Могай эллаште эсперанто йылме дене ойлат?
Эсперанто ик элыштат официально каласыме йылме дене ок шотлалт. Шотлен лукмо: кок миллион наре еҥ тӱня мучко эсперанто дене ойлен кертыт, садлан тушто тӱнясе ятыр эллаште ойлат. Германий, Японий, Польша, Бразилий да Китай гай эллаште утларак кумдан шарлен.
Эсперанто йылмын историйже могай?
Эсперанто-Тиде конструкцийлыме тӱнямбал йылме, тудым польский офтальмолог Л.Л. Алмаштен 19 курым мучаште ыштыме. Тудын цельжылан культур, йылме да калыклык коклаште кумдан кучылталтше кӱвар лийын шогышо йылмым ышташ лийын. Тудо лингвистически тыглай йылмым ойырен налын, а тудыжо, шонымаштыже, кызытсе йылме-влак деч утларак сайын тунемаш лиеш ыле.
Шурочка Тиде Книгам Тунамак,” ӱшаныше еҥ”Манын,” Икымше книга “Лӱман икымше книгам савыктыш. Эсперанто писын шарлыш, курымаш рубежыштат тудо тӱнямбал толкыныш савырнен. Тиде жапыште тиде йылме дене пеш серьёзный да шанчызе паша шуко возалтын. 1905 ийыште Францийыште Икымше конгресс лийын.
1908 ийыште тӱнямбал ассоциаций ШУРОЧКА (ШУРОЧКА), ваш-ваш умылен шукташ йӧным ыштышашлан Тӱнямбал ассоциаций негыз лийын. 20-шо курым тӱҥалтыште икмыняр эл шкенжын официальнын полшышо йылме шот дене эсперантом налын да пӱтынь тӱня мучко икмыняр у обществе-влакым ыштыме.
Кокымшо тӱнямбал сар эсперантом вияҥдаш давленийым пуэн, но тудо колен огыл. ШУРОЧКА ШУРОЧКА МУТЫМ 1954 ийыште ШУРОЧКА БУЛОН декларацийым налын, тушто тӱҥ принцип ден цельже-влак возалтыныт. Тидын деч вара 1961 ийыште эсперантон праважым приниматлымаш лийын.
Таче эсперантомлан уло тӱня мучко икмыняр тӱжем еҥ ойлат, утларакшым хобби семын, кеч южо организацийышт тудым практике тӱнямбал йылме семын кучылтмым эшеат кумылаҥдат.
Эсперанто йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?
1. Еҥ – Влак-эсперанто йылмым ыштыше.
2. Олд-шотландский поэт да автор, нунын коклаште, чӱчкыдынак “Адя” классический поэмым эсперантыш возен, тыгак тиде йылме дене ятыр моло произведений-влак возеныт.
3. Хамфри Тонкин-американ профессор да Тӱнямбал ассоциацийын лу утла книгам эсперант дене возышо Ончычсо президентше.
4. Л.Л. Сменгоф – Еҥ-Влакын эргышт да “эсперантын Негызше”, икымше официал грамматике да эсперанто мутер.
5. Дасгупт – индий автор, редактор да кусарыше “эсперантонын грамматикыж дене пытартыш книгам возышо редактор да кусарыше проблеме. Тыгак Тиде йылмым Индийыште уэш ылыжтат.
Эсперанто йылмын структуржым кузе ыштыме?
Эсперанто-тиде конструкций йылме, мо тыге лиеш: эреак, логичный да тыглай шымлымаште лияш. Тиде агглютинатив йылме, у мут вож ден аффикс-влакым ушен ыштыме йӧн дене ышталтеш, тыгак йылме сылнылыкым тунемме деч ятырлан куштылемда. Тудын тӱҥ радамже тыгаяк шаблонлан келшен толеш: утларакше европысо йылме-влак: субъект-ГЛАГОЛ-ОБЪЕКТ (SV). Грамматике пеш проста, лӱмыштӧ раш пале але раш палыдыме артиклон уке да гендерный ойыртем уке. Тыштат нимогай пудыртымаш уке, а тиде правилым тунем лекмеке, кеч-могай шомакымат кучылтын кертыда манме лиеш.
Кузе йылмым эн сай йӧн дене тунемаш?
1. Эсперанто йылмын тӱҥжым шымлыме гыч тӱҥалза. Грамматикын негызшым, мут шапаш ден кутырымашын негызшым тунемза. Интернетыште Оксам тӱлыдымӧ ресурс уло, Вет Тудо Dielier Лостыклен, Xxeraiera Ончылгоч Ушыштыжо Лийын.
2. Йылме дене пайдаланымаште практикылыза. Йылмым носитель-влак дене але онайн-эсперанто сообщений дене эсперантом ойлыза. Лийме семын мероприятий ден семинарлашке эсперанто дене коштса. Тиде тыланда йылмым утларак сайынрак тунемаш да опытан носитель-влак деч мӧҥгешла кылым налаш полша.
3. Книгам лудса да эсперанто ӱмбак фильмым ончыза. Тиде тыланда йылмым вияҥдаш да мутвундым ешараш полша.
4. Мутланышым муза але эсперанто курсым эртыза. Йылмыште ала-кӧм эреак практиковатлаш лиеш, – тунемаш чапле йӧн.
5. Йылмым кузе-гынат чӱчкыдынрак кучылтза. Кеч – могай йылме дене вольнан кучаш-тудым кузе-гынат чӱчкыдынрак кучылташ. Те йолташ-влак дене кылым кучеда але электрон серышым возеда, кузе – гынат шукырак эсперантом кучылтса.
Bir yanıt yazın