Dwar Il-Lingwa Maori

F’liema pajjiżi titkellem il-lingwa Maori?

Maori hija lingwa uffiċjali ta’new Zealand. Huwa mitkellem ukoll mill-komunitajiet Maori fl-Awstralja, Il-Kanada u l-istati uniti.

X’inhi l-istorja tal-lingwa Maori?

Il-lingwa Maori ilha mitkellma u użata Fi New Zealand għal aktar minn 800 sena, u tagħmilha waħda mill-eqdem lingwi fid-dinja. L-oriġini tiegħu jistgħu jiġu rintraċċati lura għall-Migranti Polineżjani li waslu għall-ewwel darba fil-gżira fis-seklu 13, u ġabu magħhom il-lingwa antenata tagħhom. Matul is-sekli, il-lingwa evolviet u ħadet il-karatteristiċi distinti tagħha stess hekk kif assimilat ma’lingwi u djaletti lokali oħra. Il-lingwa kienet fil-biċċa l-kbira limitata għat-tradizzjonijiet orali sal-bidu tas-snin 1800, meta l-missjunarji Nsara bdew jittraduċu testi fil-lingwa Maori. Hekk kif new Zealand marret lejn id-demokrazija u n-nazzjonaliżmu f’nofs is-snin 1900, il-lingwa ngħatat status uffiċjali u saret parti sinifikanti mill-identità nazzjonali ta’new Zealand. Illum, il-lingwa Maori għadha tintuża ħafna madwar il-pajjiż u hija mgħallma fl-iskejjel madwar in-nazzjon.

Min huma l-aqwa 5 persuni li kkontribwew l-aktar għal-lingwa Maori?

1. Sir Apirana Ngata: kien L-ewwel Membru Tal-Parlament Maori (1905-1943) u kien forza li tmexxi wara l-qawmien Mill-ġdid tal-lingwa Maori permezz tal-użu uffiċjali tagħha fl-edukazzjoni pubblika u t-traduzzjoni tal-kotba fil-lingwa.
2. Te Rangi Heparroa( Sinjur Peter Hénare): kien mexxej importanti tal-Maori li kien involut fil-Promozzjoni kemm Tal-kultura Maori kif ukoll Tal-kultura Pakeha, u għen ukoll biex jippromwovi l-użu tal-lingwa Maori fl-aspetti kollha tas-soċjetà.
3. Dame Nganeko Minhinnick: kienet influwenza kbira fl-iżvilupp Tar-radju Maori, festivals u opportunitajiet edukattivi u kienet influwenti fl-iżvilupp Tal-Att tal-Kummissjoni Tal-Lingwa Maori tal-1987.
4. Dame Kékakai Hipango: kienet l-ewwel mara Maori li saret imħallef Tal-Qorti Għolja Ta’new Zealand u kienet notevoli għall-appoġġ tagħha għar-rivitalizzazzjoni tal-lingwa Maori.
5. Il-Kummissjoni Tal-Lingwa Māori taħdem biex tippromwovi u tippreserva l-lingwa Maori. Sa mit-twaqqif tagħha fl-1987, il-Kummissjoni kienet strumentali biex tgħin terġa’tagħti l-ħajja lill-lingwa billi tiżviluppa riżorsi ġodda, metodi ta’tagħlim u inizjattivi edukattivi.

Kif inhi l-istruttura tal-lingwa Maori?

Il-lingwa Maori hija lingwa Polineżjana, u l-istruttura tagħha hija kkaratterizzata minn numru kbir ta’nomi u verbi limitati. Juża sistema ta’suffissi għal tifsiriet speċifiċi fi kliem, magħrufa bħala grammatika sintetika. Għandu wkoll firxa estensiva ta’ħsejjes u sillabi li jintużaw biex jiffurmaw kliem sinifikanti. L-ordni tal-kliem hija relattivament ħielsa, għalkemm tista’tkun riġida f’ċerti kuntesti.

Kif titgħallem il-lingwa Maori bl-aktar mod korrett?

1. Għaddas ruħek Fil-lingwa U l-kultura Māori: Ibda billi tattendi klassi tal-lingwa Māori, bħal dawk ipprovduti minn Te Wananga o Aotearoa jew l-iwi lokali tiegħek. Huwa importanti li tifhem il-kuntest kulturali li fih il-lingwa U d-drawwiet Māori jintużaw l-aktar komunement.
2. Isma’, ara u aqra kemm jista’jkun lingwa Māori: Sib radju bil-lingwa Māori (eż.rnz Māori), ara programmi televiżivi u films bil-lingwa Māori, aqra kotba, komiks u stejjer F’māori u kun żgur li tirrepeti dak li tisma’u tara.
3. Ipprattika t-taħdit tal-lingwa: Ipprova sib opportunitajiet biex tiċċettja ma’kelliema Nattivi Ta’Māori bħall-familja jew ħbieb, jew tattendi avvenimenti Ta’māori u kohanga reo (ċentri ta’tagħlim bikri ffokati fuq il-lingwa Māori).
4. Uża riżorsi onlajn biex tgħinek titgħallem: hemm ħafna riżorsi onlajn disponibbli, bħal dizzjunarji tal-lingwa Māori, kotba stampati u awdjo, Kanali YouTube u gruppi tal-midja soċjali li jipprovdu appoġġ kbir għal studenti tal-lingwa Māori.
5. Ħu pjaċir: It-Tagħlim ta’lingwa għandu jkun esperjenza divertenti u ta’sodisfazzjon, allura tinħakimx mill-isfida-ħu pass wieħed kull darba u gawdi l-vjaġġ!