| dilediğin(iz) gibi | * kendi düşünce, görüşve isteğine göre. |
| dilediğini yapmak | * kendi, düşünce, görüşve isteğini yapmak. |
| dilek | * Bir kimsenin dilediği şey, istek, talep, rica, murat. |
| dilek kipi | * Dileme kavramıveren kip. Türkçede bu kip -se eki ile kurulur. |
| dilekçe | * Bir dileği bildirmek için resmî makamlara sunulan, imzalıve adresli, pullu veya pulsuz yazı, istida, arzuhâl. |
| dileme | * Dilemek işi. |
| dilemek | * Birinden bir şeyin yapılmasını istemek, rica etmek, arzu etmek. * Biri için bir dilekte bulunmak. * Canı istemek. |
| dilemma | * İkilem. |
| dilenci | * Geçimini dilenerek sağlayan (kimse). * Israrla ve arsızca bir şeyi isteyen (kimse). |
| dilenci çanağı | * İçinde her şeyden biraz bulunan. |
| dilenci vapuru | * Bütün iskelelere uğrayarak sefer yapan vapur. |
| dilencilik | * Dilenci olma durumu. * Dilenciye yakışır davranış. |
| dilencilik etmek | * dilenmek. |
| dilenciye hıyar vermişler de eğri diye beğenmemiş | * hem ihtiyaç duyduğu konuda yardım istiyor, hem yapılan yardımıküçümsüyor anlamında kullanılır. |
| dilendirme | * Dilendirmek işi. |
| dilendirmek | * Dilenecek duruma getirmek. * Dilencilik yaptırmak. |
| dilenemez dilenci | * yoksulluğa düştüğü hâlde durumunu kimseye açmayan kimse. |
| dileniş | * Dilenmek işi veya biçimi. |
| dilenme | * Dilenmek işi. |
| dilenmek | * Sadaka istemek. * Kendisini acındırarak bir kimseden birşey istemek. |
| dileyici | * Dilekte bulunan, dileyen (kimse). |
| dili (başka bir dile) çalmak | * bir kimsenin konuşması başka bir dile benzemek. |
| dili açılmak | * herhangi bir sebeple konuşmayan kimse konuşmaya başlamak. |
| dili ağırlaşmak | * hastalık sebebiyle güçlükle söz söyleyebilmek, güçlükle konuşmak. |
| dili alışmak | * bir sözü çok kullanmaktan dolayı o söze alışmak. |
| dili bir karış | * Bkz. dili pabuç kadar. |
| dili bir karışdışarıçıkmak (veya sarkmak) | * koşmaktan, yürümekten ve yorulmaktan çok susamak. |
| dili boğazına akmak | * konuşamaz olmak, sesi soluğu çıkmamak. |
| dili bozuk | * Bir dili doğru ve düzgün konuşamayan. |
| dili çözülmek | * (konuşamayan veya susan kişi) konuşmaya başlamak. |
| dili damağına yapışmak (veya dili damağıkurumak) | * susuzluktan ağzıkurumak, çok susamak. |
| dili dolaşmak | * korku, heyecan, hastalık, utangaçlık, sarhoşluk gibi sebeplerle söyleyeceğini şaşırarak karıştırmak. |
| dili döndüğü kadar | * söyleyebildiği kadar, anlatma gücünün elverdiği ölçüde. |
| dili dönmemek (veya dönmek) | * bir sözü doğru, düzgün söylemeyi becerememek (veya becermek). * amacını iyi anlatamamak (veya anlatmak). |
| dili durmak | * susmak. * dedikodu etmemek. |
| dili durmamak | * sürekli konuşmak. * söylenemeyecek şeyleri de söylemek. |
| dili ensesinden çekilsin! | * bıktıracak kadar çok konuşan veya kötü sözler söyleyenler için ilenme olarak kullanılır. |
| -di’li geçmiş | * Bkz. belirli geçmiş. |
| dili kılıçtan keskin | * kırıcıve ağır konuşmalar için kullanılır. |
| dili kurusun! | * “söz söyleyemez olsun” anlamında ilenme sözü. |
| dili olsa da söylese (veya anlatsa) | * “cansız nesneler konuşabilseler, bazı olaylara tanıklık da edebilirler” anlamında kullanılır. |
| dili pabuç kadar | * saygısızca ve gönül kırıcıkarşılıkta bulunan. |
| dili tutuk | * Serbestçe, kolaylıkla konuşamayan. |
| dili tutulmak | * sevinç, korku, şaşkınlık gibi sebeplerle birdenbire söz söyleyemez olmak. |
| dili uzamak | * haddini bilmeden konuşmak. |
| dili uzun | * İncitici sözler söyleyen, küstah, saygısız kimse. |
| dili varmak (veya varmamak) | * bir sözü söylemeye gönlü razı olmak (veya olmamak). |
| dili yanmak | * üzüntü ve eziyet çekmek, zarara uğramak. |
| dili yanmak | * bıkmak, nefret etmek. |
| dili yatkın | * yabancı bir dili kolaylıkla öğrenme yeteneği olan. |
Kategoriler