Каталон телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?
Каталан телендә Бер нисә илдә, Шул иҫәптән Испания, Андорра һәм Францияла һөйләшәләр. Валенсия берләшмәһенең ҡайһы бер өлөштәрендә ул шулай уҡ валенсия булараҡ билдәле. Бынан тыш, каталан телендә төньяҡ Африканың сеута һәм мелилья автономиялы ҡалаларында, Шулай уҡ Балеар утрауҙарында һөйләшәләр.
Каталан теленең тарихы ниндәй?
Каталан теленең оҙон һәм төрлө тарихы бар, ул 10 быуатҡа барып тоташа. Был роман теле, йәғни ул латин теленән килеп сыҡҡан, һәм уның тамырҙары Пиреней ярымутрауының төньяҡ-көнсығыш өлөшөнә барып тоташа. Каталан теле 11-15 быуаттарҙа Хәҙерге Франция, Италия һәм Испанияның өлөшөн үҙ эсенә алған Арагон тажының теле була. Был ваҡыт эсендә тел бөтә төбәк буйынса көньяҡҡа һәм көнсығышҡа тарала.
Быуаттар дауамында каталан теле башҡа телдәрҙең, шул иҫәптән француз, испан һәм итальян телдәренең көслө йоғонтоһон кисерә. Урта быуаттарҙа Ул Майорка короллегенең рәсми теле була һәм Каталония һәм Арагон һарайҙарының өҫтөнлөклө теле була. Ул Шулай уҡ Валенсияның ҡайһы бер райондарында һәм Балеар утрауҙарында ҡулланылған. Һөҙөмтәлә тел, башҡа телдәрҙең элементтарын үҙләштерһә лә, үҙенең үҙенсәлекле үҙенсәлектәрен һаҡлап ҡала ала.
18 быуатта, Бурбондар төбәкте үҙ контроле аҫтына алғас, каталан теле рәсми тел булараҡ испан теле менән алмаштырыла һәм төбәктең ҡайһы бер өлөштәрендә законһыҙ тип иғлан ителә. Был тыйыу 19 быуат уртаһына тиклем дауам итә, һәм шул ваҡыттан алып телдең популярлығы арта. Әлеге ваҡытта Был тел Испанияла ла, Францияла ла рәсми тел тип танылған, һәм һуңғы тиҫтә йылдарҙа ул йәнләнеү осорон кисерә.
Каталан телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?
1. Жауме II АРАГОН Теле (12671327): ул каталан телен пиреней ярымутрауының башҡа диалекттары һәм телдәре менән берләштерә, хәҙерге каталан теленең элгәрен булдыра.
2. Помпеу Фабра (18681948): Йыш ҡына “хәҙерге каталан теленең атаһы” тип аталған Фабра тел грамматикаһын стандартлаштырыусы һәм системалаштырыусы күренекле филолог була.
3. Джоан Короминес (18931997): Короминес каталон теленең һуңғы һүҙлеген яҙа, ул бөгөн дә мөһим белешмә баҫма булып ҡала.
4. Сальвадор Эсприу (19131985): эсприу шағир, драматург һәм эссеист була, ул әҙәбиәттә каталан телен популярлаштырыуға булышлыҡ итә.
5. Габриэль Ферратер (19221972): Ферратер шағир һәм эссеист була, уның йырҙары каталон мәҙәниәтенең культлы сағылышына әйләнә.
Каталан теленең структураһы нисек ҡоролған?
Каталан теленең структураһы SVO (Субъект-глагол-объект) һүҙҙәр тәртибенә тап килә. Был синтетик тел, йәғни һәр һүҙ грамматик мәғлүмәттең бер нисә фрагментын тапшыра ала. Тел морфологияһының төп үҙенсәлектәренә сифаттарҙың төрө, һаны һәм яраштырылыуы инә. Шәхес, һан, аспект һәм кәйефкә бәйле вербаль парадигмалар барлыҡҡа килтереүсе дүрт төр ҡылым ҡушылмаһы бар. Шулай уҡ исемдәрҙең ике төп класы бар: билдәләнгәндәр һәм билдәһеҙлек. Билдәләнгән исемдәрҙә асыҡ артиклдәр бар, ә билдәһеҙ исемдәр быны эшләмәй.
Каталан телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?
1. Каталон теленең яҡшы дәреслеген йәки онлайн–курсты табығыҙ-грамматика һәм һүҙлек запасы нигеҙҙәрен үҙ эсенә алған, шулай уҡ һеҙгә практикала ярҙам итерлек миҫалдар һәм күнегеүҙәр булған берәй нәмә эҙләгеҙ.
2. Тел ҡушымталарын ҡулланығыҙ-Duolingo кеүек мобиль ҡушымтаны ҡулланығыҙ, ул яңы башлаусылар өсөн каталан теле дәрестәре тәҡдим итә һәм һеҙгә өйрәнеүҙә ярҙам итерлек уйындар ҡуллана.
3. Каталон телендә фильмдар ҡарағыҙ каталон телендә фильмдар Ҡарау үҙ ишетеү һәләтен тел менән таныштырыуҙың яҡшы ысулы.
4. Каталан телендә уҡығыҙ каталан телендә яҙылған китаптарҙы, журналдарҙы йәки гәзиттәрҙе табырға тырышығыҙ, хатта бер нисә бит кенә уҡыһағыҙ ҙа, был һеҙгә яңы һүҙҙәр һәм фразаларҙы үҙләштерергә ярҙам итә ала.
5. Телдә һөйләшеүселәрҙе тыңлағыҙ каталан телендә бик күп подкастар, радиотапшырыуҙар һәм телепрограммалар бар, шуға күрә уларҙы үҙ әйтелешегеҙҙе яҡшыртыу өсөн ҡулланығыҙ.
6. Телде өйрәнеүҙең иң яҡшы ысулы – уны ҡулланыу. Бөтә донъяла каталан телендә һөйләшкән күп кенә берләшмәләр бар, шуға күрә һеҙгә кем менән шөғөлләнергә мөмкин булған кешене табыу еңел булырға тейеш!
Bir yanıt yazın