Ýkraın Eston Aýdarma

Ýkraın tiline aýdarma Ýkraınadan nemese onyń ishindegi adamdarmen sóılesýdi qajet etetin kóptegen kásiporyndar men uıymdar úshin qajet. Shtattan tys aýdarmashylardan bastap mamandandyrylǵan aýdarma kompanıalaryna deıin olardyń maqsatty aýdıtorıasyna jetýge kómektesetin kóptegen qyzmetter bar. El ekonomıkasy men halyqaralyq qatynastar keńeıgen saıyn ýkraın tiline aýdarý qajettiligi artyp keledi.

Ýkraın tiline aýdarý týraly sóz bolǵanda eń mańyzdy faktor-túpnusqa tilinen ýkraın tiline dál aýdarý úshin qajetti biliktiligi men tájirıbesi bar aýdarmashyny izdeý. Lıngvısıka salasynda da, olar aýdaratyn tilderde de bilim alýdan basqa, olar ýkraınalyq aýdarma jobalarynda aldyn-ala bilimi men tájirıbesi bolýy kerek.

Aýdarmashy ýkraın tiliniń núanstaryn jáne eskerý qajet bolýy múmkin kez kelgen mádenı siltemelerdi jaqsy bilýi kerek. Kóptegen aýdarmalarǵa eldiń tarıhy, mádenıeti jáne saıası ahýaly áser etýi múmkin, sondyqtan Ýkraınadaǵy tildi biletin jáne sońǵy oqıǵalardy biletin aýdarmashyny qoldaný mańyzdy.

Ýkraın tilinen bilikti aýdarmashymen jumys isteý týraly sóz bolǵanda, naqty anyqtalǵan prosester men sapany qamtamasyz etý sharalary bar aýdarmashyny tańdaý mańyzdy. Sapany qamtamasyz etý prosestiń mańyzdy bóligi bolyp tabylady, óıtkeni dáldik pen dáıektilik tıimdi baılanys úshin qajet. Sapany tıisti baqylaý aýdarmany túpnusqa bastapqy materıalmen únemi salystyryp otyrýdy jáne aýdarmashynyń nazaryna qaıta aýdarý úshin kez kelgen sáıkessizdikterdi jetkizýdi qamtıdy.

Sondaı-aq, aýdarmanyń maqsatty aýdıtorıanyń mádenıeti men lıngvısıkasyna sáıkes kelýin qamtamasyz etetin lokalızasıa sıaqty qosymsha qyzmetterdi usynatyn kompanıanyń qyzmetterin paıdalaný tıimdi. Bul tildiń qajet bolǵan jaǵdaıda jergilikti dıalektiler men beınelerdi qoldana otyryp, belgili bir aımaqqa beıimdelýin qamtamasyz etýdi bildiredi. Bul sondaı-aq aýdarylǵan materıaldyń bastapqy materıalǵa uqsas bolýyn qamtamasyz etý úshin sáıkes pishimdeý men ornalasý dızaınyn qamtamasyz etýdi qamtıdy.

Negizinde, ýkraın tiline aýdarma josparlanǵan habarlamany dál jetkizýden, sondaı-aq barlyq mádenı erekshelikter men jalpy kontekstti eskerýdi qamtamasyz etýden turady. Muny isteı alatyn jáne sonymen qatar joǵary kásibı standarttar men sapany qamtamasyz etý sharalaryna sáıkes jumys isteıtin aýdarmashyny tabý sizdiń eń jaqsy nátıjelerge qol jetkizýińizdi qamtamasyz etedi.

Ýkraın tilinde qaı elder sóıleıdi?

Ýkraın tili negizinen Ýkraınada jáne Reseıdiń keıbir bólikterinde, Belarýssıada, Moldovada, Polshada, Slovakıada, Vengrıada, Rýmynıada jáne Bolgarıada sóıleıdi. Ol sondaı-aq Qazaqstanda, Serbıada, Gresıada jáne Horvatıada azshylyq tili retinde qoldanylady.

Ýkraın tiliniń tarıhy qandaı?

Ýkraın tiliniń uzaq jáne kúrdeli damý tarıhy bar. Bul orys jáne Belarýs tilderimen bir otbasyna jatatyn shyǵys slaván tili. Bul Ýkraınada 11 ǵasyrdan beri aıtylyp keledi. Tarıhynyń kóp bóliginde ol dinı ádebıet pen jazbalarda qoldanylatyn shirkeý slaván tiliniń bóligi boldy. XVI-XIX ǵasyrlardyń kóp bóliginde ol keıbir erekshelikterine qaramastan orys tiliniń dıalektisi retinde qarastyryla berdi.
Tek 19 ǵasyrda ýkraın tili Ýkraınadaǵy ádebı jańǵyrýdyń bir bóligi retinde jeke til retinde tanyla bastady. Osy ýaqyt ishinde qazirgi ýkraın tiliniń negizi qalandy. 19 ǵasyrdyń aıaǵynda ýkraın tili Ýkraına halqynyń kópshiliginiń tiline aınaldy.
1917 jyly Ýkraına Reseıden táýelsizdigin jarıalady jáne ýkraın tilin resmı memlekettik til retinde qabyldady. Bul tildi qarqyndy standarttaý men damytý kezeńin bastady, onda kóptegen sózdikter, gramatıkalyq oqýlyqtar jáne ony qoldanýǵa yqpal etetin Oqý materıaldary jaryq kórdi.
1991 jyly táýelsizdik alǵannan beri ýkraın tili odan da qaıta jandandy. Ol ulttyń resmı tiline aınaldy, mektepterde keńinen oqytylady jáne qoǵamdyq qarym-qatynastyń barlyq túrlerinde qoldanylady. Eldiń keıbir aımaqtarynda orys tiliniń bolýyna qaramastan, Ýkraın tili Ýkraınanyń negizgi tili bolyp qala beredi.

Ýkraın tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ivan Kotlárevskıı (1769-1838): qazirgi ýkraın ádebıetiniń negizin qalaýshy bolyp sanalǵan Kotlárevskıı alǵashqy ulttyq epıkalyq poemany ýkraın tilinde "Eneıda"dep jazdy. Onyń jumysy tildi tanymal etýge jáne standarttaýǵa kómektesti.
2. Taras Shevchenko (1814-1861): ýkraın ádebıeti men óneriniń kórnekti qaıratkeri, Shevchenko keıde "ýkraın tiliniń ákesi"dep atalady. Ol ádebıet pen mádenıette ýkraın tilin qoldanýdyń kúshti jaqtaýshysy boldy jáne osy tilde birqatar óleńder men romandar jazdy.
3. Ivan Franko (1856-1916): yqpaldy jazýshy jáne aqyn, Franko qazirgi ýkraın ádebıetiniń alǵashqy shyǵarmalaryn jazdy. Ol sondaı-aq Ivan Franko atyndaǵy Lvov ulttyq ýnıversıtetin qurdy, ol ýkraın tiliniń mańyzdylyǵyn kórsetetin revolúsıalyq oqytý ádisterin jasady.
4. Vladımır Vernadskıı (1863-1945): kórnekti tarıhshy, fılosof jáne geolog, Vernadskıı qazirgi ýkraın mádenıetin damytýda basty kóshbasshy boldy. Ol Shevchenko atyndaǵy ǵylymı qoǵamnyń negizin qalaýshylardyń biri boldy jáne osy tilde ýkraın taqyrybynda kóptegen kitaptar men ocherkter jazdy.
5. Aleksandr Oles (1884-1962): kórnekti lıngvıs jáne fılolog, Oles qazirgi ýkraın gramatıkasynyń damýynyń negizgi kúshi boldy. Ol birneshe iri tildik jumystardyń avtory boldy, sonyń ishinde "bastaýysh mektepterge arnalǵan ýkraın tili" jáne Ýkraına Ǵylym akademıasynyń yqpaldy múshesi boldy.

Ýkraın tiliniń qurylymy qalaı?

Ýkraın tili-slaván tili, Ol negizinen Ýkraınada sóıleıdi, onda ol resmı til bolyp tabylady. Ol Belarýs, polák, orys jáne basqa slaván tilderimen tyǵyz baılanysty. Onyń kırıllısadan alynǵan ózindik alfavıti bar jáne onyń gramatıkasy basqa slaván tilderine uqsas, zat esimderi, syn esimderi, etistikteri men ústeýleri ártúrli aýytqýlar men konúgasıalarǵa ıe. Sóz tártibi ádette sýbekt-etistik-obekt bolyp tabylady, biraq ol óte ıkemdi jáne sóıleýshiniń ekpinine baılanysty ózgerýi múmkin.

Ýkraın tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Jaqsy til kýrsyn tabyńyz: ýkraın tiline baǵyttalǵan jaqsy til kýrsyn tabýdan bastańyz. Sizge tildiń gramatıkasy men sózdik qoryn úıretetin jan-jaqty nárseni izdeńiz.
2. Til úırenýge arnalǵan jaqsy kitaptardy satyp alyńyz: kitaptar til úırenýge qatysty eń jaqsy resýrstardyń biri bolyp tabylady. Ýkraın tiline tek gramatıka turǵysynan ǵana emes, mádenıet, tarıh jáne ıdıoma turǵysynan da arnalǵan kitaptardy izdeńiz.
3. Jattyǵý!: Tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili - ony múmkindiginshe jattyqtyrý. Ana tilinde sóıleıtindermen jelide nemese sizdiń aımaǵyńyzda sóılesý múmkindigin izdeńiz. Ýkraın radıosyn tyńdap, ýkraınalyq fılmder men teleshoýlardy kórińiz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa jáne ony tezirek meńgerýge kómektesedi.
4. Qoldanbalar men veb-saıttardy qoldanyńyz: ýkraın tilin bilýge kómektesetin kóptegen qosymshalar men veb-saıttar bar. Ýkraın tilin oqytýǵa arnalǵan onlaın forýmdardy, blogtardy jáne veb-saıttardy izdeńiz.
5. Basyńyzdy batyryńyz: tildi úırenýdiń eń jaqsy tásilderiniń biri-saıahattaý jáne jergilikti mádenıet pen qorshaǵan ortaǵa ený. Eger Ýkraınaǵa sapar siz úshin múmkin bolmasa, jergilikti jınalys tobyn nemese til almasý baǵdarlamasyn tabýǵa tyrysyńyz.

Eston tiline aýdarý búkil álemdegi kóptegen kásiporyndardyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Eston tilindegi jáne odan alynǵan mátinderdiń kásibı aýdarmalary Estonıadaǵy áleýetti nemese bar tutynýshylar bazasymen baılanysqysy keletin kompanıalarǵa úlken kómek bola alady.

Eston tili-fın tiline jatatyn fın-ýgor tili, ony Estonıa turǵyndarynyń kópshiligi sóıleıdi. Onyń ózindik erekshe sıpattamalary jáne óte aıqyn gramatıkasy bar. Osylaısha, Eston tiline aýdarý úshin tájirıbeli aýdarmashy qajet, ol tildi de, onyń núanstaryn da jaqsy biledi.

Eston tiline aýdarma jobasyn qarastyrǵan kezde qarym-qatynastyń dáldigi men aıqyndylyǵy óte mańyzdy ekenin este ustaǵan jón. Aýdarma túpnusqa habardy dál kórsetýi kerek jáne kez kelgen qateler nemese olqylyqtar múddeli taraptar arasyndaǵy iskerlik qarym-qatynasty qıyndatýy múmkin. Sondyqtan tildi jáne onyń núanstaryn tereń túsinetin ana tilin tartý jaqsy.

Taǵy bir mańyzdy faktor-aýdarym quny. Baǵalar jobanyń jedeldigi, mátin uzyndyǵy, habarlamanyń kúrdeliligi jáne basqa da erekshelikter sıaqty faktorlarǵa baılanysty aıtarlyqtaı ózgeredi. Tańdalǵan aýdarmashynyń senimdi, qabiletti jáne qolaıly baǵamen ekenine kóz jetkizý mańyzdy.

Kásibı aýdarylǵan mátinder Estonıamen baılanysty kez-kelgen bızneste tabysqa jetý úshin, sondaı-aq eldegi klıenttermen jáne seriktestermen berik qarym-qatynas ornatý úshin qajet. Eston tilindegi senimdi aýdarmashy habarlamalar men aqparattyń dál jáne qatesiz berilýin qamtamasyz etýge kómektesedi, bul kez kelgen bıznesti sátti júrgizýdiń kilti bolyp tabylady.

Eston tilinde qaı elder sóıleıdi?

Estonıa tili negizinen Estonıada sóıleıdi, degenmen Latvıa, Amerıka Qurama Shtattary, Kanada jáne Reseıde sóıleýshilerdiń shaǵyn toptary bar.

Eston tiliniń tarıhy qandaı?

Eston tili-Eýropadaǵy eń kóne tilderdiń biri, onyń shyǵý tegi tas dáýirinen bastaý alady. Onyń eń jaqyn týystary-fın jáne vengr tilderi, olardyń ekeýi de Oral tilder otbasyna jatady. Estonıa týraly alǵashqy jazbasha siltemeler 1525 jyly osy tildegi alǵashqy kitap shyqqan 13 ǵasyrdan bastalady.
16 ǵasyrda eston tili nemis tiline kóbirek áser etti, óıtkeni kóptegen nemister Reformasıa kezinde Estonıaǵa kóshti. 19 ǵasyrǵa qaraı eston tilinde sóıleıtinderdiń kópshiligi Reseı ımperıasynyń aımaqqa yqpalynyń artýyna baılanysty orys tilinde azdap sóıleı alady.
Ekinshi dúnıejúzilik soǵys aıaqtalǵannan keıin Estonıa tili Estonıanyń resmı tili bolyp tabylady jáne búkil álem boıynsha mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Sońǵy jyldary bul til qaıta órleý dáýirin bastan keshirýde: ony jas urpaq ıgerip, ártúrli tildik kýrstar onlaın rejıminde qol jetimdi.

Eston tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Frıdrıh Robert Felman (1798-1850) – 19 ǵasyrda eston tilin standarttaý boıynsha jumys istegen aqyn jáne lıngvıs.
2. Djeıkob Hert (1839-1907) – Estonıanyń táýelsiz jazý qozǵalysyn basqarǵan pastor jáne lıngvıs.
3. Iohannes Aavık (1880-1973) – Estonıa gramatıkasy men emlesin kodtaǵan jáne standarttaǵan kórnekti lıngvıs jáne gramatık.
4. Iýhan lıev (1864-1913) – eston tilinde kóp jazǵan jáne tildiń damýyna mańyzdy áser etken aqyn jáne ádebıet qaıratkeri.
5. Iaan Kros (1920-2007) – eston tilin zamanaýı, jańashyl túrde qoldanyp, ony 21 ǵasyrǵa jetkizýge kómektesken áıgili prozashy.

Eston tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Eston tili-Oral tilder otbasyna jatatyn aglútınatıvti, birtutas til. Ol morfologıalyq turǵydan kúrdeli qurylymǵa ıe, 14 zat esim, eki shaq, eki aspekt jáne tórt kóńil-kúı júıesi bar. Estondyq etistik júıesi salystyrmaly túrde qarapaıym, úsh konúgasıasy jáne eki daýysy bar. Sóz tártibi óte erkin jáne ár túrli ıkemdi.

Eston tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Negizderdi úırenýden bastańyz. Estonıa alfavıtimen tanysýdan bastańyz jáne áripterdi durys aıtýdy úırenińiz. Alfavıtti bilý kez-kelgen tildiń negizi bolyp tabylady jáne durys sóıleýge senimdi bolýǵa kómektesedi.
2. Tyńdańyz jáne sóıleńiz. Siz estigen dybystar men sózderdi tyńdaý jáne qaıtalaý jattyǵýlaryn bastańyz. Bul sizge tilmen jaqsyraq tanysýǵa jáne aıtylymdy jaqsy túsinýge kómektesedi. Ózińizdi daıyn sezingen kezde, eston tilinde daýystap sóıleýge jattyǵýdy bastańyz, tipti bul tek otbasyńyzben jáne dostaryńyzben bolsa da.
3. Oqyńyz jáne jazyńyz. Estonıa gramatıkasymen tanysyp, eston tilinde qarapaıym sóılemder jaza bastańyz. Qatelikter jiberýden qoryqpańyz! Eston tilindegi kitaptardy, blogtardy jáne maqalalardy oqý da tildi jaqsyraq túsinýge kómektesedi.
4. Tehnologıany qoldanyńyz. Eston tilin jaqsyraq úırený úshin til úırený qoldanbalaryn, podkasttardy jáne beınelerdi paıdalanyńyz. Bul sizdiń sózdik qoryńyzdy keńeıtýge jáne tildi ártúrli kontekste qoldanýdy úırenýge kómektesedi.
5. Ana tilinde sóıleýshimen birge jattyǵyńyz. Eston tilin úırenýdiń tamasha tásili-jelide nemese jeke sóılesetin ana tilin tabý. Qajet bolsa, olardan sizdi túzetýin surańyz jáne jaǵdaıdy qalaı jaqsartýǵa bolatyny týraly Keri baılanys berińiz.