Ózbek Bask Aýdarma

Ózbek tiline aýdarma-bul jazbasha qujattardy, daýystyq daýystardy, mýltımedıany, veb-saıttardy, aýdıo faıldardy jáne basqa da kóptegen baılanys túrlerin ózbek tiline aýdarý prosesi. Ózbek tiline aýdarmanyń negizgi maqsatty aýdıtorıasy ózbek tilinde Ana tili retinde sóıleıtin, onyń ishinde Ózbekstanda, Aýǵanstanda, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa da elderinde turatyn adamdar bolyp tabylady.

Ózbek tiline aýdarýǵa keletin bolsaq, sapa óte mańyzdy. Aýdarmashynyń kásibı qyzmetteri aýdarylǵan materıaldyń tabıǵı estilýin jáne qatesiz bolýyn qamtamasyz etýge kómektesedi. Aýdarmashylar ózbek tilin jáne onyń mádenı núanstaryn jaqsy bilýi kerek, sonymen qatar maqsatty mátinde qoldanylatyn arnaıy termınologıany túsinýi kerek. Dáldik pen oqylymdy qamtamasyz etý úshin lıngvıs ózbek tilimen de, túpnusqa tilimen de tanys bolýy kerek.

Ózbek naryǵyna shyǵýdy kózdeıtin kompanıalar úshin jaqsy oryndalǵan aýdarma jobasy barlyq aıyrmashylyqty jasaı alady. Marketıńtik materıaldar, ónim nusqaýlyqtary, veb-saıttar jáne bıznestiń basqa da mańyzdy komponentteri dál aýdarylǵanyna kóz jetkizgennen keıin, kompanıalar keń aýdıtorıaǵa jetip, olarmen ózara árekettese alady. Sonymen qatar, lokalızasıalanǵan aýdarmalar kompanıalar men olardyń klıentteri arasyndaǵy senimdi nyǵaıtýǵa kómektesedi, bul olardyń maqsatty aýdıtorıasynyń tildik qajettilikterin qanaǵattandyrýǵa ýaqyt bólgenin kórsetedi.

Kitaptar, jýrnaldar men blogtar sıaqty kórkem aýdarma jobalary úshin ózbek aýdarmashylary bastapqy maǵynany túsiný jáne oqyrmandarǵa mátin týraly naqty túsinik berý úshin bastapqy materıaldy tereń túsinýi kerek. aýdarmashylar sonymen qatar belgili bir sózder men sóz tirkesteriniń tarıhı, saıası jáne mádenı maǵynalaryn bilýi kerek. Aýdarmashynyń ózbek alfavıtimen jáne onymen baılanysty jazý erejelerimen tanys bolýy da mańyzdy.

Ózbek tiline aýdarma-bul dáldik pen aıqyndyqtyń mańyzdylyǵyn túsinetin joǵary bilikti mamandardy qajet etetin kúrdeli jáne názik jumys. Veb-saıtty, qujatty, aýdıojazbany nemese komýnıkasıanyń basqa túrin aýdarǵyńyz kelse de, ózbek tiline kásibı aýdarma qyzmetin jaldaý - sátti nátıjege kepildik berýdiń eń jaqsy tásili.

Qaı elder ózbek tilinde sóıleıdi?

Ózbek tilinde Ózbekstan, Aýǵanstan, Tájikstan, Qazaqstan, Túrikmenstan, Qyrǵyzstan, Reseı jáne Qytaıda sóıleıdi.

Ózbek tiliniń tarıhy qandaı?

Ózbek tili-túrki tilder otbasynyń qarluq tarmaǵyna jatatyn shyǵys túrki tili. Onda negizinen Ózbekstanda, Tájikstanda, Qyrǵyzstanda, Qazaqstanda jáne Ortalyq Azıa men Reseıdiń basqa bólikterinde turatyn shamamen 25 mıllıon adam sóıleıdi.
Ózbek tiliniń qazirgi túri 18 ǵasyrda ózbek tildi aımaqtyń bóligi bolǵan Buhara handyǵy memleketin qalpyna keltirý kezinde damı bastady. Osy kezeńde ózbek tiline parsy yqpalynyń joǵary dárejesi qosyldy, ol búgingi kúnge deıin mańyzdy sıpat bolyp qala beredi.
19 ǵasyrda Buhara ámiri Nasrýlla han júrgizgen reformalar ámirlikte ózbek dıalektilerin qoldanýdy taratýǵa kómektesti. Bul negizinen onyń birtutas ımperıa qurý úshin sýbektileri arasynda parsy jáne arab saýattylyǵyn yntalandyrý saıasatyna baılanysty boldy.
1924 jyly Ózbek tili Keńestik Ortalyq Azıada resmı til bolyp jarıalandy jáne onyń jazýynyń negizi retinde kırıll alfavıti engizildi. 1991 jyly Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin Ózbekstan táýelsizdik alyp, ózbek tilin óziniń resmı tiline aınaldyrdy. Táýelsizdik alǵannan beri tilde jáne onyń jazbasha túrinde kóptegen reformalar júrgizildi, sonyń ishinde latyn tiline negizdelgen jazýdy engizý jáne 1992 jyly Ózbek tili akademıasyn qurý.

Ózbek tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Álisher Naýaı (1441-1501): Naýaı ózbek tilin jazý álemine engizgen dep esepteledi. Onyń poezıasy men jazý stıli bolashaq aqyndar men jazýshylarǵa úlgi boldy.
2. Abdýrashıd Ibragımov (1922-2011): Ibragımov zamanaýı emle men ózbek emlesi men gramatıkasyn standarttaýda mańyzdy ról atqarǵan belgili ózbek lıngvısi boldy.
3. Zebýnısa Djamalova (1928-2015): Djamalova ózbek tilinde jazǵan alǵashqy áıelderdiń biri boldy jáne onyń jumysy búgingi kúnge deıin yqpaldy bolyp qala beredi.
4. Mýhandıslar Gýlamov (1926-2002): Gýlamov ózbek tili úshin fonetıkalyq alfavıt jasaýǵa jaýapty boldy, sodan beri ony kóptegen basqa tilder qabyldady.
5. Sharof Rashıdov (1904-1983): Rashıdov keńes zamanynda ózbek tilin qoldanýdy nasıhattaǵan jáne ony mektepterdegi oqý baǵdarlamasyna engizgen. Ol sondaı-aq ózbek ádebıeti men mádenıetin paıdalanýdy yntalandyrdy.

Ózbek tiliniń qurylymy qalaı?

Ózbek tili-Altaı otbasynyń quramyna kiretin túrki tili, oǵan túrik jáne mońǵol tilderi de kiredi. Ol latyn álipbıimen jazylǵan jáne arab, parsy jáne orys tilderiniń keıbir erekshelikterine ıe. Tilde segiz daýysty dybys, jıyrma eki daýyssyz dybys, úsh jynys (erkek, áıel jáne orta), tórt jaǵdaı (nomınatıvti, aıyptaýshy, deratıvti jáne genıtatıvti jaǵdaılar), tórt etistik shaq (Qazirgi, ótken, Bolashaq jáne ótken-Bolashaq kezeń) jáne eki aspekt (minsiz jáne jetilmegen). Sózderdiń reti negizinen kelesideı: Sýbekt-obekt-etistik.

Ózbek tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Ózbek tilin úırený úshin bilikti oqytýshyny nemese tárbıeshini tabyńyz. Bilikti muǵalimniń nemese tárbıeshiniń bolýy tildi durys jáne óz qarqynyńyzben úırenýge kepildik beredi.
2. Oqýǵa ýaqyt bólińiz. Kún saıyn jattyǵýǵa jáne zertteletin materıaldy qaıta qaraýǵa az ýaqyt bólýge tyrysyńyz.
3. Internette qol jetimdi resýrstardy paıdalanyńyz. Ózbek tilin úırenýge arnalǵan sabaqtar men jattyǵýlardy usynatyn kóptegen veb-saıttar men mobıldi qosymshalar bar.
4. Aldymen aýyzeki sóılemderdi úırenińiz. Kúrdeli gramatıkalyq taqyryptarǵa kóshpes buryn negizgi aýyzeki sóılemderdi úırenýge nazar aýdarý mańyzdy.
5. Ózbek mýzykasyn tyńdap, ózbek fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz. Ózbek mýzykasyn, beıneklıpterin jáne fılmderin tyńdaý-til men mádenıetke enýdiń tamasha tásili.
6. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesińiz. Múmkin bolsa, ózbek tilinde sóıleıtin adamdy tabýǵa tyrysyńyz, ol sizge osy tilde sóıleý jáne jazý jattyǵýlaryn jasaýǵa kómektesedi.

Bask aýdarmasy-bul aýyzsha aýdarmanyń erekshe salasy, onda Bask tilinen alynǵan sózder, negizinen Pıreneı túbeginiń soltústiginde turatyn az halyq sóıleıtin ejelgi til basqa tilge aýdarylady. Bask tili óz aımaqtarynan tys jerlerde keń taralmaǵanymen, iskerlik jáne jeke maqsattar úshin qujattar men habarlamalardy osy tilge aýdarý qajettiligi artyp keledi.

Bask tilindegi aýdarmany basqa tilderge aýdarýdan ajyratatyn birqatar faktorlar bar. Birinshiden, bul úndieýropalyq emes til, onyń jaqyn týystary nemese álemdegi basqa tilderge uqsastyǵy joq. Bul aýdarmashylar naqty aýdarmalardy oryndaý úshin tildi tereń túsinip, joǵary bilikti bolýy kerek degendi bildiredi. Ekinshiden, Bask tilinde kóptegen dıalektiler men ekpinder bar, olar tipti shaǵyn geografıalyq aımaqta da aıtarlyqtaı ózgerýi múmkin. Bul tildiń núanstaryn dál túsiný úshin mádenı bilimniń belgili bir deńgeıin qajet etedi.

Bask tilinen aýdarmashy izdegen kezde onyń qajetti biliktiligi bar ekenine kóz jetkizińiz. Olar ana tilin jetik bilýi kerek, mádenıeti men osy saladaǵy tájirıbesi mol bolýy kerek. Sonymen qatar, olar tildiń gramatıkasyn, sıntaksısin jáne sózdik qoryn tereń túsinýi kerek. Bul naqty aýdarmalardy alý jáne mátinniń tabıǵı maǵynasyn saqtaý úshin mańyzdy.

Qujattardy aýyzsha aýdarýdan basqa, Bask tilindegi aýdarmashylar tikeleı translásıalar, aýdıojazbalar jáne qarym-qatynastyń basqa túrleri úshin ózderiniń aýdarma qyzmetterin usyna alady. Keıbir jaǵdaılarda aýdarma tipti arnaıy bilimdi qajet etetin nysandar nemese eskertkishter úshin qajet bolýy múmkin.

Sońynda, Bask tiliniń erekshe jáne túsiniksiz ekenin eskerý mańyzdy. Osyǵan baılanysty dál aýdarý úshin Bask halqynyń tilin, mádenıetin jáne dıalektilerin jaqsy biletin mamandardyń kómegi qajet. Olardyń kómegimen jeke tulǵalar da, kásiporyndar da Bask jáne basqa tilder arasyndaǵy tildik alshaqtyqty joıa alady, bul jaqsy túsinýge jáne qarym-qatynasty jaqsartýǵa yqpal etedi.

Bask tilinde qaı elder sóıleıdi?

Bask tili negizinen Ispanıanyń soltústiginde, Bask elinde sóıleıdi, biraq ol Navarrada (Ispanıa) jáne Fransıanyń Bask provınsıalarynda da sóıleıdi.

Bask tiliniń tarıhy qandaı?

Bask tili-myńdaǵan jyldar boıy Ispanıa men Fransıanyń Bask elinde jáne Navarra aımaqtarynda sóılegen Tarıhqa deıingi til. Bask tili oqshaýlanǵan; onyń joıylyp kete jazdaǵan birneshe akvıtandyq sorttardan basqa lıngvısıkalyq týystary joq. Bask tiline qatysty eń alǵashqy silteme bizdiń zamanymyzdyń 5 ǵasyryna jatady, biraq onyń osy ýaqytqa deıin bolǵandyǵy týraly dálelder bar. Orta ǵasyrlarda Bask tili saýda tili retinde keńinen qoldanyldy jáne kóptegen qaryzǵa alynǵan sózder basqa tilderge, ásirese ıspan jáne fransýz tilderine engizildi. Alaıda, keıingi ǵasyrlarda bul tildi qoldaný azaıa bastady. 20 ǵasyrǵa qaraı Bask tili Bask eliniń kóptegen aımaqtarynda qoldanystan shyqty, al keıbir aımaqtarda ony qoldaný tipti zańsyz dep tanyldy. Bul quldyraý kezeńi 20 ǵasyrdyń aıaǵynda tilge degen qyzyǵýshylyq qaıta bastalǵan kezde qalpyna keltirildi, nátıjesinde tildi qorǵaý jáne nasıhattaý sharalary qabyldandy. Mektepterde jáne memlekettik qyzmetterde Bask tilin qoldanýdy keńeıtýge kúsh salyndy jáne qazirgi ýaqytta ol Bask eliniń keıbir mektepterinde oqytylady. Bul til Buqaralyq aqparat quraldarynda, ádebıette jáne oryndaýshylyq ónerde de keńinen qoldanylady. Osy kúsh-jigerge qaramastan, Bask tili joıylyp ketý qaýpi tónip tur jáne búginde Bask eli halqynyń shamamen 33% - y ǵana sóıleı alady.

Bask tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Sabıno Arana (1865-1903): Bask ultshyly, saıasatker jáne jazýshy. Ol Bask tilin jandandyrý qozǵalysynyń izashary boldy jáne Bask tilinde standartty emle júıesin qurǵan dep esepteledi.
2. Qaıta tirilgen Marıa de Azkýe (1864-1951): lıngvıs jáne leksıkograf, birinshi Bask-ıspan sózdiginiń avtory.
3. Bernardo Estornes Las (1916-2008): Bask ádebıetiniń kórnekti profesory, jazýshy jáne aqyn. Ol alǵashqy zamanaýı Bask emlesin jasady.
4. Koldo Mıchelena (1915-1997): lıngvıs jáne Bask fılologıasynyń profesory. Ol qazirgi Bask til biliminiń negizin qalaýshylardyń biri boldy.
5. Pello Arroteta (1954 jyly týǵan): jazýshy, dramatýrg jáne Bask ádebıetiniń profesory. Ol Bask mádenıeti týraly kóp jazdy jáne ádebıette Bask tilin qoldanýdy nasıhattady.

Bask tiliniń qurylymy qalaı?

Bask tili-aglútınatıvti til, ıaǵnı maǵynanyń núanstaryn bildirý úshin sózderge jurnaqtar men prefıkster qosady. Sıntaksıs negizinen taqyryp birinshi orynda, sodan keıin negizgi mazmun bolatyn qurylym boıynsha taqyrypqa túsinikteme bolyp tabylady. Sondaı-aq etistik-bastapqy qurylymǵa beıimdilik bar. Bask tilinde eki etistik fleksıa bar: bireýi qazirgi jáne bireýi ótken shaq, sondaı-aq úsh kóńil-kúı (ındıkatıvti, baǵynyńqy, ımperatıvti). Sonymen qatar, tilde sózdegi aqyrly daýysty jáne zat esimniń jynysymen anyqtalatyn birqatar zat esimder klastary bar.

Bask tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Oqýlyqtar nemese onlaın kýrstar sıaqty oqý resýrstaryna ınvestısıa salyńyz. Bask tili-Eýropadaǵy eń kóne tilderdiń biri jáne jetkilikti resýrstarsyz úırený qıyn bolýy múmkin.
2. Radıo baǵdarlamalaryn tyńdańyz, teleshoýlardy kórińiz jáne Bask tilindegi kitaptardy oqyńyz. Bul sizge tildi jaqsy túsinýge kómektesedi jáne ony qalaı qoldanýdyń naqty mysaldarymen tanystyrady.
3. Sabaqqa qatysyńyz. Jergilikti ýnıversıtetter men uıymdar keıde Bask tilinde tildik kýrstar nemese repetıtorlyq sabaqtar usynady. Bul sabaqtar kóbinese ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge jáne praktıkalyq tájirıbe jınaýǵa tamasha múmkindik beredi.
4. Aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz. Bask tilinde aıtý qıyn bolýy múmkin. Ana tilinde sóıleıtinderdiń turaqty tájirıbesi men pikirleri sizge tildi yńǵaıly túrde úırenýge kómektesedi.
5. Basqa adamdy tabyńyz. Bask tilinde sóıleıtin jáne aptasyna keminde bir ret sizben sóılesýge daıyn adamdy tabyńyz. Áńgimelesýshiniń bolýy motıvasıany saqtaýdyń jáne tildi kontekste úırenýdiń tamasha tásili bolýy múmkin.