Каннад Чӗлхи

Хӑш ҫӗршывсенче каннад чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Каннадра ытларах Карнатак, Инди штатӗнче калаҫаҫҫӗ. Ун ҫинче Андхра-Мӑн Аслашшӗ, Теланган, Тамилнад, Керал, Гоа тата Махарштр штачӗсенче те кӑштах калаҫаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне Араб Эмирачӗсемпе, Сингапурӑпа, Сауд Аравийӗпе, Катарӑпа, Австралипе Великобританин Пӗрлешӳллӗ Штатсенче каннад чӗлхипе калаҫакан нумай диаспорсем пур.

Каннад чӗлхин историйӗ мӗнле?

Каннад чӗлхи – инди штатӗнче ӳсекен дравиди чӗлхи. Ку Вӑл-Штатӑн официаллӑ чӗлхи тата Индири классикла чӗлхесенчен пӗри. Чӗлхе мӗнле пулса кайнине пирӗн эрӑри 900-1000 ҫулччен, Карнатакӑпа чӑлаки бадисене тытса тӑнӑ чухне, пӑхса тухма пулать. Ҫак тапхӑрта каннад ҫине нумай ҫырусем ҫырнӑ, ҫакӑ ӑна Индири авалхи ҫырусенчен пӗри тӑвать. Чаркӑчсене Тӗрлӗ династисемпе, Раштрактутаспа Хойсаласпа сирпӗтнӗ пирки вӗсен тивӗҫлӗ чӗлхисем каннадӑн хальхи диалекчӗ ҫине витӗм кӳчӗҫ. Виджаянагар династийӗ вӑхӑтӗнче каннада литература аталаннӑ, Харихарӑпа Рагаванка вара ҫав вӑхӑтри чи паллӑ литература деятелӗсенчен пӗри пулнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте британи правленийӗ акӑлчанла заемствисен юппи патне илсе пынӑ, ку унчченхи пекех хальхи каннадӑра курӑнать. Паян каннада Кӑнтӑрти Индин ытти пайӗсенче карнатак штатӗнче анлӑ сарӑлнӑ.

Каннад чӗлхине вӗренес ӗҫе чи пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Кемпеговда-16 ӗмӗр пуҫлӑхӗ, вӑл каннад литературине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратас ӗҫе ертсе пынӑ, хальхи литературӑна каннад никӗсӗ шутланать.
2. Кувемпу – 20-мӗш ӗмӗрти каннад поэчӗ, романист, драматург тата философ. Вӑл 20-мӗш ӗмӗрти Каннад литературинче чи пысӑк фигура пулса тӑрать.
3. Пампа – вӑл 11 ӗмӗрти каннадӑн поэчӗ пулнӑ, инди авторӗсенчен пӗри шутланнӑ. Вӑл каннад – “Викрамарджун Виджай” ятлӑ эпикӑллӑ поэмӑсенчен чи иртерех ҫырнӑ.
4. Муддана – вӑл 14 ӗмӗрти каннадӑн поэчӗпе драматургӗ пулнӑ. Вӑл каннада пуҫламӑш литературин шедеврӗсем шутланакан темиҫе пьесӑпа сӑвӑ ҫырнӑ.
5. Рагхаванка – 11 ӗмӗрти каннада авторӗ, Алама Прабх тапхӑрӗнчи чи паллӑ писатель шутланать. Вӑл та каннадри литература традицийӗн чи паллӑ пилӗк поэтӗнчен пӗри пулнӑ.

Каннад чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Каннада тытӑмӗ чылай кӑткӑс тата тӗрлӗ элементсенчен тӑрать, уҫӑ сасӑсен, вӑхӑтсен тата глаголсен килӗшӳлӗхне, чӗрчунсемпе местоименисен туртӑмне, падежсене, послогсене тата ытти нумай элементсене кӗртеҫҫӗ. Каннада чӗлхен агглютинативлӑ тытӑмӗ пур, унта сӑмахсем тӗрлӗ морфема пӗрлештернипе (чи пӗчӗк пӗлтерӗшлӗ пӗрлӗх) йӗркеленеҫҫӗ. Кашни сӑмах хӑйӗн ӑшӗнче пӗр пӗлтерӗшлӗ, вӑл тӗрлӗ сӑмахсемпе усӑ курма май парать.

Каннад чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Репетитор тупӑр. Опытлӑ каннада преподавателӗ пурри сире чӗлхене хӑвӑрт та тӗрӗс вӗрентме пулӑшӗ. Каннадӑн опытлӑ преподавателӗсене Интернетра шырӑр та хӑвӑра юрӑхлӑ ҫынна суйласа илӗр.
2. Аудитовизаци материалӗсемпе усӑ курӑр. Видеороликсем, фильмсем, юрӑсем тата ытти аудиовизаци материалӗсем – ҫаксем пурте кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли питӗ лайӑх инструментсем. Каннад материалӗпе епле пулсан та усӑ курӑр, мӗншӗн тесен ӑна урӑх чӗлхепе ҫырнӑ материалтан чылай ҫӑмӑлтарах пулать.
3. Чӗлхене вӗренӗр. Хӑвӑр тавра май килнӗ таран час-часах каннадӑпа ҫавӑрса илме тӑрӑшӑр. Радио итлӗр, кӗнекесем вулӑр, телепередачӑсем пӑхӑр та ҫак чӗлхепе ҫынсемпе калаҫӑр.
4. Практикӑра пулӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли чи лайӑх меслет вӑл-практика. Эсир мӗн вӗреннине епле пулсан та хӑвӑртрах туса пырӑр. Каннадӑна практикацилеме кашни кунах мӗн чухлӗ вӑхӑт уйӑрӑр, ҫавӑн пекех эсир практикӑра ӗҫлеме пултаракан ытти ҫынсене те тупӑр.
5. Занятисене ҫӳрӗр. Канадӑри занятисем питӗ усӑллӑ пулма пултараҫҫӗ. Эсир опытлӑ преподавательсенчен вӗренетӗр кӑна мар, класри ытти вӗренекенсемпе те практикӑра ӗҫлеме пултаратӑр.