Хӑш ҫӗршывсенче босни чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?
Босни чӗлхипе ытларах Босни тата Герцеговинӑра калаҫаҫҫӗ, Анчах Серби, Черногори, Хорвати тата ытти ҫӗршывсенче те ҫавӑн пекех калаҫаҫҫӗ.
Босни чӗлхин историйӗ мӗнле?
Босни чӗлхин историлле тымарӗсем (босни, босни, босанчицкий е сербохорватский) кӑткӑс та нумай енлӗ. Ку чӗлхе-кӑнтӑр славян чӗлхисем, хорват тата серб чӗлхисем евӗрлӗ. Вӑл вӑтам ӗмӗрсенчи босни христианӗсем ҫак районта каланӑ вӑтам ӗмӗрти балкан чӗлхине тымарӗпех кӗрсе каять. 20 ӗмӗр пуҫламӑшӗнче хӑй тӗллӗн чӗлхе пуличченех чӗлхе майӗпен аталаннӑ.
19-мӗш ӗмӗрте Хорватипе Сербири лингвистсем регионӑн кӑнтӑрти славян чӗлхисемшӗн пуриншӗн те пӗр ҫыру ҫырас тӗлӗшпе пӗрле ӗҫленӗ, анчах хӑш-пӗрисем: ҫавна пула виҫӗ чӗлхе те сербохорват чӗлхин диалекчӗсем шутланнӑ, теҫҫӗ.
1980-мӗш ҫулсен вӗҫӗнче тата 1990-мӗш ҫулсен пуҫламӑшӗнче Боснипе Герцеговина Югославирен никама пӑхӑнманни ҫинчен пӗлтернӗ. Ку “босни чӗлхин”концепцине ҫуратнӑ босни ҫыннисем хушшинче национализм чӑмпӑлтатни патне илсе ҫитерчӗ. Ку чӗлхене араб, тӗрӗк тата ытти чӗлхесенчен илнӗ ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене хута янипе йӗркеленӗ.
Паян босни чӗлхине босни тата Герцеговинӑра официаллӑ чӗлхепе йышӑннӑ, шкулсенче вӗрентеҫҫӗ, ҫавӑн пекех халӑх хушшинче анлӑ сарӑлнӑ. Босни чӗлхин стандартлӑ уйрӑмлӑхӗсем ҫумне тата ҫӗршывӑн паллӑ регионӗсенче: штокав тата кайкав чӗлхисем текен икӗ босни чӗлхи пур.
Босни чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?
1. Матия Дивкович (15 ӗмӗр) – хорват гуманисчӗ тата полиглот, пӗрремӗш паллӑ босни словарӗн авторӗ.
2. Павао Риттер Витезович (17 ӗмӗр) – хорват писателӗ, ӑна босни чӗлхи стандартизацине унӑн “славянла иллири чӗлхи мӗнле пулса ӳсни тата ӳсни ҫинчен Калакан Трактат” кӗнекинче ҫырса хураҫҫӗ.
3. Франьо Раки (19 ӗмӗр) – хорват историкӗ, филолог тата славист, босни чӗлхипе культура енӗпе темиҫе ӗҫ авторӗ.
4. Андрий Качич Миосич (19 ӗмӗр) – хорват поэчӗ, прозаик тата драматург, хальхи босни литературине аталантарас ӗҫе хӑйӗн тӳпе хывнӑскер.
5. Август Чезарец (20 ӗмӗр) – хорват поэчӗ, писатель, лингвист, редактор тата издатель, босни чӗлхипе культури ҫинчен ҫырнӑ нумай статьясемпе кӗнекесен авторӗ.
Босни чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?
Босни чӗлхи-кӑнтӑрти славян чӗлхи, вӑл хорват тата серб чӗлхисемпе тачӑ ҫыхӑнса тӑрать. Вӑл хорватски те, сербски те фонологи системи пекех, анчах уҫӑ сасӑсенче хӑш-пӗр уйрӑмлӑхсем пур. Босниский босни тата Герцеговинӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унпа та Черногорире, Сербире тата Хорватире калаҫаҫҫӗ. Унӑн грамматикине ытларах икӗ тӗп диалектпа никӗсленӗ: хӗвелтухӑҫ герцеговинӑпа истори диалекчӗпе штокманӑн хӗвеланӑҫ диалекчӗпе. Босни чӗлхин грамматика структури пулас, иртнӗ тата хальхи событисене палӑртма усӑ куракан вӑхӑтсен пӗлтерӗшлӗ, глаголсен пӗрлешӗвне тата кӑткӑс системине кӗртет.
Босни чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?
1. Официаллӑ учебник е ытти материалсем илетӗр. Босни чӗлхине вӗренмелли учебник е вӗренӳ материалӗсене шырӑр. Ҫак материалсем, яланхи пекех, босни чӗлхине вӗренмелли комплекслӑ, тытӑмлӑ майсене тивӗҫтереҫҫӗ.
2. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Duolingo, LiveMocha Тата Memrise йышши босни чӗлхине вӗренме пулӑшакан тӳлевсӗр уроксемпе мероприятисем нумай. Кунсӑр пуҫне сире практикацилеме пулӑшакан видео тата юрӑсем те нумай тупма пулать.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенпе сывпуллашӑр. Эсир кама та пулин босни чӗлхипе калаҫакана пӗлетӗр пулсан, вӑл хӑйӗн чӗлхисене хӑйрама питӗ лайӑх май! Ҫак чӗлхене хӑнӑхас тесе, вӗсемпе май килнӗ таран час-часах калаҫма тӑрӑшӑр.
4. Босни фильмӗсемпе телекуравне пӑхӑр. Босни фильмӗсемпе телешоу просмотрне пӑхса тухиччен вӑхӑт ирттер-чӗлхене лайӑхлатмалли чи хӑвӑрт меслетсенчен пӗри. Мӗнле пулсан та сӑмах ҫаврӑнӑшӗпе ҫӗнӗ запасне асӑрхӑр.
5. Мотивацие упрӑр. Чӗлхене вӗренни-ҫулҫӳревпе процесс. Хӑвӑр умма реализмлӑ тӗллевсем лартса, пӗр-пӗр рубежа ҫитсен хӑвӑра тивӗҫлипе тивӗҫтерсе тата вӗренӳ вӑхӑтӗнче киленӳ илме тӑрӑшса, мотивацие упрама тӑрӑшӑр.
Bir yanıt yazın