Узбек Йылме Нерген

Могай эллаште узбек йылме дене кутырат?

Узбек йылме дене Узбекистаныште, Афганистаныште, Таджикистан, Казахстан, Туркмистан, Россий да Китайыште кутырат.

Узбек йылмын историйже могай?

Узбек йылме-эрвелнотюр йылме, карлук йылме дене кылдалтше. Тушто тӱҥ шотышто Узбекистаныште илыше 25 миллион еҥ, Таджикистан, Кыргорий, Казахстан да Рӱдӧ Азийын моло ужашлаштыже илыше.
Узбек йылмын кызытсе формыжо 18 курымышто Бухар ханствым уэмдыме годым вияҥаш тӱҥалын, тудыжо узбек регионын ужашыже лийын. Тиде жапыште узбек йылме деке перс влиянийын кӱкшӧ степеньже ешаралтын, тиде степеньже кызытат палынак палдырна.
19 курымышто калыкле ханын бухар эмирже дене эртарыме реформо-влакым эмратыште узбек диалект-влакым шараш полшеныт. Тиде тӱҥ шотышто тудо шке подданныйже-влак коклаште перс ден араб грамотностьым кумылаҥдыме политике дене кылдалтын.
1924 ийыште узбек йылме Совет Азийыште официал йылме дене увертаралтын, тудын возен пуымо негызше семын кирилл алфавитым пуртымо. Совет Ушемын шаланымыж деч вара 1991 ийыште Узбекистан шке официал йылмыж дене узбек йылмым ыштен эрыкан лийын. Йылмыште эрыкан улмым мумо тат гыч тудын возен колтымо формыжо шуко реформым, тидын шотыштак латинице негызеш возымо да 1992 ийыште узбек йылмым Чоҥымо Негызеш возымо ыле.

Узбек йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Алишер Навои (1441-1501): Наво-влак узбек йылмым возымо тӱняшке пуртымо нерген возат. Тудын поэзийже ден стильже ончыкылык поэт ден писатель-влаклан образецлан служитленыт.
2. Абдорид Ибрагимов (1922-2011): Ибрагимов кызытсе орфографийым да стандартизацийым вияҥдымаште кугу рольым шуктен шогышо палыме узбек лингвист лийын.
3. Зебуис Джамаловын (1928-2015): Джамаловын узбек йылме дене возышо ик эн первый ӱдырамаш ыле, тудын пашаже тачат влияний лийын кодеш.
4. Мухандисла Гулов( 1926-2002): Гулов фонетике алфавитым ямдылымылан мутым кучышо лийын, тудыжым тылеч вара узбек йылмыште шуко моло йылме дене луктын.
5. Шарф Рашидов (1904-1983): Рашидовлан совет жапыште узбек йылмым кучылтмо пропагандым возат да школышто тунемме программыш пуртат. Тудлан тыгак узбек литератур ден культурым кучылтмо кумылаҥдымашым возат.

Узбек йылмын структуржым кузе ыштыме?

Узбек йылме-тиде тюрк йылме, кудыжо алтай ешын ужашыже, туштыжо турко ден монгол йылме пурат. Тудо латин алфавит дене возымо да араб, перс да руш йылме-влакын икмыняр ойыртемже уло. Йылмыште кандаш йоҥйӱк, коло кок соҥйӱк йӱк, кум тукым (пӧръеҥ, ӱдырамаш да кыдалаш), ныл падеж (лӱм мут, арака, дательный да родительный падеж), ныл глагол жап (кызытсе, эртыше, ончыкылык да эртышашлык жап) да кок аспект (вияҥ шушо да ийготыш шудымо). Мут радам тӱҥ шотышто тыгай: Субъект-глагол.

Кузе узбек йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Узбек йылмым тунемме шотышто квалификациян туныктышо але репетиторым муза. Кӱкшӧ квалификациян туныктышо але репетиторын улмыжо те йылмым чын да шке темпыштыда чын тунемаш тӱҥалыда манын гарантийым пуа.
2. Тунемме жапым пӧлеклыза. Тунемме материалым практикылан да шымлымылан кечынак жапым ойыраш тыршыза.
3. Ресурс дене пайдаланыза, онлайн дене пайдаланен ончыза. Шуко веб-сайт ден мобиль приложений уло, нунышт урокым да упражненийым узбек йылмым тунемаш темлат.
4. Ончыч кутырымо ойым тунемза. Утларакшым грамматике темыш куснымо деч ончыч тӱҥ кутырымо ойым шымлымаште утларак кӱлешан.
5. Колыштса узбек музыкым да узбек фильмым да телепередачым ончыза. Узбек музыкым, видеоклипым да фильмым колыштмаш – йылмыш да культурыш пеш чапле йӧн.
6. Йылме носитель-влак дене кутырыза. Лиеш гын, узбек йылмым носительлан муаш тыршыза, кудыжо тыланда тиде йылме дене мутланыме да возен ойлен моштышо узбек йылмым муын кертеш.