Malunga Nolwimi Lwesizulu

Ngawaphi amazwe athetha Isizulu?

Ulwimi Lwesizulu luthethwa kakhulu Emzantsi Afrika, Nasezimbabwe, Elesotho, Emalawi, Emozambique naseswaziland.

Ziziphi iilwimi Zesizulu?

Ulwimi Lwesizulu, olukwabizwa ngokuba Sisizulu, lulwimi Lwesixhosa olukwiqembu Elisemazantsi eluntwini lwaseniger-Congo. Lolona lwimi luthethwayo Emzantsi Afrika, lunezigidi ezili-11 zezithethi. Ulwimi Lwesizulu lunembali etyebileyo ebuyela emva kumakhulu eminyaka.
Imvelaphi yolwimi ingalandelwa kwizizwe Zamanguni, ezafuduka Kumbindi Afrika ngenkulungwane ye-16. Abantu bamanguni ekugqibeleni bahlukana baba ngamaqela ahlukeneyo kwaye ulwimi Lwesizulu lwavela kwiilwimi ezithethwa ngoku KwaZulu-Natal. Noko ke, kwakungowe-1818 kuphela apho Ulwimi Lwesizulu lwaqala ukubhalwa ngumvangeli ongumprotestanti ongumfrentshi Ogama lingupierre Joubert. Oku kubeka isiseko sokuphunyezwa kolwimi.
Ngenkulungwane ye-19, Ulwimi Lwesizulu lwaphuhliswa ngakumbi. Okubaluleke kakhulu, imisebenzi emibili edume kakhulu—I-Inkondo ka Zulu (Zulu Songs) Kanye Ne-Amazwana ka Zulu (Zulu Words) – ishicilelwe ngolimi. Ukongeza, ngeli xesha, ulwimi Lwesizulu lwamkelwa njengolwimi lokufundisa kwizikolo zemishini.
Namhlanje, zininzi izibonelelo ezikhoyo Ngesizulu kwaye ulwimi lusaqhubeka luyinxalenye ebalulekileyo yenkcubeko Yasemzantsi afrika.

Ngoobani abaphezulu be-5 abaye banegalelo elikhulu kulwimi Lwesizulu?

1. Ujohn Dube ( 1871-1946) – utitshala kunye nenkokeli yezopolitiko eyanceda ukudala ulwimi Lwesizulu ngokuqalisa isichazi-magama sesizulu kunye neencwadi zegrama.
2. Usolomon KaMpande ( 1872-1959) – ingcali yeelwimi eyanceda ukulungelelanisa ulwimi Lwesizulu kwaye yakha inkqubo yokuqala yegrama.
3. Ubenedict Wallet Vilakazi ( 1906-1947) – imbongi, umbhali weenoveli kunye notitshala owabhala Ngesizulu, ephuhlisa uhlobo loncwadi olusemgangathweni lolwimi.
4. Ujb Peires (1924-2005) – i-anthropologist kunye nomphengululi Wesizulu owabhala imisebenzi yobuvulindlela kwinkcubeko kunye nembali yesizulu.
5. Ubenedict Cartwright (1925-2019) – umfundisi kunye nomfundisi wezakwalizwi owabhala ngokubanzi ngolwimi Lwesizulu kwaye wanegalelo elikhulu kuphuhliso lwayo.

Ulwakhiwo njani ulwimi Lwesizulu?

Ulwimi Lwesizulu lulandela ulwakhiwo Lolwimi Lwesizwe, olubonakaliswa ngumyalelo wegama lesihloko-isenzi-into (svo). Lulwimi lwe-agglutinative, oku kuthetha ukuba izihlanganisi zongezwa kumagama ukutshintsha intsingiselo okanye umsebenzi wegrama. Isebenzisa iiklasi zezibizo, izimaphambili, kunye nezimamva. Isizulu sinenkqubo yeetoni ezintathu (eziphakamileyo, eziphantsi, kunye nokuwa) ezinokutshintsha intsingiselo yegama.

Indlela yokufunda ulwimi Lwesizulu ngendlela echanekileyo?

1. Qala ngeziseko: Funda i-alfabhethi kunye nokubiza amagama. Khangela Phezulu Zulu ukurekhodwa komsindo kwi-intanethi ukukunceda ubize oonobumba kunye namagama ngokuchanekileyo.
2. Sebenza ekuphuhliseni isigama. Funda iincwadi, ubukele imiboniso kamabonwakude neemuvi Ngesizulu, okanye ukhangele uludwe lwesigama kwi-intanethi.
3. Ziqhelise ukuncokola Ngesizulu nezithethi zomthonyama. Joyina Iklasi Yesizulu, fumana umntu onokuncokola naye kwi-intanethi, okanye uzame ii-apps zokutshintshiselana ngeelwimi ezifana Netandem okanye Isihogo.
4. Mamela iinkqubo Zikanomathotholo Zesizulu, iipodcasts kunye neengoma. Ukuziqhelanisa nenkcubeko Yesizulu kunye nolwimi ngale ndlela kuya kukunceda ukuba uzive ukuba ulwimi lusetyenziswa njani kwiimeko zobomi bokwenyani.
5. Hlola ezinye iindawo onokukhetha kuzo E-Zulu Ukuqonda ukuba nini kwaye phi amagama ahlukeneyo kunye nezakhiwo zegrama zifanelekile.
6. Sebenzisa izixhobo zokufunda ulwimi ezifana No-Anki okanye Imemrise ukukunceda ufunde isigama Sesizulu kunye negrama.
7. Zibekele usukelo oluncinane onokulufikelela. Yahlula iinjongo zexesha elide zibe ngamanyathelo afikelelekayo kwaye ujonge inkqubela yakho ukuze uhlale ukhuthazekile.
Ithamsanqa!


Yayımlandı

kategorisi

yazarı:

Etiketler:

Yorumlar

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir