Тажик телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?
Тажик телендә башлыса тажикстанда, Афғанстанда, Үзбәкстанда һәм Ҡырғыҙстанда һөйләшәләр. Шулай уҡ Рәсәйҙә, Төркиәлә, пакистанда, Иранда һәм башҡа элекке совет республикаларында халыҡтың бәләкәй төркөмдәре һөйләшә.
Тажик теленең тарихы ниндәй?
Тажик теле-иран һәм Афғанстанда һөйләшкән фарсы теленең хәҙерге версияһы. Башлыса был фарсы теленең һәм уның элгәренең, урта фарсы теленең (шулай уҡ пехлеви булараҡ билдәле) диалекттарының берләшмәһе. Уға шулай уҡ башҡа телдәр, шул иҫәптән рус, инглиз, ҡытай, һинд, үзбәк, төркмән һәм башҡалар ҙур йоғонто яһай. Хәҙерге тажик теле беренсе тапҡыр беҙҙең эраның 8 быуатында, Фарсыны ғәрәптәр баҫып алғандан һуң төбәккә килгән көнсығыш иран ҡәбиләләре был телде үҙләштергәндән һуң, көндәлек тормошта ҡуллана башлағандан һуң барлыҡҡа килә. 9 быуатта Бохара Ҡалаһы Саманидтар династияһының баш ҡалаһы була, ул Үҙәк Азияла беренсе фарсы телле династия була. Был осорҙа был районда мәҙәниәт һәм әҙәбиәт сәскә ата, ә төбәктең һөйләү теле яйлап беҙ хәҙер тажик теле тип белгәнгә әйләнә.
20 быуатта тажик теле рәсми рәүештә кодлаштырыла һәм мәктәптәрҙең уҡыу программаларына индерелә. Шул ваҡыттан Алып Ул Үҙәк Азия төбәгендә мөһим телгә әйләнә. Тел үҫешен дауам итә, һәм һуңғы йылдарҙа уның ликонына яңы һүҙҙәр өҫтәлә. Бөгөн тажик теле тажикстандың рәсми теле булып тора, һәм был телдә ил эсендә лә, унан ситтә лә 7 миллиондан ашыу кеше һөйләшә.
Тажик телен өйрәнеүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?
1. Абдулмәжит Джураев ғалим, автор һәм тажик теле профессоры, уның хәҙерге стандартлаштырыуына үҙ өлөшөн индергән.
2. Мирзо Турсунзода тажикстандың билдәле шағиры, сәйәсмәне һәм яҙыусыһы, тажик телен һәм әҙәбиәтен популярлаштырыуҙағы роле менән билдәле.
3. Садриддин Айни күренекле тажик яҙыусыһы, уның әҫәрҙәре тажик әҙәби мираҫының мөһим өлөшө булып тора.
4. Әхмәтжон Мәхмүдов яҙыусы, лингвист һәм ғалим, ул хәҙерге тажик яҙма традицияларын стандартлаштырырға ярҙам итә.
5. Мөхәммәтжон Шәрипов күренекле шағир һәм эссеист, үҙенең әҫәрҙәре менән тажик телен формалаштырырға ярҙам итә.
Тажик теленең структураһы нисек ҡоролған?
Тажик теле һинд-европа телдәре ғаиләһенең иран тармағына ҡарай. Уның төп структураһы ике өлөштән тора: өс енесле исемдәр системаһы менән характерланған боронғо иран теле һәм ике енесле исемдәр системаһы менән характерланған үҙәк азия телдәре. Бынан тыш, тел үҙ эсенә ғәрәп, фарсы һәм башҡа телдәр элементтарын ала, был уның мәҙәни төрлөлөгөн сағылдыра. Тажик теле аналитик-синтетик структураға эйә, йәғни ул флектив морфологияға ҡарағанда һүҙҙәр тәртибенә һәм килеш тамамлауҙары кеүек синтаксик алымдарға нығыраҡ таяна. Тажик телендә һүҙҙәр тәртибе бик мөһим; һөйләмдәр эйәһенән башлана һәм һөйләм менән тамамлана.
Тажик телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?
1. Тажик теленең яҡшы дәреслеген йәки онлайн курсты һатып алыуҙан башлағыҙ. Уның грамматиканы, уҡыуҙы, яҙыуҙы, һөйләү телмәрен һәм аудицияларҙы үҙ эсенә алыуына инанығыҙ.
2. Тажик телендәге аудиояҙмаларҙы тыңлағыҙ һәм тажик телендәге видеоларҙы ҡарағыҙ. Һүҙгә иғтибарлы булығыҙ һәм уға оҡшарға тырышығыҙ.
3. Тажик телендә ябай текстар уҡый башлағыҙ. Таныш булмаған һүҙҙәрҙең мәғәнәһен табырға тырышығыҙ һәм был һүҙҙәрҙең әйтелешен һәм билдәләмәләрен ҡарағыҙ.
4. Тажик телендә һөйләшеү менән шөғөлләнегеҙ. Быны Italki йәки Conversation Exchange кеүек тел алмашыу сайттары аша эшләргә мөмкин. Шулай уҡ һеҙ клубҡа йәки тажик теле курстарына яҙыла алаһығыҙ.
5. ITranslate йәки Google Translate кеүек онлайн-ҡоралдарҙы ҡулланып, тажик телендә яҙырға өйрәнегеҙ.
6. Ниһайәт, үҙегеҙгә даими маҡсаттар ҡуйығыҙ, юғары мотивацияны һаҡлап ҡалыу һәм үҙегеҙҙең прогрессты күҙәтеү өсөн.
Bir yanıt yazın