Монгол Чуваш Кусараш

Монголий-Рӱдӧ Азийыште верланыше да шуко курымаш культур ден традиций дене шыҥдаралтше эл. Монголла палыме монголла шкешотан йылме дене тудын носитель-влакым умылаш да нунын дене кутыраш йӧсӧ лийын кертеш. Туге гынат монгол йылме гыч кусарыме суаплыклан йодмаш тӱнямбал компаний ден организаций-влаклан верысе калык дене кылым куштылемда.

Монгол-алтай йылме, тушто иктаж 5 миллион еҥ Монголий ден Китайыште, тыгак моло эллаште, Россий Гай Йӱдвел Корей ден Казахстан-влак илат. Тудо кириллицым кучылтын возымо да шкенжын шкешотан диалектше ден акцентше-влак улыт.

Паша монгол гыч кусарымашке шумеке, проблеме теве кушто ончыкталтеш: йылме дене палемдыме стандартизацийлыме серыш системе уке. Тиде специалист-влаклан-лингвист-влаклан документ-влакым да аудиовизисьым чын кусарыме пашам нелемден кертеш. Тылеч посна монгол йылме йылме рамкыште илыдеак, диалект вариацийын ойлымаштыже вашталтыш, ойлымашыштыже вашталтыш-влак темын.

Монгол йылме гыч кусарыме профессионал службылаште, профессиональный службылаште монгол йылме гыч кусарыме шотышто опытан лингвист-влак пашам ыштат, нунышт йылмын специалист диалектше-влак дене палыме улыт да культурышто жапым эртареныт. Нуно тӱҥалтыш материалым интересоватлышашлан, тидын шотыштак верысе контекстым шымлымашлан да кусарыме йылме дене мут-влакын значенийыштым рашемдышашлан тичмаш йӧным кучылтыт.

Профессионал лингвист-влаклан тыгак монгол йылмыш кусарыме годым культур ойыртемым да верысе йӱлам шотыш налаш кӱлеш, сандене нуно текстын але ойын утларак кумда ыҥышкыже кусарен кертыт. Мутлан, чапан титул, обращений да этикет-влакын регионышт шот дене вашталт кертыт, сандене верысе формым умылымаш увертарымашым чын передачылан кӱлешан.

Тыгеракын, монгол йылмыш кусарымаш стандартизацийлыме системым да тудын йыгырмут диалект ден акцентше-влакым стандартизацийлыме системыжлан кӧра тӱрлӧ нелылык дене таҥастаралтын. Опытан кусарыше-влак нине йӧсылыкым умылат да чапле сайлыкан кусарымашым ышташ, нюансым да верысе йӱлам ончыктышо шинчымашыштым да опытыштым кучылтыт. Тиде предприятий, организаций да частный еҥ-влаклан йылме барьерым сеҥен мутланаш да пырля пашам ышташ йӧным ышта.

Могай эллаште монгол йылме дене ойлат?

Монгол йылме дене тӱҥ шотышто Монголийыште ойлат, но Китайыште, Российыште, Казахстаныште Да Рӱдӧ Азийын моло ужашлаштыже южо носитель уло.

Монгол йылмын историйже могай?

Монгол йылме-тӱняште ик акрет йылме, тудо шке вожшо дене 13 курымышто кайыше. Тиде алтай йылме тюрк йылме дене монгол-маньчжур группыш да родо-тукым уйгурский, кыргорий да казах йылмыш пурышо.
Эн эр возымо монгол йылме нерген монголла возымо 12 курымысо "монгол-влакын Шолып историйыштышт" возалтын. Тиде йылме Монгол импийын правительже-влак дене да Монголийын тӱҥ литератур йылмыж дене 18 курым мартеак кучылталтын, кунам тудо эркын-эркын монголла возымо серыш вончен. Литературым возаш 20-шо курым тӱҥалме марте кучылталтын.
Кызытсе монгол йылме 19 курымышто эр формо деч утларак вияҥын да 1924 ийыште Монголийым официальнын савыктыме семын луктын. 1930-шо ийла гыч тӱҥалын, тудо реформым да йылме яндарлыкым чытен, могай жапыште руш, китай да англичан йылме гыч шуко у терминым пуртымо.
Таче Монголий марий-влак классике монгол йылме дене алят кутырат, но элыште шукышт кызытсе монгол йылмым кучылтыт. Монгол йылме дене Тыгак Российын южо ужашыштыже, Китай да кӧргӧ Монголий маныт.

Монгол йылмым шымлымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Гвардий университетыште монгол йылме гыч монгол йылме дене профессор наталья Герлан – лингвист да профессор 2. Гомбояв Очибат-Монголийын ончычсо премьер-министрже да монгол йылме дене кумдан палыме эксперт 3. Ундарма Джамсран-монгол йылме да литературын пагалыме профессоржо 4. Туммбатар - кызытсе монгол синтаксис ден фонологийын кызытсе теоретикышт 5. Монгол йылме дене инноваций шотлышо инноваций средствам ыштыше вебер – политикын профессоржо

Монгол йылмын структуржым кузе ыштыме?

Монгол йылме монгол йылме ешыш пура да структур шотышто агглютинативный лиеш. Тиде изоляцийлыше йылме, туштыжо мутвожыш аффиксым ешараш, вожым але мутвожым да производство мут-влакым ешараш. Монгол йылмыште субъект-глагол-влакын мут радамышт уло, а слог-влак падеж гай грамматике функцийым ончыкташ кучылталтыт.

Кузе монгол йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Тӱҥ гыч тӱҥалза. Ӱшандарыза, те йылмын тӱҥ йӱк-йӱлажым, мут-влакым кузе чын ойлаш тунемында. Монгол йылме дене сай книгам налза да икмыняр жап тудым шымлаш кучылтза.
2. Монгол йылмын грамматикыж дене палыме лийза. Монгол грамматике дене книгам налза да правилым тунемза.
3. Монголла кутырымаште практикылыза. Онайн-ресурсым, книга, аудиопрограмме гай аудиопрограммым да онайн-йылме репетитор-влакым кучылтса, мутланыме моштымашым практиковатлен да вияҥден моштымашым вияҥден кертышт манын.
4. Мутвундым тунемза. Сай мутерым ыштыза да мутердам кечын у мут дене пойдарыза. Кутырымаште практиковатлалташ ида мондо.
5. Монгол йылмым лудса да колыштса. Книгам лудса, фильмым ончыза да монгол йылме дене кӱвуйым колыштса. Тиде тыланда йылме дене палыме лияш, тыгак шке мутвундым кумдаҥдаш полша.
6. Репетиторым муза. Йылмым нумалше дене паша чынак йот йылмым шымлымаште пайдале лийын кертеш. Тыланда индивидуал тӱткышым ойырен да умбакыже саемден кертше опытан репетиторым муаш тыршыза.

Чуваш кусарымаш, тыгак чуваш транслитераций семын палыме, - тиде чуваш йылме дене мутланаш кучылтмо кусарыме формо. Тиде йылме Россий ден Украин южо районлаштыже илыше чуваш калыклан родыжо лиеш. Тиде тюрк йылме гыч иктыже, тушто миллион утла еҥ ойла, кусараш кӱлешан йылмыж дене пашам ышта.

Чуваш йылме гыч але тудын ӱмбак чын кусараш манын, транслитацийын йыгырмут формыжым илышынек умылаш кӱлеш. Тиде теве мо дене кылдалтын: чуваш алфавит латин алфавит деч тӱҥ шотышто европысо йылме-влаклан кучылталтеш. Тыге кириллический буква-влакын улман мутышт, А, К, У, У, нунын латинысе эквивалентышкышт, лудшо-влаклан умылаш лийышт манын, кусаралтшаш.

Чуваш йылмыш кусарыме Процесс икмыняр этапым чӱкта. Кусарыше тӱҥалтыш шот дене тӱҥалтыш, лӱмын ыштыме йылме денат сайын кучышаш. Нуно предложенийын структуржым, тӱҥалтыш йылмын значенийжым да ойлымыжым умылышаш улыт. Вара нуно тиде пашам лӱмын ыштыме йылме дене чын пуэн кертшаш улыт, лӱмын ыштыме йылмын грамматике правилжым да структуржым шотыш налын.

Кусарыше кусарен пытарымеке, кусарыме версий дене шкешотан текстым сайын таҥастарышаш. Тиде кусарымаш чын лиеш да кӱлеш семын шонымо уверым каласа манын гарантироватла. Кусарыше тыгак кеч-могай культур посылкым да жаргонный мут-влакым чын кусарымым рашемдаш манын, умбакыже тергымашым эртарыме шотышто мутым куча.

Чуваш йылмым тунемаш шонышо-влаклан тӱрлӧ курс, онлайн да университетлаштат пайдале улыт. Йылмым шымлымаш чуваш йылмыш кусарымым тӱрыс умылымаш ок лий. Шуко ий практикылан да шкевуя ыштымылан кӧра гына транслитацийын тоннылыкшо дене пайдаланаш лиеш.

Чумыр ончымаште, чуваш йылмыш кусарыме-кӱлешан койыш , тудым чуваш калык дене кутырынеда гын. Чын толмаште да шинчымаште тиде шуко жапым налын кертеш, но пайдам кондаш.

Могай эллаште чуваш йылме дене ойлат?

Чуваш йылме дене тӱҥ шотышто Российыште, тыгак марий Эл Республикын южо районыштыжо, Татарстан ден Удмуртий-Влак, Тыгак Казахстаныште да Украиныште кутырат.

Чуваш йылмын историйже могай?

Чуваш йылме-Россий Федерацийыште 1,5 миллион наре еҥан тюрк йылме. Тиде тюрк йылме-влакын кияр укшыштын аралалт кодшо представительже веле. Историй-влак тиде йылме дене тӱҥ шотышто районлаште ойленыт, нуно кызыт Россий Юл кундемыште верланыше Чуваш Республик семын палыме улыт.
Чуваш йылмын шонымо историйжым 13 курым марте эскерен шукташ лиеш, тидын годым возымо эн ондак возымо шарнымаш 14-15 курымласе рукописьлаште муалтын. Нине кидвозыш кокла гыч шукышт йылме жап эртыме семын кугу вашталтыш лиймым ончыктат. 15 курымышто чуваш йылме пошкудо татар йылмын виян кылже йымалне лийын да стартатар алфавит дене возалтын.
18 курымышто чуваш алфавит кириллецеш негызлалтше руш ученый Семонлан ышталтын. Тиде у алфавит 19 курым тӱҥалтыште икымше савыктыме чуваш книга-влакым ыштышашлан кучылталтын. 19 курым мучаште чуваш йылме Россий федерацийын официал йылмыж дене шотлымо, тиде жапыште тӱрлӧ моло литератур произведений-влак ышталтыныт.
Чуваш йылме дене мемнан кечыштат мутланат, тыгак Чуваш Республикын южо школыштыжо туныктат. Тыгак йылмым Российысе семын, тыгак рубеж вес велнат арален кодымо да вияҥдыме шотышто чолган тыршымаш ышталтеш.

Кӧ чуваш йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Михаил Васильевич Яковлев-Чуваш кугыжаныш педагогике университетын икымше комплексан грамматикыжым ямдылыше лингвист ден профессор.
2. Яков Костюков-Чуваш кугыжаныш педагогике университетын лингвистше ден профессоржо, тудо кугу пашам редакторлыме да савыктыме йӧн дене йылмым уэмдымашке надырым пуышо.
3. Николай Зиберов-латин графикым чуваш йылмыш шыҥдарымашке кугу надырлан.
4. Василий Песков-1904 ийыште чуваш йылме дене икымше тунемме книгам ыштыше педагог.
5. Олег Безон-йылмын тӱрлӧ диалектшым ушемын кызытсе стандартше чуваш йылмым ямдылымаште тӱҥ фигур.

Чуваш йылмын структуржым кузе ыштыме?

Чуваш йылме тюрк ешыш пура. Тиде мут тӱҥ мутыш рат дене приставкым да суффиксым ешарыме йӧн дене ышталтмым ончыктышо агглютинатив йылме. Правил семын мут радам-объект-глагол, эрык радам шотышто предложений кӧргыштӧ мут радам дене. Лӱм мут-влак кок тукымлан шелалтыт да класс суффикс-влакым числа, падеж да рашемден ончыктышашлан кучылтыт. Глагол-влак подлежащий дене келшат да аспектын жапше да койышыжо шот дене рашемдалтыт.

Кузе чуваш йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Йылмын негызшым, алфавит гайжым, ойлымаш ден негыз грамматике-влакым шымлыме гыч тӱҥалза. Онайн-ресурс-влак дене пайдаланаш икмыняр ойыртем уло Chuvash.org але Chuvash.eu тиде тыланда полшен кертеш.
2. Йылме носитель-влак дене аудиовозисьым да предложений-влакын примерыштым, мутланыме мут ден фразым писын ышташ манын, кучылтза. Радиопрограммым колыштса да чуваш йылме дене фильм ден телепрограммым ончыза. Йылмым шымлаш, утларак куржталаш да шканжат компортно лийже манын, йылмыдам шымлаш пижса.
3. Те мом тунемын улыда, тудым практиковатлыза, я шкеак, я онайн-формо дене. Тидыже тыланда культур нерген верысе нюансым учыраш да налаш полша.
4. Мутвундо ден грамматикдам саемдаш книга ден газет-влакым чуваш йылме дене лудса. Мыняр шукырак лудаш тӱҥалыда, тунар сайрак умылымашда да грамматикыда лиеш.
5. Пытартышлан, пашан чыла видшым чуваш йылме дене возымо текстым чуваш онлайн-формо дене тунем лекса да экзаменлан ямдылалтмаш. Тиде тыланда йылмыдам пеҥгыдын кучаш полша.