Dwar Il-Lingwa Lussemburgiża

F’liema pajjiżi titkellem il-lingwa Lussemburgiża?

Il-lussemburgiż huwa mitkellem primarjament Fil-Lussemburgu, u sa grad inqas, f’partijiet Tal-Belġju, Franza u L-Ġermanja.

X’inhi l-istorja tal-lingwa Lussemburgiża?

L-istorja tal-lingwa Lussemburgiża tmur lura għall-Bidu Tal-Medju evu. Il-lingwa ntużat għall-ewwel darba miċ-ċelti Romanizzati, li stabbilixxew il-Lussemburgu fit-3 seklu. Matul is-sekli ta’wara, Il-Lussemburgiż kien influwenzat ħafna mil-lingwi Ġermaniċi ġirien, partikolarment Il-Frankonjan Baxx, li huwa parti mill-fergħa Tal-lingwi Tal-Ġermanja tal-Punent.
Matul is-seklu 19, Il-Lussemburgiż ħareġ bħala lingwa distinta bil-forma miktuba tiegħu stess. Minn dakinhar, il-lingwa kompliet tiżviluppa u tevolvi hekk kif saret dejjem aktar użata fil-letteratura, fil-pubblikazzjoni, u fil-ħajja privata u pubblika ta’kuljum.
Illum, Il-Lussemburgiż huwa lingwa uffiċjali fil-pajjiż tal-Lussemburgu u huwa mitkellem ukoll f’partijiet Tal-Belġju, Franza u L-Ġermanja. Huwa mgħallem ukoll f’xi universitajiet, u jintuża biex jikkomunika fl-Unjoni Ewropea.

Min huma l-aqwa 5 persuni li kkontribwew l-aktar għal-lingwa Lussemburgiża?

1. Jean-Pierre Feuillet (1893-1943): lingwista u professur franċiż li kien responsabbli għall-pubblikazzjoni tal-ewwel dizzjunarji u grammatiċi Tal-Lussemburgiż fl-1923.
2. Emile Weber (1898-1968): kittieb u poeta Lussemburgiż li kiteb ħafna kotba u fuljetti biex jgħinu jippromwovu u jxerrdu l-lingwa Lussemburgiża.
3. Albert Mergen (1903-1995): Lingwista u professur li huwa akkreditat li ħoloq l-ortografija moderna lussemburgiża.
4. Nikola Biever (1912-1998): Pubblikatur u fundatur tal-ġurnal “Lëtzebuerger Sprooch” li ppromwova u ħeġġeġ l-użu Tal-lussemburgiż.
5. Robert Krieps (1915-2009): Lingwista u professur li ħadem biex joħloq forma standard tal-lingwa Lussemburgiża u jtejjeb it-tagħlim tal-lingwa fl-iskejjel.

Kif inhi l-istruttura tal-lingwa Lussemburgiża?

Il-lussemburgiż huwa lingwa Ġermaniża, relatata mal-ġermaniż u l-olandiż. Hija taħlita Ta’djaletti Ġermaniżi għoljin u ġermaniżi Ċentrali Tal-Punent, li jġibu flimkien elementi mit-tnejn. Il-lingwa għandha tliet djaletti distinti: Moselle Franconian (mitkellma fil-grigal Tal-Lussemburgu), Upper-Lussemburgiż (mitkellma fir-reġjuni ċentrali u tal-punent tal-pajjiż), u Lussemburgiż (mitkellma prinċipalment fin-nofsinhar). Il-kliem tipikament jiġi ppronunzjat f’sillabi sħaħ, u ħafna drabi b’żift li jogħla. Grammatikament, huwa simili għall-ġermaniż, b’ħafna xebh fis-sess, l-ordni tal-kliem, u l-istruttura tas-sentenza tiegħu.

Kif titgħallem il-lingwa Lussemburgiża bl-aktar mod korrett?

1. Ġib lilek innifsek ktieb tajjeb jew kors ta’tagħlim tal-lingwi. Hemm ħafna disponibbli Għal-Lussemburgiż, inkluża varjetà ta’korsijiet u apps onlajn. Dawn jistgħu jkunu mod tajjeb ħafna biex tikseb lezzjonijiet strutturati u tipprattika l-fehim tiegħek tal-lingwa.
2. Sib kelliem nattiv. Qabbad ma’kelliem Nattiv lussemburgiż personalment jew online. Dan jista’jgħinek titgħallem aktar malajr, għax tisma’l-lingwa li qed titkellem b’mod korrett u tibbenefika wkoll mill-għarfien minn ġewwa tagħhom tal-kultura.
3. Isma’midja Fil-lussemburgiż. Ipprova ara programmi televiżivi, isma’programmi tar-radju, jew aqra gazzetti Bil-lussemburgiż. Dan jgħinek issir familjari mal-pronunzja u l-vokabularju, filwaqt li jgħinek ukoll tifhem aħjar il-kultura tal-pajjiż.
4. Prattika, prattika, prattika. L-aħjar mod biex titgħallem kwalunkwe lingwa hija prattika konsistenti. Kun żgur li tipprattika l-ħiliet tiegħek biex titkellem, taqra u tisma’fuq bażi regolari. Uża flashcards, kotba tax-xogħol, jew riżorsi oħra biex jgħinuk tirrevedi l-materjal li diġà tgħallimt, kif ukoll tintroduċi kliem ġdid.