Могай эллаште перс йылме дене ойлат?
Перс йылме дене (тыгак фарси семын палыме) тӱҥ шотышто Ирааныште, Афганистаныште да Таджикистаныште ойлат. Тушто тыгак южо элын посна районлаштыже, Иррак гай-Влакым Иктыш Ушымо Араб Эмрат, Бахрейн, Турций, Оман да Узбекистан маныт.
Перс йылме историй могай?
Перс йылме тӱняште ик эн тошто индоевропейский йылме шотлалтеш, да тудо Мемнан эра деч 8 курым чоло иранын кечывалвелне шочмыжлан шотлалтеш. Эн ончычак акрет годсо персисыште Илыше, кечывалвел-касвел ужашыште верланыше регионышто ойленыт. 550 ийыште н.э. ахеменид империй ышталтын ыле, а аксерсидский кугыжан суртын йылмыже лийын. Вес шӱдӧ ий жапыште Ахеменид-влакын империйышт кумдаҥын, да акрет годсо перс йылме эркын-эркын Лишыл Эрвел Гыч, Афганистан, Рӱдӧ Азий да Европын южо ужашыштыже шарлен.
651 ийыште н.э. исла дене сеҥен налмаш тӱҥалмеке, арабский мусульман тӱнян официал йылмыже лийын. Перс йылме, жап эртыме семын, шуко араб мутым да терминым кусарен, вашталтыл коштшо-влак дене тӧр каяш. Тиде процессын лектышыже “среднеперсидский” манме у диалектым (тыгак пехоевий але парфянск) ужмаш лийын. Среднеперсидский уло регион мучко шарлен да пытартышлан моло кызытсе ир йылме-влакым вияҥдымашке куснен.
Мемнан эран 10 курымыштыжо среднеперс йылме эволюций почеш новоперс йылме лектын. Новоперсский араб, турко да моло йылме гыч ятыр мутым кӱсынлен, но вӱргеннеперсидскийын грамматикыжым арален коден. Тиде жапыште тыгак поэзий метр-влак вияҥыныт, вараже перс литературын эн кӱлешан ужашыже лийын.
Таче перс йылме 65 миллион утла еҥлан шотлалтеш Ираан, Афганистан, Таджикистан, Тӱнян моло частьше. Тудо ончычсо семынак регионышто тӱҥ литератур йылме улеш да нине элласе калык-влакын культурышт да историйышт дене ваш-ваш кылдалтын.
Перс йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?
1. Фирдусь (ок. 940-1020): эн кугу перс поэт да “Шахмат” авторлан, тошто иран историй нерген каласкалыше эпический поэмылан Шотлалтеш.
2. Рум (1207-1273): ик эн кугу перс поэт-суфиев да Мевь орденын негызше, религий орден-влакын полшымышт дене вуйым сават.
3. Омар Хаййлан (1048-1131): перс математик, астроном да ик эн кумдан палыме перс поэт .
4. Ширази (ок. 1184-1283): перс поэт-мистик, тӱлӧ вуян писатель да кок поэмын авторжо: “Бустан” да “Гулистан”.
5. Хафез (1315-1390): перс поэт шке лирике да шижмаш поэзийжылан палыме,Чӱчкыдын Кид дене возымо.
Перс йылме структурым кузе ыштыме?
Перс йылмын структурыжо агглютинатив морфологийлан негызлалтын, мом ончыкта, мут морфеме дене ушымо йӧн дене ышталтеш, мутын значенийже вашталтеш. Перс йылме SIV (объект-глагол) да муткылышын структуржым-пале мут-глагол. Тушто тыгак моло йылмысе предлог-влак кучылталтыт, а предлог-влак огыл. Глагол-влак кугу префикс ден суффиксан улыт, нунышт жап гай аспектышлам да личностьым ончыктат. Пытартышлан тудын опатативный манме формыжо уло.тудо сугыньым ончыктышо глагол форман.
Кузе перс йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?
1. Возен налза перс йылме курсыш: Перс йылмым тунемаш-тиде верысе университетыште але йылме школышто йылме курсыш возалташ. Тиде тендам структура да вуйлатыме дене, тыгак тендан прогресс нерген мӧҥгеш пуэн кертше инструктор-влакланат йӧным ышта.
2. Кеч-могай йылмым Тунемме шотышто пеш Сай инструментлан Шотлалтыт, Тиде Положений-Влакым: Dielillimelemeries, Nellemes-Влак семын Ончылгоч Ушымо Приложений-Влакым кучылтза. Нуно чапле да оҥай урокым темлат, кудыжо тыланда практиковатлалташ да мут запасым пеҥгыдемдаш полшат, кудыжо перс йылме дене мутланаш йӧн лийже манын, грамматикым.
3. Ончыза перс фильм ден телепередаче – влак: фильм ден телепередачым Ончымаш перс йылме дене моткоч чапле йӧн йылмыш пурен да тӱрлӧ акцент ден диалект-влаклан утларак йӧнештаралташ. ТЕ ВЕТ DIVIII-диск-влакым да транслирироватлыме шоям шуко муын кертыда.
4. Йылмысе партнёрым муза: те перс йылме носительым муын кертыда гын, тудо тудым тендан дене пырля практиковатлаш ямде, тидым тендан йылме моштымашдам моткоч сай йӧн дене саемден кертеш. Те ойлымаш да ой нерген йодышым пуэн кертыда, кутырымаште практиковатлалт кертыда, Ирак йӱлам, йылман партнёрда дене мутланымек, сайынрак умылен кертыда.
5. Перс семым колыштса: перс музыкым Колыштмаш – йылме дене мутланаш пеш сай йӧн. Ираида Да Лишыл Эрвел гыч толшо артист-Влак ятыр улыт, нуно сылне музыкым сылне сем дене ыштат. Нуным колыштмаш тыланда йылме дене сайын палыме лияш да мут-влакым пален моштымашыштым саемдаш полша.
Bir yanıt yazın