Кыргорий Йылме Нерген

Могай эллаште кыргорий йылме дене кутырат?

Кыргорий йылмыште тӱҥ шотышто Рӱдӧ Азийын Кыргорий Йылмыштыже да Моло ужашлаштыже, тидын шотыштак кечывалвел Казахстан, Таджикистан, Йӱдвел Афганистан, йӱдвел Китай да Россий Федерацийын Торасе районжо-Влак ойлалтыт. Тылеч посна этнос кыргорий калыкын изи возакышт Турцийыште, Монголий да Корейский полустрыштат улыт.

Кыргорий йылмын историйже могай?

Кыргорий йылме кужу да неле историй уло. Тиде Рӱдӧ Азийын прототюрк йылме гыч лекше эрвел-тюрк йылме. Тиде йылме нерген эн ондак возымо свидетельстве-влак 8 курымлан акрет алфавит дене возымо орхонысо возышлаште пуалтыт.
Тудо (кыргорий йылме) пошкудо йылме – уйгурский ден монголскийын куатле йылмышт йымалне лийын. 16 курымышто кыргорий йылме литературыш савырнен, кыргорий йылмын икымше мутержат 1784 ийыште возалтын. Йылме 19 курым жапыште илашак тӱҥалын, 1944 ийыште кыргорий Кыргоранын официал йылмыже лийын.
1928 ийыште Киргиз йылме системым Стандартизацийлыме Ик алфавит семын увертарыме ыле. Тылеч вара кыргорий йылме кутырымо, возыктышынат вияҥе. Латин ден кирилл алфавит-влак кызытсе жапыште йылмым кызытсе возен кучылтыт гынат, йӱлаш пурышо араб кыл кыргорий йылме дене священный текстым возашлан эшеат кучылталтеш.
Таче кыргорий йылмыште 5 миллион утла еҥ Кыргорий, Казахстан, Таджикистан, Узбекистан Да Китайыште кутырат.

Кыргорий йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура мо?

1. Чингиз Аймат (1928-2008): ик эн кугу кыргорий автор семын Палыме, тудо кыргорий йылме дене произведений-влакым возен, да тудлан литератур формыжын вияҥмыжым ончыктат.
2. Чолпонбек Еенов( 1891-1941): кыргорий йылмын ик икымше пионерже, тудо икымше газетым кыргорий йылме дене луктын да йылме форман новатор лийын.
3. Токтазиев (1904-1975): эше ик кӱлешан фигур кыргорий йылмын кызытсе стандартный версийжым ямдылымаште. Тудо шуко тунемме книгам возен да тиде йылмым кучылташ полшен.
4. Аличанов (1894-1974): тугай лингвист, могайже кыргорий йылме да диалект-влак нерген статья-влакым шымлымаште да возымаште шке илышыжым пӧлеклен.
5. Азимбек Бекназаров: кыргорий йылме шотышто авторитетлан Шотлалтше, йылмым уэмдымылан, у мутым да серыш стильым ыштымылан вашештен.

Кыргорий йылмын структуржым кузе ыштыме?

Кыргорий йылме-тиде кум диалектлан ӱшанлын шелалтше тюрк йылме: Йӱдвел, Рӱдӧ да Кечывалвел. Тиде агглютинатив йылме, тудо йыгырмут мут-влакым тӱҥ мутыш ешарыме йӧн дене ыштымым ончыкта. Кыргорий йылмыште акцент префикс дене ышталтеш, а суффикс дене огыл, логике структурым пуа. Синтаксически кыргорий йылме ПРАВИЛ семын SIV (субъект-глагол) да шуко тюрк йылме семынак глагол-мучашан структур уло. Йылме тугак виян фонематике аспект уло, кушто тӱрлӧ йӱк але интонаций мут-влак поснак тӱрлӧ значенийым пуэн кертыт.

Кузе кыргорий йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Йылмын тӱҥжым шымлыме гыч тӱҥалза. Те тендам кыргорий йылмын негызше дене палымым ыштыше шуко онайн – але очный курс-влакым муын кертыда. Тиде тӱҥалтыш мутвундым да грамматикым, тыгак тӱшка ойым да сравоч цифрым чӱкта.
2. Йылме носитель-влакын возымыштым колыштса. Кыргорий йылме гыч кондышо-влакын мутланымыштым да возымыштым колыштмаш тыланда тиде йылме дене ойлымо семынак сайынрак умылаш полша.
3. Партнёр дене тиде йылме дене мутланымаште практикылыза. Кыргорий семын кутырышо еҥым муза да тудын дене мутланымаште практикылыза. Тиде тендан кутырымо моштымашдам вияҥдаш пеш кӱлешан ошкыл.
4. Книга гай ресурсым, мутерым да онайным-инструментым кучылтса. Тыланда тиде йылмым тунемаш полшышо шуко ресурс уло. Тиде книгам, мутерым, грамматике справочникым да тулеч молымат чӱкта.
5. Келанымашым налаш ида мондо. Йылмым тунеммаш ракатландарышаш. Фильмым, книгам да занятийым ончаш жапым муза. Тиде туныктымо процесс ятырлан куштылемеш да пайдале лиеш.