Хӑш ҫӗршывсенче итали чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?
Италире, Сан-Маринора, Ватиканра Тата Швейцарин хӑш-пӗр пайӗсенче итали официаллӑ чӗлхе пулса тӑрать. Ун ҫинче албанире, Мальтра, Монакора, Словенире тата Хорватире те калаҫаҫҫӗ. Кунсӑр пуҫне, итали чӗлхипе калаҫакан темиҫе ушкӑн пур, ҫав шутра Пӗрлешӳллӗ Штатсем, Франци тата Аргентина йышши ҫӗршывсенче те.
Итали чӗлхин историйӗ мӗнле?
Итали чӗлхин историйӗ вӑрӑм та кӑткӑс. Итали чӗлхине асӑнни пирӗн эрӑри 9-мӗш ӗмӗрте пулнӑ, анчах вӑл чӗлхепе ӗлӗкрех калаҫнӑ пулмалла. Итали чӗлхи пирӗн эрӑри 6-мӗш ӗмӗрте Итали ҫурутравӗ ҫине тапӑннӑ германи халӑхӗ лангобардсем калакан германи чӗлхинчен тухнӑ.
9 – мӗшпе 14-мӗш ӗмӗрччен итали чӗлхи пӗтӗм ҫурутрав тӑрӑх регион диалекчӗсене аталантарса чылай эволюциленӗ. Ҫак тапхӑрта тосканӑри диалект е “тоскана” пуҫланса кайнӑ, вӑл хальхи итали чӗлхин стандартлӑ никӗсӗ пулса тӑнӑ.
15 ӗмӗрте Флоренцирен, Римран тата Венецирен писательсен витӗмӗ чӗлхене малалла стандартизацилесси патне илсе ҫитернӗ. Ҫав вӑхӑтра чӗлхе словарьне “amoroso” (ытарма ҫук) тата “dolce” (пылак) текен латинла нумай сӑмахсене кӗртнӗ.
16-17 ӗмӗрсенче Итали литература пултарулӑхӗн тапхӑрне ирттернӗ. Ҫав вӑхӑтри Чи паллӑ фигурӑсем данте, Петрак тата Боккаччо пулнӑ, вӗсен произведенийӗсем чӗлхене пысӑк витӗм кӳнӗ.
19-мӗш ӗмӗрте Италире политика пӗрлешӗвӗн процесӗ пулса иртнӗ, ҫӗнӗ стандартлӑ чӗлхе е “Italiano Comune”йӗркеленӗ. Италин официаллӑ чӗлхи хальхи вӑхӑтра тосканӑри диалектра никӗсленнӗ, унӑн литература еткерлӗхне пула.
Хӑйӗн вӑрӑм историне пӑхмасӑрах итали чӗлхипе юлать, вӑл ҫӗршывӑн чылай пайӗсенче кулленхи калаҫура халӗ те активлӑн усӑ курать.
Итали чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?
1. Данте Алигьери (1265-1321): Час-часах “итали чӗлхин Ашшӗ” теекен данте “Турӑ комедийӗ” тесе ҫырнӑ, ӑна хальхи итали чӗлхин никӗсӗ пулса тосканла диалект туса хурасси тесе ҫырса хунӑ.
2. Петрка (1304-1374): Итали поэчӗ тата ученӑйӗ, петрара унӑн гуманизмла витӗмӗшӗн астӑваҫҫӗ, ҫавӑн пекех поэзин сонетлӑ формине шухӑшласа кӑлараҫҫӗ. Вӑл итали чӗлхипе нумай ҫырнӑ, ку чӗлхене литературӑллӑрах тума пулӑшнӑ.
3. Боккаччо (1313-1375): 14 ӗмӗрти Итали писателӗ, Боккаччо итали чӗлхипе темиҫе произведени ҫырнӑ, “Декамерон” тата святой Франциск пурнӑҫӗнчи калавсене те кӗртнӗ. Унӑн ӗҫӗ итали чӗлхин чиккисене унӑн диалекчӗсен чиккисенчен анлӑлатма тата хӑйне евӗрлӗ лингв франк тума пулӑшнӑ.
4. Луиджи Пиранделло (1867-1936): Нобель премийӗн Лауреачӗ, драматург, Пиранделло итали чӗлхипе нумай произведени ҫырнӑ, вӗсенче социаллӑ ютшӑну тата экзистенциллӗ тунсӑх темисем хускатнӑ. Кулленхи чӗлхепе усӑ курни ҫак чӗлхене анлӑрах усӑ курма тата ӑнлануллӑрах тума пулӑшнӑ.
5. Уго Фосколо (1778-1827): итали романтизмӑн чи витӗмлӗ фигурисенчен Пӗри, фосколо хальхи итали чӗлхин чӗлхине йӗркелеме, рифмӑсемпе, метрсемпе тата ытти поэзилле условисемпе усӑ курма пулӑшнӑ.
Итали чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?
Итали чӗлхи роман чӗлхи пулса тӑрать, ытти романри чӗлхесем пекех, глаголсем тавра туса лартнӑ. Унӑн сӑмахсен субъектлӑ-глаголла-объектлӑ йӗрки тата иртнӗ, хальхи тата пуласлӑха палӑртма вӑхӑтсемпе туртӑмсен кӑткӑс системи пур. Вӑл унӑн кӑткӑс нюансӗсене тата сӑмахсен пӗлтерӗшӗнчи ҫӳхе уйрӑмлӑхӗсене вӗренме чи кӑткӑс чӗлхесенчен пӗри шутланать.
Итали чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?
1. Пуҫӑрсене усӑр: чӗлхене Вӗрентмелли Чи Лайӑх меслет вӑл-мӗн май килнӗ таран путса ларасси. Ку вӑл итали чӗлхипе мӗн май килнӗ таран ытларах илтме, калаҫма тата вулама тенине пӗлтерет. Итали фильмӗсем, телешоу, музыка, кӗнеке тата чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе калаҫусем тупӑр.
2. Итали грамматикин никӗсне, сӑмахран, глаголсен вӑхӑтне, пысӑк тата формӑллӑ местоименисен йӑхне вӗренӗр. Сӑмахран, элементарлӑ калаҫуран пуҫлӑр, паллашӑр, ыйтусем парӑр та вӗсене ответлӗр, ҫавӑн пекех эмоцисене каласа парӑр.
3. Яланах практикӑра тӑрӑр: кирек мӗнле чӗлхене Те вӗренни хӑйне шеллемесӗр тата практикӑпа усӑ курма ыйтать. Итали чӗлхине вӗренес тата практикӑна вӗренес тӗлӗшпе эсир яланах вӑхӑт ирттернине ӗненӗр.
4. Ресурссемпе ӑспа усӑ курӑр: сире итали чӗлхине вӗрентме пулӑшакан май пур ресурссем нумай. Онлайн-чӗлхене вӗренмелли курспа, словарьсемпе, калаҫусемпе тата аудиокнигӑсемпе усӑ курӑр.
5. Сӑлтавсене упрӑр: Кирек мӗнле чӗлхене Те Вӗренесси ансат задача пулма пултарать. Хӑвӑр умма пысӑках мар тӗллевсем лартӑр та вӗсене пурнӑҫланӑ чухне хӑвӑра тивӗҫтерӗр. Хӑвӑр прогресӑра уявлӑр!
6. Савӑнӑр: итали чӗлхине Вӗренесси интереслӗ те кӑмӑллӑ ӗҫ пулмалла. Интереслӗ вӗрентӳ процесӗ тӑвӑр, чӗлхе вӑййисене вылятӑр е итали мультфильмӗсене пӑхса тухӑр. Эсир мӗнле хӑвӑрт вӗреннинчен тӗлӗнетӗр.
Bir yanıt yazın