Ирланд Теле Турында

Кайсы илләрдә ирланд телендә сөйләшәләр?

Ирланд телендә башлыча Ирландиядә сөйләшәләр. Бу телдә шулай ук Бөекбритания, Кушма Штатлар, Канада һәм дөньяның башка илләрендәге кечкенә торак пунктларда сөйләшәләр, анда ирланд чыгышлы кешеләр урнашкан.

Ирландия теленең тарихы нинди?

Ирланд теле (Gaeilge) кельт теле, Европадагы иң борынгы һәм иң киң таралган телләрнең берсе, 2500 елдан артык язма тарихы бар. Бу Ирландия Республикасының рәсми теле, Ирландиядә якынча 1,8 миллион кеше сөйләшә, АКШ, Бөекбритания һәм Канадада тагын 80 000 һәм башка илләрдә азрак кеше сөйләшә.
Ирланд язуының иң беренче билгеле үрнәкләре якынча безнең эраның 4 гасырына карый, ә борынгы ирланд теленең дәлилләре 6 гасырдан бирле бар. Ирланд теленең иң беренче теркәлгән формасы борынгы ирланд юридик текстларында, безнең эраның 7 һәм 8 гасырларында төзелгән Брехон законнарында теркәлгән. Ләкин 11 гасырга бу тел урта Ирланд Теле белән кысрыклана башлый.
Хәзерге Ирланд Теле урта ирланд теленнән килеп чыккан һәм гадәттә ике диалектка бүленә: Мюнстер (Mhumhain) һәм коннахт (Connachta). 19 гасырга ирланд теле илнең күпчелек районнарында азчылык теле булып китә, ләкин ирланд телен өйрәнү белән шөгыльләнүче активистлар 19 гасыр ахырында һәм 20 гасыр башында гэль теленең яңадан торгызылуы аркасында аның әһәмиятен арттыра. Бу чорда ирланд телендә әдәбият чәчәк ата һәм бу телне өйрәнү һәм сөйләшү белән кызыксыну арта.
Шул вакыттан бирле телдә сөйләшүчеләр саны ирланд телендә тапшырулар алып баручы радио һәм телевидение станцияләре булдыру, башлангыч һәм урта мәктәпләрнең уку программаларына фән буларак ирланд телен кертү, шулай ук соңгы елларда Ирланд Теле һәм мәдәнияте белән кызыксынуның яңадан торгызылуы аркасында даими үсә.

Ирланд телен өйрәнүгә иң зур өлеш керткән иң яхшы 5 кеше арасында кем бар?

1. Дуглас Хайд (18601949): ул 1893 елда Гэль лигасына нигез салучыларның берсе була һәм ирланд телен популярлаштыру өстендә армый-талмый эшли, бу темага берничә китап яза.
2. Шон о Луинг (19101985): ул әдәбият һәм ирланд теле турында күп язган шагыйрь һәм галим, шулай ук телне саклау һәм популярлаштыру эшендә әйдәп баручы фигураларның берсе булган.
3. Майре Мхак ан Цаой (19202018): ул ирланд шагыйрәсе һәм язучысы булган, ул үз әсәрләрен ирланд телендә язган. Аның иң танылган шигыре Ceo Draíochta (серле томан) дип атала.
4. Падрайг Мак пиарайс (18791916): ул Ирландиянең күренекле сәяси көрәшчеләренең берсе, шулай ук ирланд теленең янып торган яклаучысы булган. Ул 1916 елның Пасхасында Ирландия инкыйлабын илһамландыра һәм ирланд халкының үз телен кире кайтару сәләтенә нык ышана.
5. Брайан о ‘ Куив (1939 елда туган): ул 1997-2011 елларда җәмгыятьләр, авыл районнары һәм Гэлтах эшләре буенча министр вазифасын биләгән ирланд сәясәтчесе. Ул ирланд теленең яңадан торгызылуына зур өлеш кертә, Гэлтахт турында Закон һәм ирланд теленең 20 еллык үсеш стратегиясе кебек инициативалар тәкъдим итә.

Ирланд теленең структурасы ничек төзелгән?

Ирланд Теле (шулай ук гэль яки ирланд-гэль сөйләме буларак билгеле) берничә диалект кулланган кельт теле. Ул фигыль-субъект-объект тәртибе тирәсендә төзелгән һәм флектив морфологиясе юк. Тел нигездә иҗекле, һәр сүзнең башлангыч иҗекенә басым ясала. Фигыль һәм исем формаларының киң спектры гади һәм катлаулы идеяләрне белдерү өчен кулланыла.

Ирланд телен иң дөрес юл белән ничек өйрәнергә?

1. Тел өйрәнүгә чумыгыз. Ирландия радиосын тыңлагыз һәм тел һәм аның әйтелеше белән танышу өчен Ирландия телевизион тапшыруларын карагыз.
2. Нигезләрне өйрәнегез. Ирландия теленең иң еш очрый торган сүзләрен, сүзтезмәләрен һәм грамматик кагыйдәләрен өйрәнүдән башлап җибәрегез. Күпчелек кереш дәресләр яки китаплар моны үз эченә алачак.
3. Тел ияләре белән шөгыльләнегез. Ирланд теле дәресләренә йөрегез, бу телдә сөйләшкән кешеләр белән танышыгыз һәм алар белән сөйләшегез. Сез шулай ук онлайн дискуссия такталарын яки чатларны таба аласыз, анда сез ирланд телендә сөйләшүчеләр белән аралаша аласыз.
4. Китаплар, газеталар һәм журналлар укыгыз һәм тыңлагыз. Ирланд телендә китап уку һәм аудиокитап тыңлау сезгә бу телнең ничек яңгырарга тиешлеген ишетергә ярдәм итә ала.
5. Ирландия культурасына мәхәббәт үстерегез. Әгәр дә сез культурага чумсагыз, телне өйрәнү җиңелрәк булачак. Ирландия киноларын карагыз, Ирландия әдәбиятын укыгыз һәм Ирландия культурасы турында идея алу өчен Ирландия музыкасын өйрәнегез.
6. Практиканы беркайчан да туктатмагыз. Ниһаять, өйрәнгәннәрегезне онытмас өчен, көн саен күнегүләр ясагыз. Күбрәк күнегүләр ясаган саен, сез яхшырак булырсыз!