Шотланд Гэль Йылме Нерген

Могай эллаште шотландский гэль йылме дене ойлат?

Шотланд гэльыште утларакшым Шотландийыште, поснак кӱкшӧ курыклаште да островлаште кутырат. Тушто Тыгак У Шотландийыште Канадыште ойлат, тушто тудо провинцийыште меньшинствын ик официально каласыме йылмыже лийын.

Шотланд гэль йылмын историйже могай?

Шотландский гэль йылме Шотландийыште 5 курым годсек шарлен, мо-гынат акрет кельт-влакын йылмышт деч лийын. Тудо Ирландийыште, Уэльсыште да Бретанийыште (Францийыште) ойлымо йылме-Влак дене кылдалтын. Кокла курымлаште тудын нерген пӱтынь эл мучко кумдан ойленыт, но тудын кучылтмыжо 18 курым тӱҥалтыште Английский Дене Королевствым ушымо деч вара кӱчыкемаш тӱҥалын. 19 курым кыдалне тиде йылме тӱҥ шотышто кӱкшӧ курыклаште да Шотландий отролаште шарлен.
19-м да 20-шо курымлаште шотландский гэль йылме шуко шотышто шанчызе ден активист-влакын тыршымыштлан кӧра уэш ылыжмым чытен. Кызыт Шотландийыште гэль йылмым 60000 утла нумалше шотлалтеш, да тиде йылме школышто туныкталтеш. Тудо Тыгак Европысо ушемын официал йылмыжлан шотлалтеш да Шотландийыште официальный статусшо англичан-влак дене пырля уло.

Кӧ шотландский гэль йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Дональд Макдонд( 1767-1840): “гэль сылнымутын Ачаже”, Дональд Макдональд писатель, Поэт, кусарыше да редакторжо, кудыжо Шотландийыште Гэль литературын шочмыжым 19 курымышто возат.
2. Александр Макдонд (1814-1865): Александр Макдональд пеш кугу гэль историк да поэт лийын,тиде почеламутшым Шотландий-Влак кокла гыч южо Почеламутшым, тидын Шотыштак “Dien Dieu “Да” Dien Nama”. Тудат шотландско-гэль мутерым ышташ полшен.
3. Калум Маклин (1902-1960): Кумдан Палыме гэль поэт, Калум Маклин тыгак гэль йылмым туныкташ тунемме книга-влакын серийжым (ирландский гэль) возен, Тудо 20 курымышто Йылмым уэш шочыкташ полшен.
4. Джоржж Кэпбелл (1845-1914): Кэмпелл гэль культур ден йылмым шке карьержылан пӧлеклыше кугу ученый лийын. Тудын “Касвел нагорьын Популяр йомакше” книгаже кельт литературын Ик эн кугу произведенийлан шотлалтеш.
5. Джон Макинон (1913-1989): Макинес устный йӱлам, поснак фольклорым да музыкым шымлыше лийын. 1962 ийыште тудо гэльысе муро традицийым кугу обзор дене савыктен луктын, тудыжо шотландский культур поянлыкын крайеугольный кӱ лийын.

Шотланд гэль йылмын структуржым кузе ыштыме?

Шотландский гэль-индоевропейский йылме да кок диалектлан шелалтше диалект: ирландский гэль, тушто тӱҥ шотышто Ирландийыште, ирландийысе гэль да шотландский гэль йылмыште ойлалтыт, туштыжо Тӱҥ шотышто Шотландийыште ойлалтыт. Йылме типан кельт грамматике да синтаксисан тукым структурым ончыкта. Тудын мут системыже мужырлалтмаште негызлалтын, кок пачаш да шуко чотан. Икгай да шуко чотан лӱм мут-влак тыгай форман улыт да тыгай формышт тукым шот дене кылдалтыт. Пале ден олмештыш мут-влак лӱм мут дене, чот да падеж дене келшат. Глагол куд жапан, кум наклонений да мучашдыме форман.

Шотландский гэль йылмым кузе утларак сайын тунемаш?

1. Кутырымаш гыч тӱҥалза: гэльский тунемаш тӱҥалмыда деч ончыч те чын ойлымаш дене палыме лиймыдам пален налза. Тиде тыланда тылеч варасе урокым умылен налаш полша, мутланыме мутым да умылымашым ятырлан куштылемда.
2. Тӱҥ мутвундым тунемза: ойлымашым кузе гына тунем шуктеда, кузе-гынат тӱҥалтыш мутер шапашым кузе-гынат тунемаш тыршыза. Тиде тыланда пытартыш уроклан негызым пышта да тудын нерген ойлымым ятырлан куштылемда.
3. Книгашке але аудиурокышко инвестицийыза: южо книгаш але аудиурокыш инвестиций толмыда Кӱлеш. Тиде тыланда йылмым сайын тунемаш да информацийым аралаш йӧным ышта.
4. Мутланыше еҥым муза: ала иктаж-кӧм шотландско-гэльскыште ойлышым муыда Гын, икмыняр мутланымашым мутланыза. Тиде тыланда йылмыште практиковатлалташ да вияҥше йоҥылышым ышташ кеч-могай лӱдмашымат сеҥаш полша.
5. Гэль радиом колыштса: гэльысе радиом Колыштмаш-йылме нерген утларак палаш да мутланыме годым кузе йоҥгалтмыж нерген представленийым налаш пеш сай йӧн.
6. Ончыза гэль йылме дене телепередаче-влакым: гэль йылме дене телепередачым да фильмым Кычалмаш тыгак тиде йылме тӱрлӧ контекстыште кучылтмым умылаш полша.
7. Гэльысе газет ден журнал-влакым лудса: гэль йылме дене возымо газет ден журналым Лудмаш, тыгак йылме да культур нерген утларак сайын пален налаш лиеш.
8. Технологийым кучылтса: Теат гэль йылмым тунемме годым шке интересда шотышто технологийым кучылтын кертыда. Тыланда йылмым тунемаш полшышо приложений-влак шуко улыт.