नेपाली भाषाको बारेमा

नेपाली भाषा कुन देशमा बोलिन्छ?

नेपाली भाषा मुख्यतः नेपाल र भारतका केही भागहरूमा बोलिन्छ जसमा सिक्किम, आसाम, पश्चिम बंगाल, पश्चिम बंगालको दार्जिलिङ जिल्ला, मेघालय, अरुणाचल प्रदेश, सम्बलपुर, ओडिशा, बिहार र दक्षिण दिल्ली समावेश छन् । यो भुटान र म्यानमारमा पनि बोलिन्छ ।

नेपाली भाषाको इतिहास कस्तो छ?

नेपाली भाषाको इतिहास १२ औं शताब्दीमा सुरु भएको हो । यो इन्डो-युरोपेली भाषा परिवारको इन्डो-आर्यन शाखाको एक भाग हो र हिन्दी, मराठी र बंगाली जस्ता अन्य भाषाहरूसँग नजिकको सम्बन्ध छ । नेपालीको जन्म सुरुमा भारतको नेपाली क्षेत्रमा भएको थियो, जुन त्यसबेला ‘कोटिर’ वा ‘गोर्खापात्रा’ को नामले चिनिन्थ्यो र १९ औं शताब्दीको अन्ततिर उपमहाद्वीपका अन्य भागहरूमा फैलिन थाल्यो ।
१९ औं शताब्दीमा धेरै गोर्खाहरूले भारतीय उपमहाद्वीपका विभिन्न क्षेत्रहरूमा यात्रा गरे र बसोबास गरे । पछि, यो भाषा ब्रिटिश राजद्वारा अपनाइएको थियो र औपनिवेशिक भारतको आधिकारिक भाषाहरू मध्ये एक थियो । सन् १९४७ मा बेलायतबाट नेपाल स्वतन्त्र भएपछि नेपाल सरकारले नेपालीलाई आधिकारिक भाषाको रूपमा अपनाउने निर्णय गर्यो र २० औं शताब्दीको मध्यतिर यो देशभरि फैलिन थाल्यो ।
नेपाली भाषा हाल १६ लाख मानिसले आफ्नो मातृभाषाको रूपमा बोल्छन्, मुख्यतः नेपाल र भारत, बंगलादेश, भुटान र म्यानमारका केही भागहरूमा । यस भाषामा सयौं समाचार पत्रहरू प्रकाशित हुन्छन् र यो नेपालका विभिन्न क्षेत्रीय सरकारहरूको आधिकारिक भाषाको रूपमा पनि प्रयोग गरिन्छ ।

नेपाली भाषामा सबैभन्दा धेरै योगदान गर्ने शीर्ष 5 व्यक्तिहरू को हुन्?

1. भानुभक्त आचार्य: नेपाली भाषामा पहिलो महाकाव्य लेख्ने कवि, र नेपाली भाषाको विकासका लागि धेरै हदसम्म जिम्मेवार थिए ।
2. बिश्वेश्वर प्रसाद कोइराला: नेपालका पूर्व प्रधानमन्त्री जसले नेपालको प्रजातान्त्रिक गणतन्त्रमा रूपान्तरणमा प्रमुख भूमिका खेलेका थिए । उनले नेपाली भाषामा कविता र अन्य कृतिहरू पनि लेखेका थिए ।
3. लक्ष्मी प्रसाद देवकोटा: एक कवि, नाटककार र उपन्यासकार जसले मुख्यतया नेपाली भाषामा लेखेका थिए । उनी नेपाली साहित्यको इतिहासमा सबैभन्दा प्रभावशाली व्यक्तित्व मानिन्छन् ।
4. मनोहर श्रेष्ठ: एक पत्रकार जसले नेपाली भाषालाई विश्वभर फैलाउन लगनशीलतापूर्वक काम गरे । उनले नेपाली भाषामा पनि धेरै पुस्तक लेखेका छन् ।
5. धर्म रत्न यामी: एक कवि, नाटककार, र उपन्यासकार जसले नेपाली भाषामा केही महान कार्यहरू लेखेका छन् । उनलाई प्रायः ‘आधुनिक नेपाली साहित्यका पिता’ भनिन्छ । ‘

नेपाली भाषाको अवस्था कस्तो छ?

नेपाली भाषाको संरचना अन्य इन्डो-आर्यन भाषाहरूसँग धेरै मिल्दोजुल्दो छ । यो विषय वस्तु क्रिया (एसओवी) शब्द क्रमको अनुसरण गर्दछ, जसको अर्थ हो कि विषय पहिले आउँछ, त्यसपछि वस्तु र त्यसपछि क्रिया । यसको समृद्ध एग्लुटिनेटिभ रूपविज्ञान छ र यसको कार्य हिन्दी र बंगाली जस्ता अन्य दक्षिण एशियाली भाषाहरू जस्तै छ । यो रूपात्मक समृद्धि नेपाली भाषाका धेरै पक्षहरूमा देख्न सकिन्छ: क्रिया संयोजन, काल, संज्ञा, र सर्वनामहरू । नेपाली भाषामा पहाड र पहाडमा बोलिने बोलीदेखि तराई मैदानसम्मका विभिन्न बोलीहरू छन् ।

नेपाली भाषा कसरी सिक्ने?

1. नेपाली भाषाको पाठ्यक्रम लिनुहोस्: नेपाली भाषाको पाठ्यक्रम लिनु सबैभन्दा सही तरिकामा भाषा सिक्ने उत्तम तरिकाहरू मध्ये एक हो । व्यावसायिक प्रशिक्षकहरूको सहयोगमा, तपाईंसँग भाषाको आधारभूत नियमहरू र प्रयोगको स्पष्ट समझ हुनेछ ।
2. अभ्यास गर्न अनलाइन / मोबाइल एप्स प्रयोग गर्नुहोस्: त्यहाँ धेरै अनलाइन/मोबाइल एप्स उपलब्ध छन् जसले तपाईंलाई आफ्नो नेपाली भाषा कौशल अभ्यास गर्न मद्दत गर्न सक्छ । यी अनुप्रयोगहरूले विभिन्न सुविधाहरू प्रदान गर्दछ जस्तै अन्तर्क्रियात्मक क्विजहरू, अडियो-भिजुअल पाठहरू, फ्ल्यासकार्डहरू र अधिक जसले तपाईंलाई भाषाको तपाईंको समझ सुधार गर्न मद्दत गर्दछ ।
3. नेपाली चलचित्र र शो हेर्नुहोस्: भाषा सिक्ने अर्को राम्रो तरिका नेपाली चलचित्र र शो हेर्न हो । यसले तपाईंलाई भाषा र संस्कृतिमा डुबाउने उत्तम तरिका प्रदान गर्दछ । यसले तपाईंको बुझाइलाई सुधार गर्न मात्र मद्दत गर्दैन तर नयाँ शब्द र अभिव्यक्तिहरू सिक्न पनि मद्दत गर्दछ ।
4. नेपाली भाषामा पढ्नुहोस् र लेख्नुहोस्: नेपाली भाषामा पढ्नु र लेख्नु एउटा आवश्यक गतिविधि हो किनकि यसले तपाईंलाई भाषाको संरचना र यसको व्याकरण नियमहरूको बारेमा विचार गर्ने अवसर दिन्छ । तपाईं नेपालीमा समाचार पत्र, पत्रिका र पुस्तकहरू पढेर सुरु गर्न सक्नुहुन्छ ।
5. नेपाली बोल्ने अभ्यास: अन्य सबै गतिविधिहरूको बाबजुद पनि नेपाली बोल्ने अभ्यास नै भाषामा महारत हासिल गर्ने कुञ्जी हो । स्थानीय वक्ताहरूसँग कुराकानी गर्न सुनिश्चित गर्नुहोस् र उनीहरूसँग कुराकानी प्रयास गर्नुहोस् । तपाईं अनलाइन भाषा विनिमय फोरममा पनि सामेल हुन सक्नुहुन्छ जुन भाषाको जोखिम प्राप्त गर्ने एक उत्तम तरिका हो ।