Йылме Нерген Кутыркаленыт

Могай эллаште йылме дене кутырат?

Сухильыште Кенийыште, Танзанийыште, Угандыште, Руанда, Бурунди, Демократий Республикыште Конго, Малави, Мозамбикыште да Комор отролаште ойлыштыт. Тудо тыгак Южо ужашлаште Сомали, Эфиопий, Замбий, Кечывалвел Африка да Зимбабве кумдан шарлен.

Йылмын могай историйже?

Йылме сухиль-нигеро-конголез йылме еш гыч ыштыме бантам йылме. Тушто тӱҥ шотышто эрвел африкан серыште ойлат, тудын нерген эн ондак возымаш мемнан эра деч 800 ий чоло ончыкталтеш. Тудо Африкысе тӱҥ калык-влакын йылмышт гыч шукемын, перс, араб да тылеч варасе англичан влияний дене пырля ушнен. Тиде йылме варналтмаш литератур йылмым луктын, кисвахиль але сухиль семын палыме.
Ондак сухильым эрвел африкан сер дене курсироватлыше ужалыше-влак дене кучылтыныт. Тиде йылме сер воктенысе общине-влакым кусаркаленат, элын элгӧргысӧ Африка гыч эрвел Африка марте шарлен. 19 курымышто султанатын официал йылмыж дене зазибар лийын.
Колониализмлан кӧра кызытсе Танзанийын, Кенийын, Угандын, Руанда, Урымдо да Южо районжын территорийышт кучылталтын. Таче тиде Африкысе шуко йылмын эн чӱчкыдын шарлыше йылме-влак кокла гыч иктыже.

Йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Эдвард Стр (1828-1902): англичан христиан миссионер, икымше мутерым чоҥышо миссионер.
2. Эрнест Альфред Уоллис Бадж (1857-1934): англичан египет да Библийым Сукили дене кусарыше.
3. Исаил Джумым Мзрай (1862-1939): кызытсе сылнымутын ик тӱшка погынымашыже кызытсе литературышто йылмым лукмылан мутым кучен.
4. Тлиман Джабаву (1872-1960): кечывалвел африкысе педагог ден палыше-влак сухильым, тунемме йылмым йылме семын кучылтмылан мутым кучышо еҥ Эрвел Африкыште сукеныт.
5. Кахган джафетше( 1884-1958): пионер лингвистик-влак сухили, поэт да писатель, могайжылан “стандартный” манмым серат.

Йылмын структуржым кузе ыштыме?

Сухилян йылме агглютинатив йылме дене шотлалтеш, тыге ойлалтеш: шуко мутын изи единице значениян йӧн дене ышталтын. Тушто субъект-глагол-объект-влакын мут радамышт кучылталтеш, да тудо тӱҥ шотышто соҥйӱк-влакын изи чотан йоҥйӱк-влак негызеш негызлалтеш. Тидыже тыгак кӱшыл степенян прозаик семын ончыкта: субъект ден объект-влак иктаж-мом подразделений дене каласалтыт гын, тидым ончыкта.

Кузе йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Кӱкшӧ квалификациян туныктышо але йылме дене репетиторым муза. Опытан нумалше-влак дене паша йылмым тунемаш эн сай йӧн пуалтеш, тидлан гарантий пуалтеш, те чын информацийым йылме носитель деч лачшымак налыда. Йылмым туныктышо але репетитор логалдыме гын, сай онайн-курс але видеоурок-влакым кычалза.
2. Сухильым шымлаш пижса. Тиде йылме дене те мыняр шукырак колыда да лудыда, тунар сайын те тудым умылен кертыда, пытартышлан тудын дене кутырен кертыда. Музыкым сухиль дене колыштса, фильм ден телевизорым ончыза, книга ден газет-влакым сухиль дене лудса.
3. Мутвундым тунемза. Тӱҥ мутым тунеммаш тыланда йылмыдам умылаш да ойдам шуяш полша. Тыглай тыглай мут ден ой-влакым тӱҥалза да эркын-эркын утларак неле темыш кусныза.
4. Кутырымо шомакыште практиковатлыза кузе-гынат шукырак. Тиде йылме дене кутырымаште йылмым туныктышо але моло тунемше-влак дене практиковатлалташ кӱлеш. Те йылме тӱшкаш сералт кертыда, йылме вашталтымаште участвоватледа але репетитор дене ӱчашаш.
5. Прогрессдам эскерыза Тиде жапыште те пален налында, могай теме умбакыже практикылан кӱлеш да могай прогрессыш шуында. Тиде тыланда негызым арален кодаш полша да тыланда пашам ышташ кӱлмым эн сай умылымашым пуа.