Хӑш ҫӗршывсенче хорватла калаҫаҫҫӗ?
Хорват чӗлхи хорватире, Боснире тата Герцеговинӑра, Ҫавӑн пекех Сербире, Черногорире тата Словенире официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Вӑл та Австрире, Венгрире, Италире тата Румыни ҫӗрӗсенче нумай сарӑлнӑ.
Хорват чӗлхин историйӗ мӗнле?
Хорват чӗлхи – кӑнтӑрти славян чӗлхи, вӑл хӑйӗн тымарӗсемпе 11 ӗмӗре каять. Вӑл вӑтам ӗмӗрти Хорватсемпе, кӑнтӑр славян халӑхӗпе, усӑ курнӑ. Ку чӗлхе Хӗвелтухӑҫ Европӑри славян халӑхӗсем усӑ куракан авалхи славян чӗлхинчен тухнӑ.
Вӑхӑт иртнӗҫемӗн хорват чӗлхи уйрӑм форма туянма пуҫланӑ, каярахпа литературӑра, ҫавӑн пекех кулленхи пурнӑҫӑн ытти аспекчӗсенче усӑ курнӑ. 16 ӗмӗрте хорват чӗлхи хорватри паллӑ словаре пичетлесе кӑларнипе кӑштах стандартизаци шайне ҫитнӗ.
Тепӗр тесен, хорват чӗлхи австро-Венгри империйӗн пӗр пайӗ пулса тӑнӑ та 19 ӗмӗрте малалла стандартизаци тунӑ, серб чӗлхи пекех пулса тӑнӑ. Пӗрремӗш тӗнче вӑрҫи хыҫҫӑн сербсен, хорватсен тата словенецсен Королевствине йӗркеленӗ, каярахпа Ӑна Югослави тесе ят панӑ. 1991 ҫулта хорватин официаллӑ чӗлхи независимость тесе пӗлтеричченех Хорватский улшӑнман.
Ҫавӑнтанпа чӗлхе малалла аталаннӑ, орфографие, пунктацие улшӑнусем кӗртнӗ, словаре ҫӗнӗ сӑмахсем те хушса хунӑ. Паян хорват чӗлхипе Хорватире, Боснире, Герцеговинӑра, Сербире, Австрире, Венгрире, Италире Тата Швейцарире пурӑнакан 5,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫаҫҫӗ.
Хорват чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?
1. Марко Марулич (1450-1524) – хальхи хорват литературин ашшӗ тата хорватри чи аслӑ писатель шутланаканскер, Марко Марулич тӗрлӗ жанрсенче хайлавсем ҫырнӑ, поэзие, драмӑна тата тӗн трактачӗсене кӗртнӗ. Унӑн чи чаплӑ произведенийӗ – “Юдита”, ветхозавет кӗнеки ҫинче никӗсленнӗ эпически поэма.
2. Иван Гундулич (1589-1638) – тухӑҫлӑ поэт, “Осман” наци эпосӗн авторӗ тата “Дубравка”пьесӑн авторӗ. Вӑл хорват чӗлхин элеменчӗсене хӑйсен произведенийӗсене кӗртнӗ пӗрремӗш хорват авторӗсенчен пӗри пулнӑ.
3. Джор Држич (1508-1567) – Држич хорватри пӗрремӗш драматург тата хорват театрӗн никӗслевҫи пулса паллӑ. Унӑн пьесисенче час-часах хура юмор, сатира тата наци ӑс-тӑнӗн вӑйлӑ туйӑмӗ пур.
4. Матия Антон Релкович (1735-1810) – Релковича хорват халӑх чӗлхипе чи малтан ҫырма пуҫлани, ҫакӑ ҫынсене ӑнланма тата вулама ҫӑмӑллатни тесе ҫырса хураҫҫӗ. Вӑл ҫавӑн пекех наука, философи тата политика йышши темӑсем ҫине кӗнекесем, брошюрӑсем, статьясем нумай ҫырнӑ.
5. Петр Прадович (1818-1872) – Прадовича анлӑн “хорват Байронӗ” теҫҫӗ, унӑн романтикӑллӑ сӑввисемпе патриотла гимнӗсемшӗн. Ӑна наци пӗрлӗхне пулӑшнӑшӑн, уйрӑммӑнах Хорватин икӗ пайӗ хушшинче тата хорват чӗлхине аталантарассишӗн пысӑк тӳпе хывнӑшӑн астӑваҫҫӗ.
Хорват чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?
Хорват чӗлхи индоевропӑри чӗлхе пулса кӑнтӑр славян чӗлхисен ушкӑнне кӗрет. Вӑл славянла ытти чӗлхесемпе пӗр евӗрлӗ, болгар, чех, поляк тата вырӑс чӗлхисем пек. Хорват глаголӗсем сӑн-питпе тата вӑхӑтпа килӗшӳллӗн пӗрлешеҫҫӗ, йӑхпа, хисеппе тата падежпа килӗшӳллӗн хисеппе тата паллӑ ячӗсемпе килӗшӳллӗн тайӑлаҫҫӗ, ултӑ грамматика падежӗ пур. Унта латин алфавитӗпе усӑ кураҫҫӗ, унӑн ҫырӑвӗн системи фонематикӑллӑ, ку вӑл кашни саспалли уйрӑм саспа пӗрешкел пулнине пӗлтерет.
Хорват чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?
1. Тӗпрен пуҫлӑр: чӗлхене вӗренме пуҫличчен малтан грамматика, произведени тата хорват алфавичӗ ҫинчен база кӑтартни Кирлӗ. Pimsleur пек лайӑх учебникрен е курсран пуҫлӑр, е хӑвӑр тӗллӗн хорват чӗлхине вӗренӗр.
2. Итлӗр хорватский: хорват таканӗсене итлени тата шоу-чӗлхене вӗренмелли тата унпа ҫывӑх паллашмалли чи лайӑх меслетсенчен пӗри. Woutube ҫинче те произведенисемпе грамматика урокӗсене конкретлӑ видеороликсем нумай – мӗн чухлӗ курма пултаратӑр, ҫавӑн чухлӗ пӑхӑр!
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе усӑ курӑр: чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе Хутшӑнни-чӗлхене вӗренмелли чи усӑллӑ та илӗртӳллӗ меслетсенчен пӗри. Эсир онлайн чӗлхе партнерне е сирӗн хулара ҫӑмӑллӑнах тупма пултаратӑр.
4. Хорват литературине вулӑр: хорватла кӗнекесем, статьясемпе журналсем тупӑр та вӗсене тӑтӑшах вулӑр. Хӑвӑра юрӑхлӑ жанр тупса вулама тытӑнӑр!
5. Словарь запасне вӗренмелли карточкӑсемпе усӑ курӑр: Карточкӑсем – питӗ лайӑх инструмент, ҫӗнӗ сӑмахсене, уйрӑммӑнах хорватри пек чӗлхесемшӗн, пӗр сӑмахах пӗлтерме тӗрлӗ сӑмах пур чухне.
6. Тиенӗр: чӗлхене алла Илме Чи Лайӑх меслет вӑл – пуҫӗпех путса ларасси – май килсен Хорватие кайӑр, е фильмсене пӑхӑр та хорват чӗлхипе музыкӑна итлӗр.
7. Савӑнӑр: хорват чӗлхине Вӗренни интереслӗ те усӑллӑ ӗҫ пулма пултарать – ҫак процесс сире килӗшнине ӗненӗр те хӑвӑр ҫине ытлашши ан пусӑрӑнтарӑр.
Bir yanıt yazın