Dè na dùthchannan anns a bheil Gàidhlig na H-Alba ga bruidhinn?
Tha Gàidhlig na h-alba ga bruidhinn sa mhòr-chuid Ann an Alba, gu h-àraidh ann an sgìrean Na Gàidhealtachd ‘ s nan Eilean. Tha i cuideachd ga bruidhinn ann an Alba Nuadh Ann An Canada, far an e an aon mhion-chànan a tha aithnichte gu h-oifigeil anns a ‘ mhòr-roinn.
Dè an eachdraidh a tha Aig gàidhlig Na H-Alba?
Tha Gàidhlig Na h-Alba air a bhith ga bruidhinn ann an Alba bhon 5mh linn co-dhiù agus thathar den bheachd gun tàinig e bho chànan nan seann Cheiltich. Tha e co-cheangailte ri cànanan a tha air an bruidhinn Ann an Èirinn, Sa Chuimrigh agus Sa Bhreatainn Bhig (San Fhraing). Anns na Meadhan Aoisean, chaidh a bruidhinn gu farsaing air feadh na dùthcha, ach thòisich a cleachdadh a ‘crìonadh aon uair’ s Gun robh Rìoghachd Na h-Alba aonaichte Le Sasainn tràth san 18mh linn. Ro mheadhan an 19mh linn, bha a ‘ chànan air a chuingealachadh gu ìre mhòr ri Gàidhealtachd Is Eileanan Na h-Alba.
Anns an 19mh agus an 20mh linn, thàinig ath-bheothachadh Air Gàidhlig Na h-Alba, gu ìre mhòr le taing do dh’oidhirpean sgoilearan agus luchd-iomairt. Tha còrr is 60,000 Neach-labhairt Gàidhlig ann an Alba a-nis agus tha an cànan air a teagasg ann an sgoiltean. Tha i cuideachd na cànan oifigeil san Aonadh Eòrpach agus tha inbhe oifigeil aice Ann an Alba, còmhla ris a ‘ bheurla.
Cò na 5 daoine as motha a chuir ri Gàidhlig na H-Alba?
1. Dòmhnall Dòmhnallach (1767-1840): Air Ainmeachadh mar “Athair Litreachas Na Gàidhlig,” B ‘e ùghdar, bàrd, eadar-theangair agus neach-deasachaidh A bh’ Ann An Dòmhnall Dòmhnallach a fhuair cliù airson ath-bheothachadh litreachas Na Gàidhlig Ann an Alba san 19mh linn.
2. Alasdair Dòmhnallach (1814-1865): b ‘e eachdraiche agus bàrd Gàidhlig cudromach a bh’ Ann An Alasdair Dòmhnallach a sgrìobh cuid de na bàrdachd Cheilteach As fheàrr ann an Alba, nam measg “An Cnocan Bàn” agus “Cumha nam Beann.”Chuidich e cuideachd le bhith a’ leasachadh a ‘ chiad fhaclair Gàidhlig Ann an alba.
3. Calum Macilleathain (1902-1960): bàrd ainmeil Gàidhlig, sgrìobh Calum Macilleathain cuideachd sreath de leabhraichean-teacsa airson teagasg Na Gàidhlig (Gàidhlig Na H-Èireann), a ‘cuideachadh le bhith ag ath-bheothachadh a’ chànain Ann an Alba san 20mh linn.
4. Seòras Caimbeul (1845-1914): bha Caimbeul na sgoilear cliùiteach a chuir seachad a dhreuchd ann a bhith a ‘ gleidheadh cultar Agus cànan Na Gàidhlig. Tha an leabhar Aige, The Popular Tales of the West Highlands, air a mheas mar aon de na h-obraichean mòra ann an litreachas Ceilteach.
5. Iain Macaonghais (1913-1989): bha Macaonghais na fhear-cruinneachaidh agus na sgoilear cudromach air beul-aithris, gu h-àraidh beul-aithris agus ceòl Ann an Gàidhlig na h-Alba. Dh’fhoillsich e sgrùdadh mòr air dualchas nan òran Gàidhlig ann an 1962, a bha na chlach-oisinn de dhualchas cultarach Na h-Alba.
Ciamar a tha structar na gàidhlig ann an Alba?
‘S e cànan Innd-Eòrpach a tha Ann An Gàidhlig na h-alba a bhuineas don teaghlach Cheilteach agus tha i air a roinn ann an dà dhual-chainnt; Gàidhlig Na H-Èireann, A tha ga bruidhinn sa mhòr-chuid ann an Èirinn, Agus Gàidhlig Na h-Alba, a tha ga bruidhinn sa mhòr-chuid ann an Alba. ‘S e structar traidiseanta a th’ anns a ‘ chànan le gràmar Is co-chòrdadh Ceilteach àbhaisteach. Tha an siostam labhairteach aige stèidhichte air iom-fhillteachd co-mheasgachadh de chruthan singilte, dùbailte agus iolra. Tha cruthan singilte agus iolra aig ainmearan agus tha iad air an toirt a-steach airson gnè. Tha buadhairean agus riochdairean ag aontachadh le ainmearan ann an gnè, àireamh agus cùis. Tha sia aimsirean, trì faireachdainnean agus cruth neo-chrìochnach aig gnìomhairean.
Ciamar a dh’ionnsaicheas Tu Gàidhlig Na H-Alba anns an dòigh as ceart?
1. Tòisich le Fuaimneachadh: Mus tòisich thu Ag ionnsachadh Gàidhlig, dèan cinnteach gun cuir thu eòlas air an fhuaimneachadh cheart. Cuidichidh seo thu le bhith a ‘tuigsinn leasanan nas fhaide air adhart agus a’ dèanamh bruidhinn agus tuigse tòrr nas rèidh.
2. Ionnsaich Briathrachas Bunaiteach: Aon uair ‘s gu bheil tuigse agad air fuaimneachadh, feuch ri uiread de bhriathrachas bunaiteach ionnsachadh’ s as urrainn dhut. Bheir seo bunait dhut airson leasanan nas fhaide air adhart agus nì e tuigse agus bruidhinn Na Gàidhlig tòrr nas fhasa.
3. Tasgadh ann An Leabhraichean no Leasanan Claisneachd: tha e cudromach gun dèan thu tasgadh ann an cuid de leabhraichean no leasanan claisneachd. Cuidichidh seo thu le bhith ag ionnsachadh a ‘chànain san dòigh cheart agus nì e cinnteach gu bheil thu a’ cumail an fhiosrachaidh.
4. Lorg Com-pàirtiche Còmhraidh: Ma ghabhas e dèanamh, lorg cuideigin aig a bheil Gàidhlig Na h-Alba agus cuir air dòigh còmhraidhean. Cuidichidh seo thu gus an cànan a chleachdadh agus faighinn thairis air eagal sam bith a bhith a ‘dèanamh mhearachdan a dh’ fhaodadh a bhith agad.
5. Listen to Gaelic Radio: Tha Èisteachd ri rèidio Gàidhlig na dhòigh math air barrachd den chànan ionnsachadh agus tuigse fhaighinn air mar a tha e a ‘ fuaimeachadh ann an còmhradh.
6. Coimhead Air Prògraman Telebhisein Gàidhlig: cuidichidh A Bhith A ‘ Lorg phrògraman Agus filmichean Gàidhlig thu cuideachd gus tuigse fhaighinn air mar a thèid an cànan a chleachdadh ann an diofar cho-theacsan.
7. Leugh Pàipearan-Naidheachd Agus Irisean Gàidhlig: Tha leughadh phàipearan-naidheachd agus irisean sgrìobhte Sa Ghàidhlig cuideachd na dhòigh math air barrachd ionnsachadh mun chànan agus an cultar.
8. Cleachd Teicneòlas: faodaidh tu cuideachd teicneòlas a chleachdadh airson do bhuannachd nuair a tha Thu Ag ionnsachadh Gàidhlig. Tha mòran làraich-lìn agus aplacaidean rim faighinn gus do chuideachadh le bhith ag ionnsachadh a ‘ chànain.
Bir yanıt yazın