Каталон Чӗлхи

Хӑш ҫӗршывсенче каталонла калаҫаҫҫӗ?

Каталан чӗлхипе Темиҫе ҫӗршывра испание, Андоррӑна тата Францие шута илсе калаҫаҫҫӗ. Валенсири пӗрлӗхӗн хӑш-пӗр пайӗсенче ӑна валенсири пекех пӗлеҫҫӗ. Унсӑр пуҫне Каталанскинче Сеуутпа Мелиль автономлӑ хулисенче, Ҫавӑн пекех Балеар утравӗсем ҫинче калаҫаҫҫӗ.

Каталан чӗлхин историйӗ мӗнле?

Каталан чӗлхи 10 ӗмӗре тухакан вӑрӑм та тӗрлӗ истори пур. Ку роман чӗлхи, вӑл латыньрен пулнине пӗлтерет, унӑн тымарӗсем Пиреней ҫурутравӗн ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ пайне каяҫҫӗ. Каталанский арагон коронин чӗлхи пулнӑ, вӑл хальхи Францин, Италин тата Испанин 11-мӗшӗнчен пуҫласа 15-мӗш ӗмӗрччен пайӗсене хӑй ӑшне кӗртнӗ. Ҫак вӑхӑтра чӗлхе пӗтӗм регионӗпех кӑнтӑралла тата хӗвелтухӑҫнелле сарӑлнӑ.
Темиҫе ӗмӗр хушши каталан чӗлхи, француз, испани тата итали чӗлхисене шута илсе, ытти чӗлхесен вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Вӑтам ӗмӗрсенче Вӑл Майорка королевствӑн официаллӑ чӗлхи пулнӑ, Каталонипе Арагон дворӗсен чӗлхипе ытларах хисепленӗ. Ҫавӑн пекех Вӑл Валенсипе Балеар утравӗсем ҫинчи хӑш-пӗр районсенче те усӑ курнӑ. Ҫапла вара, вӑл ытти чӗлхе элеменчӗсене йышӑннӑ пулин те, чӗлхе хӑйӗн уйрӑмлӑхӗсене упраса хӑварма пултарнӑ.
18 ӗмӗрте, Бурбонсем региона хӑйсен тӗрӗслевне илсен, каталанские испани чӗлхипе улӑштарнӑ, ӑна регионӑн хӑш-пӗр пайӗсенче саккунсӑр тесе пӗлтернӗ. Ҫак чару 19 ӗмӗр ҫуррине ҫитиччен пулнӑ, ҫавӑнтанпа вара чӗлхе чапӗ ӳссех пынӑ. Хальхи вӑхӑтра ку чӗлхене Испанире те, Францире те официаллӑ тесе йышӑннӑ, юлашки вунӑ ҫул хушшинче вӑл чӗрӗлсе тӑнӑ тапхӑра тӳссе ирттернӗ.

Катал чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. II Арагонский (1267-1327): вӑл каталанскине ытти диалектсемпе тата Пиреней ҫурутравӗнчи чӗлхесемпе пӗрлештернӗ, Ку чухнехи каталан чӗлхине кӑларнӑ.
2. Фабра помпее (1868-1948): “ку чухнехи каталан чӗлхин ашшӗ” Теекенскер, Фабрика паллӑ филолог пулнӑ, вӑл чӗлхе грамматикине стандартизациленӗ тата системӑланӑ.
3. Джоан Короминес (1893-1997): Короминес каталон чӗлхин тӗп словарьне ҫырнӑ, вӑл паян та кирлӗ справка кӑларӑмӗ пулса тӑрать.
4. Эсприу сальвадорӗ (1913-1985): Эсприу поэт, драматург тата эссеист пулнӑ, вӑл литературӑра каталан чӗлхине сарма пулӑшнӑ.
5. Габриэль Ферратер (1922-1972): Ферратер поэт тата эссеист пулнӑ, вӗсен юррисем каталон культурин культура пӗлтерӗшӗсем пулса тӑнӑ.

Катал чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Катал чӗлхин тытӑмӗ SVO (Субъект-глагол-объект) сӑмахсен йӗркипе килӗшет. Ку синтетика чӗлхи, вӑл кашни сӑмах грамматика информацийӗн темиҫе фрагментне пама пултарнине пӗлтерет. Чӗлхе морфологийӗн тӗп уйрӑмлӑхӗсем ҫумне паллӑ ячӗсен ӑрӑвӗ, хисепӗ тата килӗшӗвӗ кӗреҫҫӗ. Глаголлӑ тӑватӑ предпряжени пур, вӗсем вербальнӑй парадигмӑсем, вӗсен шучӗ, анспекчӗ тата кӑмӑл-туйӑмӗ тӑрӑх пулса тӑраҫҫӗ. Ҫавӑн пекех тӗп классем те пур: вӗсене уҫӑмсӑррӑн та уҫӑмсӑррӑн палӑртаҫҫӗ. Уҫӑмлӑ артикльсем пур, ҫав вӑхӑтрах паллӑ мар чӗрчунсем ун пек тумаҫҫӗ.

Каталан чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Катал чӗлхин лайӑх учебникне е онлайн-курс – тупӑр-грамматикӑпа словарнӑй запас никӗсӗсене мӗн ҫавӑрса илнине, ҫавӑн пекех сире практикӑна кӗме пулӑшакан тӗслӗхсемпе упражненисене шырӑр.
2. Чӗлхе приложенийӗсемпе усӑ курӑр – duolingo каталан чӗлхине вӗренме сӗнекен Тата вӗренме пулӑшакан вӑйӑсемпе усӑ куракан Мобиль приложенийӗпе усӑ курӑр.
3. Каталон чӗлхипе фильмсене пӑхӑр – каталан чӗлхипе фильмсен Просмотрӗ – хӑлхана чӗлхепе паллаштарма питӗ лайӑх май.
4. Каталанла вулӑр – каталан чӗлхипе ҫырнӑ кӗнекесене, журналсене е хаҫатсене тупма хӑтланса пӑхӑр, эсир темиҫе страница ҫеҫ вулатӑр пулсан та, ку сире ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене ӑнланма пулӑшать.
5. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсене итлӗр – каталан чӗлхипе темӗн чухлӗ такан, радиопередачӑсем тата телепрограммӑсем тупма пулать, ҫавӑнпа та вӗсемпе усӑ курӑр.
6. Калаҫура практикӑра усӑ курӑр – кирек мӗнле чӗлхене те вӗренмелли Чи Лайӑх меслет – унпа чӑннипех усӑ курасси. Пӗтӗм тӗнчипе каталан чӗлхипе калаҫакан нумай хыпарсем пур, ҫавӑнпа та сире кампа та пулин усӑ курма май пуррине тупма ҫӑмӑл пулмалла!