Dwar Il-Lingwa Mari

F’liema pajjiżi titkellem il-lingwa Mari?

Il-lingwa Mari hija mitkellma primarjament Fir-Russja, għalkemm Hemm xi kelliema fl-Estonja u l-Ukrajna. Hija lingwa uffiċjali fir-Repubblika Mari El, suġġett federali tar-Russja.

X’inhi l-istorja tal-lingwa Mari?

Il-lingwa Mari hija membru tal-familja tal-lingwa Uralika, u hija l-lingwa nattiva ta’madwar 450,000 persuna F’mari El, repubblika fi ħdan Il-Federazzjoni russa. Huwa mitkellem mill-poplu Mari, li huma dixxendenti ta’popolazzjoni Finno-Ugrika antika li bdiet temigra lejn iż-żona Mill-Ewropa Ċentrali u Tat-Tramuntana madwar is-sena 3000 qk. L-ewwel rekord bil-miktub tal-lingwa Mari deher fl-1243, meta L-Gran Duka Georgy Vsevolodovich ta’vladimir waqqaf is-soluzzjoni Ta’Yuriev (issa magħrufa Bħala Yaroslavl). Il-lingwa għandha żewġ djaletti distinti – Hill Mari u Meadow Mari-li huma differenti f’termini ta’pronunzja, grammatika u vokabularju. Matul l-istorja tagħha, il-lingwa Mari ssellfet kliem minn lingwi oħra bħat-Tatar, ir-russu u l-ġermaniż. Fis-seklu 19, il-lingwa bdiet tinkiteb fl-alfabett Ċirilliku, u matul il-perjodu Sovjetiku, ġiet promossa b’mod attiv bħala lingwa letterarja u użata fl-edukazzjoni u dokumenti uffiċjali. F’dawn l-aħħar snin, saru sforzi biex il-lingwa terġa’tingħata l-ħajja, partikolarment permezz tal-użu tat-teknoloġija diġitali.

Min huma l-aqwa 5 persuni li kkontribwew l-iktar għal-lingwa Mari?

1. Mario Salazar – huwa kelliem U lingwista Mari bilingwi minn San Lucas Quiavini F’oaxaca, Il-Messiku. Huwa rikonoxxut għax-xogħol tiegħu fuq ir-riċerka, id-dokumentazzjoni, u r-rivitalizzazzjoni tal-lingwa Mari.
2. Heber Osvaldo Honorio Santiago – huwa edukatur u interpretu tal-lingwa Mari minn Guerrero, Il-Messiku. Huwa l-fundatur tal-iskola tal-lingwa Mari F’atoyac de Alvarez.
3. Don Benito García Sámano – huwa għalliem tal-lingwa Mari u d-direttur taċ-Ċentru Tat-Taħriġ Interkulturali F’guerrero, Il-Messiku. Ix-xogħol tiegħu kien strumentali fl-iżvilupp tal-ewwel kurrikulu fil-lingwa Mari mmirata lejn studenti tal-iskola elementari.
4. César A. Varón – huwa antropologu li għamel xogħol importanti fir-riċerka u d-dokumentazzjoni tal-lingwa Mari. Fl-2009, huwa ppubblika l-ewwel ktieb tal-grammatika Mari, Gramática mari: principios y uso del idioma, bl-Istituto Nacional De Lenguas Indígenas.
5. Juventina Valenzuela – hija edukatur minn Guerrero, Il-Messiku. Hija d-direttur u l-ko-fundatriċi taċ-ċentru edukattiv bilingwi “Urimareye” (“il-post tad-dawl”), li jservi bħala ċentru ta’restawr tal-lingwa Mari għat-tfal F’guerrero, Il-Messiku.

Kif inhi l-istruttura tal-lingwa Mari?

Il-lingwa Mari hija lingwa Uralika mitkellma mill-poplu Mari, li jgħix fir-repubblika Mari El Tar-Russja u partijiet minn reġjuni biswit. Għandu tliet djaletti ewlenin: Mergħa, Għoljiet, U Muntanji. Is-sintassi tagħha hija prinċipalment agglutinattiva, b’xi elementi ta’inflessjoni. Il-kliem huma ffurmati billi tgħaqqad għerq u suffissi, u tagħtiha morfoloġija rikka u kumplessa. Il-lingwa Mari tagħmel użu wkoll mir-riduplikazzjoni għall-enfasi u biex tifforma kliem ta’tifsiriet multipli. Hemm ukoll verb-ordni tal-kelma finali, li jfisser li s-suġġett, l-oġġett u l-verb jidhru fl-aħħar ta’sentenza.

Kif titgħallem il-lingwa Mari bl-iktar mod korrett?

1. Ixtri gwida għall-istudju tal-lingwa li tiffoka fuq il-lingwa Mari, Bħall-Kors Routledge Fil-Lingwa Mari Moderna minn Kenneth E. Croft.
2. Sib kelliem nattiv Ta’mari li tista’tipprattika titkellem miegħu.
3. Attendi klassi tal-lingwa Mari jew kors offrut fl-inħawi tiegħek.
4. Uża riżorsi onlajn biex tipprattika l-ħiliet lingwistiċi mari tiegħek, bħal websajts, reġistrazzjonijiet awdjo u vidjo, u apps lingwistiċi interattivi.
5. Agħmel lilek innifsek familjari mad-drawwiet kulturali u t-tradizzjonijiet tal-poplu Mari biex tkompli tarrikkixxi t-tagħlim tal-lingwa tiegħek.
6. Isma’mużika Mari u ara films Mari biex tidra l-mod kif tinstema’l-lingwa.