Монгол Казах (кодлымаш) Кусараш

Монголий-Рӱдӧ Азийыште верланыше да шуко курымаш культур ден традиций дене шыҥдаралтше эл. Монголла палыме монголла шкешотан йылме дене тудын носитель-влакым умылаш да нунын дене кутыраш йӧсӧ лийын кертеш. Туге гынат монгол йылме гыч кусарыме суаплыклан йодмаш тӱнямбал компаний ден организаций-влаклан верысе калык дене кылым куштылемда.

Монгол-алтай йылме, тушто иктаж 5 миллион еҥ Монголий ден Китайыште, тыгак моло эллаште, Россий Гай Йӱдвел Корей ден Казахстан-влак илат. Тудо кириллицым кучылтын возымо да шкенжын шкешотан диалектше ден акцентше-влак улыт.

Паша монгол гыч кусарымашке шумеке, проблеме теве кушто ончыкталтеш: йылме дене палемдыме стандартизацийлыме серыш системе уке. Тиде специалист-влаклан-лингвист-влаклан документ-влакым да аудиовизисьым чын кусарыме пашам нелемден кертеш. Тылеч посна монгол йылме йылме рамкыште илыдеак, диалект вариацийын ойлымаштыже вашталтыш, ойлымашыштыже вашталтыш-влак темын.

Монгол йылме гыч кусарыме профессионал службылаште, профессиональный службылаште монгол йылме гыч кусарыме шотышто опытан лингвист-влак пашам ыштат, нунышт йылмын специалист диалектше-влак дене палыме улыт да культурышто жапым эртареныт. Нуно тӱҥалтыш материалым интересоватлышашлан, тидын шотыштак верысе контекстым шымлымашлан да кусарыме йылме дене мут-влакын значенийыштым рашемдышашлан тичмаш йӧным кучылтыт.

Профессионал лингвист-влаклан тыгак монгол йылмыш кусарыме годым культур ойыртемым да верысе йӱлам шотыш налаш кӱлеш, сандене нуно текстын але ойын утларак кумда ыҥышкыже кусарен кертыт. Мутлан, чапан титул, обращений да этикет-влакын регионышт шот дене вашталт кертыт, сандене верысе формым умылымаш увертарымашым чын передачылан кӱлешан.

Тыгеракын, монгол йылмыш кусарымаш стандартизацийлыме системым да тудын йыгырмут диалект ден акцентше-влакым стандартизацийлыме системыжлан кӧра тӱрлӧ нелылык дене таҥастаралтын. Опытан кусарыше-влак нине йӧсылыкым умылат да чапле сайлыкан кусарымашым ышташ, нюансым да верысе йӱлам ончыктышо шинчымашыштым да опытыштым кучылтыт. Тиде предприятий, организаций да частный еҥ-влаклан йылме барьерым сеҥен мутланаш да пырля пашам ышташ йӧным ышта.

Могай эллаште монгол йылме дене ойлат?

Монгол йылме дене тӱҥ шотышто Монголийыште ойлат, но Китайыште, Российыште, Казахстаныште Да Рӱдӧ Азийын моло ужашлаштыже южо носитель уло.

Монгол йылмын историйже могай?

Монгол йылме-тӱняште ик акрет йылме, тудо шке вожшо дене 13 курымышто кайыше. Тиде алтай йылме тюрк йылме дене монгол-маньчжур группыш да родо-тукым уйгурский, кыргорий да казах йылмыш пурышо.
Эн эр возымо монгол йылме нерген монголла возымо 12 курымысо "монгол-влакын Шолып историйыштышт" возалтын. Тиде йылме Монгол импийын правительже-влак дене да Монголийын тӱҥ литератур йылмыж дене 18 курым мартеак кучылталтын, кунам тудо эркын-эркын монголла возымо серыш вончен. Литературым возаш 20-шо курым тӱҥалме марте кучылталтын.
Кызытсе монгол йылме 19 курымышто эр формо деч утларак вияҥын да 1924 ийыште Монголийым официальнын савыктыме семын луктын. 1930-шо ийла гыч тӱҥалын, тудо реформым да йылме яндарлыкым чытен, могай жапыште руш, китай да англичан йылме гыч шуко у терминым пуртымо.
Таче Монголий марий-влак классике монгол йылме дене алят кутырат, но элыште шукышт кызытсе монгол йылмым кучылтыт. Монгол йылме дене Тыгак Российын южо ужашыштыже, Китай да кӧргӧ Монголий маныт.

Монгол йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Гвардий университетыште монгол йылме гыч монгол йылме дене профессор наталья Герлан – лингвист да профессор 2. Гомбояв Очибат-Монголийын ончычсо премьер-министрже да монгол йылме дене кумдан палыме эксперт 3. Ундарма Джамсран-монгол йылме да литературын пагалыме профессоржо 4. Туммбатар - кызытсе монгол синтаксис ден фонологийын кызытсе теоретикышт 5. Монгол йылме дене инноваций шотлышо инноваций средствам ыштыше вебер – политикын профессоржо

Монгол йылмын структуржым кузе ыштыме?

Монгол йылме монгол йылме ешыш пура да структур шотышто агглютинативный лиеш. Тиде изоляцийлыше йылме, туштыжо мутвожыш аффиксым ешараш, вожым але мутвожым да производство мут-влакым ешараш. Монгол йылмыште субъект-глагол-влакын мут радамышт уло, а слог-влак падеж гай грамматике функцийым ончыкташ кучылталтыт.

Кузе монгол йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза. Ӱшандарыза, те йылмын тӱҥ йӱк-йӱлажым, мут-влакым кузе чын ойлаш тунемында. Монгол йылме дене сай книгам налза да икмыняр жап тудым шымлаш кучылтза.
2. Монгол йылмын грамматикыж дене палыме лийза. Монгол грамматике дене книгам налза да правилым тунемза.
3. Монголла кутырымаште практикылыза. Онайн-ресурсым, книга, аудиопрограмме гай аудиопрограммым да онайн-йылме репетитор-влакым кучылтса, мутланыме моштымашым практиковатлен да вияҥден моштымашым вияҥден кертышт манын.
4. Мутвундым тунемза. Сай мутерым ыштыза да мутердам кечын у мут дене пойдарыза. Кутырымаште практиковатлалташ ида мондо.
5. Монгол йылмым лудса да колыштса. Книгам лудса, фильмым ончыза да монгол йылме дене кӱвуйым колыштса. Тиде тыланда йылме дене палыме лияш, тыгак шке мутвундым кумдаҥдаш полша.
6. Репетиторым муза. Йылмым нумалше дене паша чынак йот йылмым шымлымаште пайдале лийын кертеш. Тыланда индивидуал тӱткышым ойырен да умбакыже саемден кертше опытан репетиторым муаш тыршыза.

Казах (латин) кусарыме паша ден юридический документ-влаклан, казах йылмым носитель-влаклан устно кусарыме, нуно англичан але моло йылме дене моштыдымо улыт, але казах аудиторий дене раш мутланышашлан чӱчкыдын кучылталтыт. Казахстаныште казахстаныште казахстанский йылмын официал системыжлан шотлалтеш, кириллицын южо областьыште эше кумдан кучылталтеш.

Таче казах йылме гыч документ-влакым (латинице) да тудын ӱмбак сайынрак кусарымаште эреак кушшо йодмаш уло. Профессионал кусарыше казах йылме да грамматикыже дене палыме, тыгак оригиналын йылмыжым сайын умылышаш. Йыгырмут текстым да документ-влакым кусарымаш кусарыме йылме идентичный огыл гын, утларак неле лиеш.

Кусарыше синтаксисым, орфографийым да йылмын чын кусарымым ышташ тӧчышӧ йылмын орфографийжым сайын кучышаш. Казах йылмыш кусарыме кӱлешан аспектлан (латинице) тыге шотлалтеш: кусарышылан кӱкшӧ кӱкшытым гарантлаш кӱлеш, документ йоҥылыш умылтаралтын огыл.

Кусарыше регионын культуржым да историйжым пеш кӱлешан, тудым кусарыше регионын контекстшым раш гына огыл, тыгак регионын контекстшым ончыктен шогыжо. Тыгай умылымаш кусарышылан чын кусараш полшен кертеш, вет йылме чын кучылталтеш да текстыште кеч-могай культур отсылкым тӱрыс интересоватлыме.

Чынлык поснак кӱлешан, кунам юридический документ-влакым кусарыме нерген мут пура, нуно чаткан йодыт. Профессионал кусарыше кусарыше кусарыме годым лийын кертше кеч-могай социал проблемым пален налшаш да тудым мучаш продуктым пуымо деч ончыч кораҥдаш.

Пытартышлан, очыни, профессионал кусарыше тудын кусараш тӧчышӧ йылмыжым сайын умылышаш, тыгак регионын пеш келге шинчымашан культур ден историйже-влак улыт, казах (латин) кусарымашым ышташ.

Могай эллаште казах (латин) йылме дене ойлат?

Казахстанын латин дене возымо казахстаныште Шуко Еҥже Казахстан, тыгак Монголийыште, Китай, Афганистан, Ираан, Турций, Туркмарий да Узбекистаныште ойла.

Казах (латин) йылмын историйже могай?

Казах йылме-тиде тюрк йылме, тушто тӱҥ шотышто Казахстаныште ойлалтеш да элын официал йылмыж дене шотлалтеш. Тиде Тыгак баян провинцийыште Кок официальный йылме гыч иктыже-Монголийыште. Казах-пеш ожнысо тюрк йылме-влак кокла гыч иктыже, тудын возымо историйжым Монголийыште орхонла возымаште кучылтмыж годым 8 курым марте эскерен шукташ лиеш. Курым мучко Тудо (йылме) вашталтшан культур да политик тӱшкашке ушнен да виктаралтын.
Тӱҥалтыш казах йылме араб кыл дене возымо ыле, но 1930 ийыште, советский жапыште, модификацийлыме латинице йылмылан возымо стандартный системе шотеш пурталтын. Латин казах алфавит 32 буква дене ышталтын да кӱчык да кужу йоҥйӱк-влаклан, тыгак йылмын моло шкешотан йӱклан посна буква-влакым авалта. 2017 ийыште латин казах алфавит эркын вашталтын да ынде 33 буквам чӱкта.

Казах (латин) йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура мо?

1. Абай Кунанбайули (1845-1904) – казах калыкын сылнымут генийже, тудлан казах йылме дене возымо латин системым модернизацийым возат да тудым 19 курым мучаште шыҥдарат.
2. Магжан Жумбаев (1866-1919) – тудо казах йылмым латинизацийлыме тӱҥ шотышто лийын. Тудо Абайын пашажым умбакыже шуя да казах латин алфавитым ыштымылан вашешта.
3. Мокшаул (1897-1959) - кумдан палыме писатель, поэт да Казахстан гыч политике), кудыжо казахстан йылме иктештыме, стандартизацийлыме йылмыш савырымым возат.
4. Мухтар Ауэзов (1897-1961) – тале казах писатель, Ауэзов казах йылме да тудын культуржым вияҥдаш иземден шоген. Тудо латинла возымыжым ончыктышыжла казах йылме дене шуко пашам возен.
5. Булеген – влак (1913-1984) - Булеген казах йылмым вияҥдымаште кугу лингвист да кугу капан лийыныт. Тудо шуко тунемме книга, мутер да грамматик дене пашам ыштен, казахла письмам ышташ полшен.

Казах (латин) йылмын структуржым кузе ыштыме?

Казах (латин) йылмын структуржо турко йылмын структурыштыжо кугун негызлалтын. Тудын фонологийже йоҥйӱк-влакын гармонийышт, согласный-влакын кӱчыкеммышт да почмо мут-влакым утларак кугемдымаш дене ойыртемалтеш. Грамматике шотышто тиде моткоч агглютинатив йылме, тушто пале мут да пале мут-влак ятыр аффикс да флективный парадге улыт. Тудын глагол системыже тыгак йыжыҥан, кок глагол системан (тыглай да полшышо) системе, приставке, суффикс да сложный системе дене кылдалтын. Казах йылмын (латиницын) серышыжын системыже латин алфавитеш негызлалтын.

Кузе казах (латин) йылмым утларак сайын тунемаш?

1. Алфавитым тунемза. Казах алфавитым латин дене возымо, сандене тыланда нунын дене кылдалтше йӱк-влак 26 буквам тунемман.
2. Баз грамматике дене палыме лийза. Колтымо Окса-Влакым Чу, Але, Йылме негыз Нерген Книга-Влакым шымлен, те Тидым Ыштен Кертыда.
3. Кутырымо шомакыште практикыште шогыза. Тиде йылме кумдан шарлымым налын огыл гын, тыланда, можыч, тудын нерген ойлышым, але онайн-практикылан аудиокурсым муаш кӱлеш.
4. Сай тунемме материаллашке инвестицийым пуыза. Тиде учебник, аудио - але видеокурс але эсогыл веб-сайт да приложений-влак лийын кертыт.
5. Йылме носитель-влакым кузе-гынат чӱчкыдынрак колыштса. Те музыкым, телевидорым, видео ден кӱвуйым кучылтын кертыда, нуно тыланда йылме чумыр ритм деке тунемаш полшат.
6. Шкем тергаш. У лексикым тунемза да тудын дене пайдаланымаште практикыште шогыза. Текстым возен ончыза да йӱкын лудса.
7. Сдаватлалт! Йылмым шымлымаш-кужу процесс, чытышда сита да тидлан куаным налза!