Төрөк Сыуашстан Тәржемә итеү

Төрөк Теле Боронғо, Тамырҙары Үҙәк Азияла булған, меңәрләгән йылдар иҫәпләнгән һәм бөтә донъя буйынса миллионлаған кеше ҡулланған тере тел. Төрөк теленең сит тел булараҡ сағыштырмаса һирәк булыуына ҡарамаҫтан, яҙма тәржемә хеҙмәттәренә ҡыҙыҡһыныу һәм һорау Арта, бигерәк тә Көнбайыш Европала, сөнки ил глобалләшә һәм үҙ-ара бәйләнә бара.

Оҙон һәм ҡатмарлы тарихы арҡаһында төрөк теле донъялағы иң сағыу телдәрҙең береһе булып тора, уның уникаль грамматикаһы һәм синикаһында сағылған мәҙәниәт һәм синтаксис нюанстары бар. Шуға күрә тәржемәсе хеҙмәттәрен телде яҡшы белгән профессионалдар күрһәтергә тейеш, был телмәрҙең аныҡлығын һәм иркенлеген тәьмин итеү өсөн кәрәк.

Төрөк теленән йәки төрөк теленә тәржемә иткәндә телдең сленг һәм идиомалар менән тулы булыуын иҫәпкә алыу мөһим. Бынан тыш, стандарт яҙма версиянан тыш, бик күп диалекттар бар, шуға күрә урындағы әйтелешкә һәм маҡсатлы аудиторияның һүҙлек запасына айырыуса иғтибар бүлергә кәрәк.

Төрөк теленә тәржемә итеү менән бәйле тағы бер проблема-был телдәге суффикстарҙың бик .екле системаһы. Һәр хәреф грамматик ҡағиҙәгә ярашлы үҙгәртелә ала; был ҡағиҙәләрҙе таныу һәм дөрөҫ ҡулланыу өсөн тәжрибәле тәржемәсе талап ителә.

Дөйөм алғанда, төрөк теле бай ауыҙ - тел ижады менән ҡатмарлы һәм матур тел, уны теүәл тәржемә итеү өсөн оҫта ҡул талап ителә. Квалификациялы тәржемәсе документтарығыҙҙың төрөк телендә йәки төрөк теленән башҡа тәүге мәғәнәһен һаҡлап ҡалыуына инанырға ярҙам итә ала.

Төрөк телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Төрөк телендә Башлыса Төркиәлә, шулай уҡ Кипр, Ираҡ, Болгария, Греция һәм Германияның ҡайһы бер өлөштәрендә һөйләшәләр.

Төрөк теленең тарихы ниндәй?

Төрөк теле, төрки теле булараҡ билдәле, алтай телдәре ғаиләһенең тармағы булып тора. Ул Беҙҙең эраның беренсе мең йыллығының тәүге быуаттарында Хәҙерге Төркиә территорияһындағы күсмә ҡәбиләләр теленән килеп сыҡҡан тип иҫәпләнә. Тел ваҡыт үтеү менән үҫешә һәм Яҡын Көнсығыш һәм Үҙәк Азия телдәренең, мәҫәлән, ғәрәп, фарсы һәм грек телдәренең көслө йоғонтоһо аҫтында була.
Төрөк теленең иң боронғо яҙма формаһы яҡынса 13 быуатҡа ҡарай һәм был осорҙа Анатолияның күпселек өлөшөн яулап алған сәлжүк төрөктәренә ҡарай. Улар ҡулланған тел "иҫке анатолия-төрөк" тип атала, һәм унда фарсы һәм ғәрәп үҙләштереүҙәре күп була.
Ғосман империяһы осоронда (14-19 быуаттар) истанбул диалектына нигеҙләнгән стандартлаштырылған тел барлыҡҡа килә, ул йәмғиәттең бөтә кимәлдәрендә һәм империя төбәктәрендә ҡулланыла башлай. Был ғосман-төрөк теле булараҡ билдәле була, ул ғәрәп, фарсы һәм грек кеүек башҡа телдәрҙән күп һүҙҙәр ала. Башлыса ул ғәрәп бәйләме менән яҙылған.
1928 йылда Хәҙерге Төркиә Республикаһына нигеҙ һалыусы Ататөрк, ғәрәп яҙмаһын модификацияланған латин алфавиты менән алмаштырып, төрөк теле өсөн яңы алфавит индерә. Был төрөк телендә революция яһай һәм уны өйрәнеүҙе һәм ҡулланыуҙы ябайлаштыра. Бөгөн бөтә донъя буйынса 65 миллиондан ашыу кеше төрөк телендә һөйләшә, Был Уны Европала иң киң таралған телдәрҙең береһе итә.

Төрөк телен өйрәнеүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Мостафа Кемаль Ататөрк: Төркиә Республикаһына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе президенты тип йыш ҡына төрөк телендә радикаль реформалар үткәреүҙе, шул иҫәптән алфавитты ябайлаштырыуҙы, сит ил һүҙҙәрен төрөк эквиваленттары менән алмаштырыуҙы һәм телде уҡытыуға һәм ҡулланыуға әүҙем булышлыҡ итеүҙе атайҙар.
2. Әхмәт Джевдет: Ғосман ғалимы Әхмәт Джевдет беренсе хәҙерге заман төрөк һүҙлеген яҙа, ул күп кенә ғәрәп һәм фарсы үҙләштереүҙәрен индерә һәм төрөк һүҙҙәренә һәм фразаларына стандарт мәғәнәләр бирә.
3. Хәлит Зыя Ушаҡлыгил: 20 быуат башындағы Билдәле романист Ушаҡлыгилгә 16 быуат ғосман шағиры Нәзим Хикмәттең шиғри стиленә ҡыҙыҡһыныуҙың тергеҙелеүе, шулай уҡ һүҙ уйыны һәм риторик мәсьәләләр кеүек әҙәби алымдарҙы ҡулланыуҙы популярлаштырыуҙы йөкмәтәләр.
4. Реджеп Тайип Эрдоган: Төркиәнең Хәҙерге президенты Эрдоган үҙенең сығыштары һәм йәмәғәт тормошонда төрөк телен ҡулланыуҙы хуплау аша милли үҙенсәлек тойғоһон алға ебәреүҙә мөһим роль уйнай.
5. Бедри Рахми Эйюбоглу: 1940-сы йылдарҙан алып хәҙерге төрөк шиғриәтенең төп фигураларының береһе, Эйюбоглу төрөк әҙәбиәтенә көнбайыш әҙәбиәте элементтарын һәм традицияларын индереүгә, шулай уҡ көндәлек төрөк ликаһын ҡулланыуҙы популярлаштырыуға булышлыҡ итә.

Төрөк теленең структураһы нисек ҡоролған?

Төрөк теле агглютинатив тел, йәғни ул һүҙҙәргә күберәк мәғлүмәт һәм нюанстар биреү өсөн аффикстар (һүҙҙәрҙең аҙағы) ҡуллана. Унда Шулай уҡ Субъект-объект-глагол һүҙҙәренең тәртибе бар. Төрөк теле шулай уҡ һуҙынҡыларҙың сағыштырмаса күп булыуы һәм һуҙынҡыларҙың оҙонлоғо айырмаһы менән айырылып тора. Унда шулай уҡ бер нисә тартынҡы төркөмө, шулай уҡ ижектәрҙә ике төрлө баҫым төрө бар.

Төрөк телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Алфавит һәм төп грамматика кеүек тел нигеҙҙәрен өйрәнеүҙән башлайыҡ. 2. Төрөк теле курстары, подкастар һәм видео кеүек бушлай онлайн ресурстарҙы белемегеҙҙе киңәйтеү өсөн файҙаланығыҙ. 3. Аҙнаһына бер тапҡырҙан да кәм булмаған тел өйрәнергә вәғәҙә биреп, даими рәүештә дәрестәр графигын төҙөгөҙ. 4. Төрөк телендә һөйләшеү йәки тел уртаҡлашыу программалары ярҙамында күнекмәләр үткәрегеҙ. 5. Карточкаларҙы һәм башҡа иҫтә ҡалдырыу сараларын ҡулланығыҙ, улар һеҙгә төп һүҙҙәрҙе һәм фразаларҙы иҫтә ҡалдырырға ярҙам итер. 6. Төрөк музыкаһын тыңлағыҙ һәм төрөк фильмдарын ҡарағыҙ, мәҙәниәт тураһында күберәк белегеҙ һәм үҙегеҙҙең аудитория оҫталығығыҙҙы яҡшыртығыҙ. 7. Белгәндәрегеҙҙе үҙегеҙгә эшкәртергә һәм күнекмәләргә ваҡыт биреү өсөн даими рәүештә тәнәфес яһағыҙ. 8. Хаталар яһауҙан ҡурҡмағыҙ; хаталар-уҡытыу процесының бер өлөшө. 9. Үҙегеҙҙе һынағыҙ, яңы нәмәләр эшләгеҙ һәм сиктәрегеҙҙе киңәйтегеҙ. 10. Уҡыған ваҡытта рәхәтләнеп ял итегеҙ!

Сыуаш тәржемәһе, шулай уҡ сыуаш транслитерацияһы булараҡ билдәле, сыуаш телендә аралашыу өсөн ҡулланылған махсус тәржемә формаһы. Был тел Рәсәйҙең һәм Украинаның ҡайһы бер райондарында йәшәгән сыуаш халҡы өсөн туған тел булып тора. Был миллиондан ашыу кеше һөйләшкән төрки телдәрҙең береһе, был уны тәржемә итеү өсөн мөһим тел итә.

Сыуаш теленән йәки уға дөрөҫ тәржемә итеү өсөн транслитерацияның ҡатмарлы формаларын аңлау бик мөһим. Был сыуаш алфавиты латин алфавитынан айырылып тороуы менән бәйле, ул башлыса европа телдәре өсөн ҡулланыла. Һөҙөмтәлә, а, Б, К, У кеүек кириллица хәрефтәре булған һүҙҙәр, уҡыусыға аңлайышлы булһын өсөн, уларҙың латин эквиваленттарына әүерелергә тейеш.

Сыуаш теленә тәржемә итеү процесы бер нисә этапты үҙ эсенә ала. Беренсенән, тәржемәсе төп һәм маҡсатлы телдәрҙе яҡшы белергә тейеш. Улар һөйләм структураһын, төп телдең мәғәнәһен һәм әйтелешен аңларға тейеш. Артабан улар быны маҡсатлы телдә дөрөҫ тапшыра, маҡсатлы телдең грамматик ҡағиҙәләрен һәм һөйләмдәр структураһын иҫәпкә ала.

Тәржемә тамамланғандан һуң тәржемәсе төп нөсхә тексын тәржемә ителгән версия менән сравнекле сағыштырырға тейеш. Был тәржемә дөрөҫ һәм тейешле рәүештә планлаштырылған хәбәрҙе тапшырасаҡ тип гарантиялай. Тәржемәсе шулай уҡ мәҙәни һылтанмаларҙы һәм жаргон һүҙҙәрен тәржемә итеүҙең дөрөҫлөгөнә инаныу өсөн артабанғы тикшереүҙәр үткәреү өсөн яуаплы.

Сыуаш телен өйрәнергә теләүселәр өсөн онлайн һәм университеттарҙа төрлө курстар бар. Әммә шуны аңлау мөһим: телде өйрәнеү сыуаш теленә тәржемәне тулыһынса аңлауҙы тәьмин итмәйәсәк. Транслитерация нескәлектәрен күп йыллыҡ практика һәм фиҙакәрлек арҡаһында ғына үҙләштерергә мөмкин.

Дөйөм алғанда, сыуаш теленә тәржемә итеү мөһим күнекмә, әгәр һеҙ сыуаш халҡы менән аралашырға теләһәгеҙ, уны үҙләштереү зарур. Дөрөҫ ҡараш һәм белем менән был күп ваҡыт талап итә, әммә файҙа килтерә.

Ниндәй илдәрҙә сыуаш телендә һөйләшәләр?

Сыуаш телендә башлыса Рәсәй Сыуаш Республикаһында, Шулай уҡ Рәсәйҙәге Мари Иле, Татарстан һәм Удмуртияның ҡайһы бер райондарында, Шулай уҡ Ҡаҙағстанда һәм Украинала һөйләшәләр.

Сыуаш теленең тарихы ниндәй?

Сыуаш теле-Рәсәй Федерацияһында яҡынса 1,5 миллион кеше һөйләшкән төрки тел. Был төрки телдәрҙең уғыр тармағының һаҡланып ҡалған берҙән-бер вәкиле. Тарихи яҡтан был телдә башлыса Хәҙер Рәсәйҙең Волга Буйында Урынлашҡан Сыуашстан Республикаһы булараҡ билдәле райондарҙа һөйләшәләр.
Сыуаш теленең документаль тарихын 13 быуатҡа тиклем күҙәтергә мөмкин, өҫтәүенә иң тәүге яҙма телгә алыуҙар 14-15 быуат ҡулъяҙмаларында табылған. Был ҡулъяҙмаларҙың күбеһе тел ваҡыт үтеү менән байтаҡ үҙгәрештәр кисергәнен раҫлай. 15 быуатта сыуаш теле күрше алтын Урҙа татар теленең көслө йоғонтоһо аҫтында була һәм иҫке татар алфавиты менән яҙыла.
18 быуатта сыуаш алфавитын урыҫ ғалимы Семен Ремезов төҙөй, ул уны кириллицаға нигеҙләй. Был яңы алфавит 19 быуат башында тәүге баҫма сыуаш китаптарын төҙөү өсөн ҡулланыла. 19 быуат аҙағына сыуаш теле Рәсәй империяһының рәсми теле тип таныла, һәм был осорҙа төрлө әҙәби әҫәрҙәр ижад ителә.
Сыуаш телендә бөгөнгө көндә лә һөйләшәләр, шулай уҡ Сыуашстан Республикаһының ҡайһы бер мәктәптәрендә уҡыталар. Шулай уҡ Рәсәйҙә лә, сит илдәрҙә лә телде һаҡлау һәм популярлаштырыу буйынса әүҙем тырышлыҡ һалына.

Сыуаш телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Яковлев Михаил Васильевич Лингвист һәм Сыуаш дәүләт педагогия университеты профессоры, телдең беренсе комплекслы грамматикаһын эшләгән.
2. Яков Костюков Лингвист һәм Сыуаш дәүләт педагогия университеты профессоры, күп һанлы хеҙмәттәрҙе мөхәррирләү һәм баҫтырыу юлы менән телде модернизациялауға үҙ өлөшөн индерә.
3. Николай Зиберов сыуаш теленә латин графикаһын индереүгә ҙур өлөш индерә.
4. Василий Песков педагог, 1904 йылда сыуаш теле буйынса беренсе мәктәп дәреслеген төҙөй.
5. Олег Бессонов хәҙерге стандарт сыуаш телен эшләүҙә йоғонтоло фигура, ул телдең төрлө диалекттарын берләштереү өҫтөндә эшләй.

Сыуаш теленең структураһы нисек ҡоролған?

Сыуаш теле төрки телдәр ғаиләһенә ҡарай. Был агглютинатив тел, һүҙҙәр тамыр һүҙенә бер нисә ҡушымта һәм суффикс өҫтәү юлы менән барлыҡҡа килә тигәнде аңлата. Һүҙҙәр тәртибе, ҡағиҙә булараҡ, субъект-объект-ҡылым, һөйләмдәр эсендә һүҙҙәрҙең сағыштырмаса ирекле тәртибе менән. Исемдәр ике төргә бүленә һәм һанды, килеште һәм аныҡлыҡты билдәләү өсөн класс суффикстарын ҡуллана. Ҡылымдар һөйләмгә ярашлы һәм ваҡытҡа һәм аспектҡа ҡарап йәшерелә.

Сыуаш телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Алфавит, әйтелеш һәм төп грамматика кеүек тел нигеҙҙәрен өйрәнеүҙән башлайыҡ. Бер нисә яҡшы онлайн ресурстар бар, мәҫәлән Chuvash.org йәки Chuvash.eu был һеҙгә ярҙам итә ала.
2. Телдә һөйләшеүселәр менән аудиояҙмаларҙы һәм һөйләм өлгөләрен тиҙ арала һөйләү һүҙҙәре һәм фразалары базаһын төҙөү өсөн ҡулланығыҙ. Радио тапшырыуҙарын тыңлағыҙ һәм сыуаш телендә фильмдар һәм телепрограммалар ҡарағыҙ. Телде өйрәнеп, үҙегеҙҙе уңайлыраҡ тойорһоғоҙ.
3. Үҙегеҙ өйрәнгәнде телдә һөйләшеүселәр менән, йә шәхсән, йә онлайн форумдарҙа ҡулланығыҙ. Был һеҙгә урындағы нескәлектәрҙе аңларға һәм мәҙәниәт тураһында төшөнсә алырға ярҙам итәсәк.
4. Сыуаш телендә китаптар һәм гәзиттәр уҡығыҙ, һүҙлек запасын һәм грамматикаһын яҡшыртыу өсөн. Күберәк уҡыған һайын, аңлауығыҙ һәм грамматикағыҙ яҡшыраҡ була.
5. Ниһайәт, уҡыуығыҙҙы сыуаш телендә текстар яҙыу, сыуаш онлайн-форумдарында ҡатнашыу һәм имтихандарға әҙерлек кеүек эшмәкәрлек төрҙәре менән тулыландырығыҙ. Был һеҙгә телде ныҡлы үҙләштерергә ярҙам итер.