Узбек Тыла

Узбек тыла ханнык дойдуларга этэллэрий?

Узбекистаҥҥа, Афганистаҥҥа, Таджикистаҥҥа, Казахстаҥҥа, Туркменистаҥҥа, Кыргызстаҥҥа, Россия уонна Кытайга саҥараллар.

Узбек тылын историята хайдаҕый?

Узбек тыла-түүр тылын карлук салаатыгар сыһыаннаах Илиҥҥи түүр тыла. Онно сүрүннээн Узбекистаҥҥа, Таджикистаҥҥа, Кыргызстаҥҥа, Казахстаҥҥа уонна киин Азия уонна Россия атын чаастарыгар олорор 25 мөлүйүөн киһи этиллэр.
Узбек тыла билиҥҥи формата 18- с үйэҕэ сайдыбыта, ол аата Узбекистан хана судаарыстыбатын чөлүгэр түһэрии кэмигэр сайдыбыта. Бу кэмҥэ узбек тыла ордук харгыстанан хаалбыт персид сабыдыалын үрдүк степенэ эбилиннэ.
19- с үйэҕэ бухарскай эмир Насрулла хан ыытыллар реформалар узбек диалектарын Эмират куоракка тарҕатарга көмөлөспүттэр. Бу сүнньүнэн перс уонна Арабскай грамотаны өрө көтөҕөр бэлиитикэни кытта биир ситимнээх этэ.
1924 сыллаахха узбек тыла Сэбиэскэй киин Азияҕа официальнай тыл быһыытынан биллэриллибитэ уонна сурук- Бичик төрдүн быһыытынан Кирилл алфавитынан киллэриллибитэ. Сэбиэскэй Сойуус ыһыллыбытын кэннэ 1991 сыллаахха Узбекистан бэйэтин официальнай тылынан оҥорон баран ытар. Тыл уонна кини сурук- Бичик булуллуоҕуттан ыла латиницаҕа олоҕуран сурук- Бичик уонна узбек тылын академиятын тэрийии 1992 сыллаахха элбэх реформалар ыытыллыбыттара.

Узбек тыла сайдарыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээх киирэрий?

1. Алишер Навои (1441-1501): Навои приписывают узбек тыла в письменном мире. Кини поэзията уонна стилэ сурук- Бичик кэнэҕэски поэттарга уонна суруйааччы буоларга холобур буолбуттара.
2. Абдашид Ибрагимов (1922-2011): Ибрагимов Саха тылын билиҥҥи орфографиятын уонна грамматикатын стандартизациялааһыҥҥа сүҥкэн оруоллаах узбек лингвист этэ.
3. Зебунис Джамалов (1928-2015): Джамалов узбек тылыгар суруйбут бастакы дьахталлартан биирдэстэрэ этэ уонна кини үлэлэрэ билигин да дьайыылаах буолан хаалаллар.
4. Мухандислар Гуламов (1926-2002): Гуламов узбек тылын фонетическай алфавитын оҥорууга эппиэтинэстээх этэ, ол кэмтэн ыла элбэх атын тылынан ылыллыбыта.
5. Шарф Рашидов (1904-1983): Рашидовка узбек тылын сэбиэскэй кэмҥэ туһаныыга пропагандалыырга уонна оскуолаҕа үөрэнэр программаҕа киллэрэргэ пропагандалыыллар. Ону тэҥэ узбек литературатын уонна культуратын туһаныы көҕүлээһиннэрэ суруллар.

Узбек тылын структурата хайдаҕый?

Узбек тыла-Алтай ыалын сорҕото, ону тэҥэ турок уонна монгол тыллара киирэллэр. Латинскай алфавитынан суруллубут уонна араб, перс уонна нуучча тылларыттан уратылардаах. Аҕыс аһаҕас дорҕоон, сүүрбэ икки дорҕоон, үс көлүөнэ (эр киһи, дьахтар уонна орто), түөрт түһүк (ааттаах- суоллаах, винительнай уонна төрүт түһүк), түөрт туохтуур (билиҥҥи, ааспыт уонна ааспыт-кэлэр кэм) уонна икки аспект (эҥкилэ суох уонна хайа). Тыл бэрээдэгэ сүрүннээн маннык: Субъект-туохтуур.

Узбек тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Узбек тылын үөрэтиигэ идэтийбит преподаватели эбэтэр репетиторы Булуҥ. Квалификациялаах преподаватель эбэтэр репетитор баар буолуутун эһиги тылгытын сөпкө уонна бэйэтин тэтимигэр үөрэтиэххит диэн мэктиэлиир.
2. Үөрэххэ кэми анааҥ. Хас күн аайы практикаҕа уонна үөрэтиллэр матырыйаалы хаттаан көрөргө кыһаныҥ.
3. Баар ресурсаларгытын, тоҕоостоох онлайн туһаныҥ. Веб- сайт уонна мобильнай сыһыарыылар элбэхтэр, кинилэр узбек тылын үөрэтэргэ үөрэтэллэр.
4. Бастаан кэпсэтии тылын үөрэтиҥ. Сүрүн кэпсэтии этиилэрин үөрэтиигэ, ордук уустук грамматическай темаларга көһүөххэ иннинэ түмсүү улахан суолталаах.
5. Узбек музыкатын истиҥ уонна узбек киинэлэрин уонна тэлэбиидэнньэлэри көрүөҕүҥ. Узбек музыкатын, видеоклип уонна киинэлэри истии-тылга, культураҕа бэртээхэй ньыма.
6. Тыл тутааччылары кытта бодоруһуҥ. Кыаллар буоллаҕына, бу тылынан кэпсэтиигэ уонна сурукка- бичиккэ көмөлөһөр кыахтаах узбек тылын илдьэ сылдьарга кыһаллыҥ.