Чуваш Казах Кусараш

Чуваш кусарымаш, тыгак чуваш транслитераций семын палыме, - тиде чуваш йылме дене мутланаш кучылтмо кусарыме формо. Тиде йылме Россий ден Украин южо районлаштыже илыше чуваш калыклан родыжо лиеш. Тиде тюрк йылме гыч иктыже, тушто миллион утла еҥ ойла, кусараш кӱлешан йылмыж дене пашам ышта.

Чуваш йылме гыч але тудын ӱмбак чын кусараш манын, транслитацийын йыгырмут формыжым илышынек умылаш кӱлеш. Тиде теве мо дене кылдалтын: чуваш алфавит латин алфавит деч тӱҥ шотышто европысо йылме-влаклан кучылталтеш. Тыге кириллический буква-влакын улман мутышт, А, К, У, У, нунын латинысе эквивалентышкышт, лудшо-влаклан умылаш лийышт манын, кусаралтшаш.

Чуваш йылмыш кусарыме Процесс икмыняр этапым чӱкта. Кусарыше тӱҥалтыш шот дене тӱҥалтыш, лӱмын ыштыме йылме денат сайын кучышаш. Нуно предложенийын структуржым, тӱҥалтыш йылмын значенийжым да ойлымыжым умылышаш улыт. Вара нуно тиде пашам лӱмын ыштыме йылме дене чын пуэн кертшаш улыт, лӱмын ыштыме йылмын грамматике правилжым да структуржым шотыш налын.

Кусарыше кусарен пытарымеке, кусарыме версий дене шкешотан текстым сайын таҥастарышаш. Тиде кусарымаш чын лиеш да кӱлеш семын шонымо уверым каласа манын гарантироватла. Кусарыше тыгак кеч-могай культур посылкым да жаргонный мут-влакым чын кусарымым рашемдаш манын, умбакыже тергымашым эртарыме шотышто мутым куча.

Чуваш йылмым тунемаш шонышо-влаклан тӱрлӧ курс, онлайн да университетлаштат пайдале улыт. Йылмым шымлымаш чуваш йылмыш кусарымым тӱрыс умылымаш ок лий. Шуко ий практикылан да шкевуя ыштымылан кӧра гына транслитацийын тоннылыкшо дене пайдаланаш лиеш.

Чумыр ончымаште, чуваш йылмыш кусарыме-кӱлешан койыш , тудым чуваш калык дене кутырынеда гын. Чын толмаште да шинчымаште тиде шуко жапым налын кертеш, но пайдам кондаш.

Могай эллаште чуваш йылме дене ойлат?

Чуваш йылме дене тӱҥ шотышто Российыште, тыгак марий Эл Республикын южо районыштыжо, Татарстан ден Удмуртий-Влак, Тыгак Казахстаныште да Украиныште кутырат.

Чуваш йылмын историйже могай?

Чуваш йылме-Россий Федерацийыште 1,5 миллион наре еҥан тюрк йылме. Тиде тюрк йылме-влакын кияр укшыштын аралалт кодшо представительже веле. Историй-влак тиде йылме дене тӱҥ шотышто районлаште ойленыт, нуно кызыт Россий Юл кундемыште верланыше Чуваш Республик семын палыме улыт.
Чуваш йылмын шонымо историйжым 13 курым марте эскерен шукташ лиеш, тидын годым возымо эн ондак возымо шарнымаш 14-15 курымласе рукописьлаште муалтын. Нине кидвозыш кокла гыч шукышт йылме жап эртыме семын кугу вашталтыш лиймым ончыктат. 15 курымышто чуваш йылме пошкудо татар йылмын виян кылже йымалне лийын да стартатар алфавит дене возалтын.
18 курымышто чуваш алфавит кириллецеш негызлалтше руш ученый Семонлан ышталтын. Тиде у алфавит 19 курым тӱҥалтыште икымше савыктыме чуваш книга-влакым ыштышашлан кучылталтын. 19 курым мучаште чуваш йылме Россий федерацийын официал йылмыж дене шотлымо, тиде жапыште тӱрлӧ моло литератур произведений-влак ышталтыныт.
Чуваш йылме дене мемнан кечыштат мутланат, тыгак Чуваш Республикын южо школыштыжо туныктат. Тыгак йылмым Российысе семын, тыгак рубеж вес велнат арален кодымо да вияҥдыме шотышто чолган тыршымаш ышталтеш.

Кӧ чуваш йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Михаил Васильевич Яковлев-Чуваш кугыжаныш педагогике университетын икымше комплексан грамматикыжым ямдылыше лингвист ден профессор.
2. Яков Костюков-Чуваш кугыжаныш педагогике университетын лингвистше ден профессоржо, тудо кугу пашам редакторлыме да савыктыме йӧн дене йылмым уэмдымашке надырым пуышо.
3. Николай Зиберов-латин графикым чуваш йылмыш шыҥдарымашке кугу надырлан.
4. Василий Песков-1904 ийыште чуваш йылме дене икымше тунемме книгам ыштыше педагог.
5. Олег Безон-йылмын тӱрлӧ диалектшым ушемын кызытсе стандартше чуваш йылмым ямдылымаште тӱҥ фигур.

Чуваш йылмын структуржым кузе ыштыме?

Чуваш йылме тюрк ешыш пура. Тиде мут тӱҥ мутыш рат дене приставкым да суффиксым ешарыме йӧн дене ышталтмым ончыктышо агглютинатив йылме. Правил семын мут радам-объект-глагол, эрык радам шотышто предложений кӧргыштӧ мут радам дене. Лӱм мут-влак кок тукымлан шелалтыт да класс суффикс-влакым числа, падеж да рашемден ончыктышашлан кучылтыт. Глагол-влак подлежащий дене келшат да аспектын жапше да койышыжо шот дене рашемдалтыт.

Кузе чуваш йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Йылмын негызшым, алфавит гайжым, ойлымаш ден негыз грамматике-влакым шымлыме гыч тӱҥалза. Онайн-ресурс-влак дене пайдаланаш икмыняр ойыртем уло Chuvash.org але Chuvash.eu тиде тыланда полшен кертеш.
2. Йылме носитель-влак дене аудиовозисьым да предложений-влакын примерыштым, мутланыме мут ден фразым писын ышташ манын, кучылтза. Радиопрограммым колыштса да чуваш йылме дене фильм ден телепрограммым ончыза. Йылмым шымлаш, утларак куржталаш да шканжат компортно лийже манын, йылмыдам шымлаш пижса.
3. Те мом тунемын улыда, тудым практиковатлыза, я шкеак, я онайн-формо дене. Тидыже тыланда культур нерген верысе нюансым учыраш да налаш полша.
4. Мутвундо ден грамматикдам саемдаш книга ден газет-влакым чуваш йылме дене лудса. Мыняр шукырак лудаш тӱҥалыда, тунар сайрак умылымашда да грамматикыда лиеш.
5. Пытартышлан, пашан чыла видшым чуваш йылме дене возымо текстым чуваш онлайн-формо дене тунем лекса да экзаменлан ямдылалтмаш. Тиде тыланда йылмыдам пеҥгыдын кучаш полша.

Казах йылмыш кусарымаш утларак кӱлешан процесс лиеш, тӱня умбакыже космополитичный лиеш. Тӱнямбал рынкын кушмыжо казах йылмыш чын кусарыме шотышто суаплыклан кӱлешлык кушкеш. Казах йылмым вес йылмыш кусарымаш да мӧҥгешла йыгырмут процесс лийын кертеш, сай кусарымашлан йылмыже да грамматикыже, тыгак эл-влак кокласе культур ойыртем-влакымат сайын умылен кертыт.

Казах-тюрк йылме, туштыжо Тӱҥ шотышто Казахстаныште, тыгак Узбекистаныште, Китай, Кыргорий, Российыште да ончычсо совет республикыште илат. Курым мучко тудым араб, перс да руш йылме-влак кучылтыныт. Йылме ныл диалект гыч ышталтын: Кечывалвел, Йӱдвел, Кечывалвел-Эрвел да Касвел. Могай диалектыш кусаралтеш, грамматике да кучылтмо южо правил вашталт кертеш. Кусарыме проект деке тӱҥалме деч ончыч кажне диалектым умылаш кӱлеш.

Адакшым, йылмым умылымашке виктарыше культур нюслан моткоч кӱлешан. Мутлан, формальный йылме паша йодышым каҥашыме годым чӱчкыдын кучылталтеш, тидын годым вес семын каласаш гын, тыглай мутланымаште утларак йӧнлырак лиеш. Тыгак кусарышын ийготшым шотыш налаш кӱлеш, садлан самырык кусарыше-влак тошто мутым але фразым шинчен огыт керт, можыч, лу ий ончыч кучылталтыныт.

Пытартышлан, кусарыше-влаклан алфавит да системе дене палыме лияш кӱлеш, нуным кусарыме серыш-влак дене палымым ыштыман. Казах йылме кум тӱрлӧ алфавит дене возымо ыле, но таче утларак чӱчкыдын кириллице кучылталтеш. Тылеч посна йылмыште возымо шомак-влак улыт, нуныштым кусарыме годым шотыш налман.

Пытартышлан, казах йылмыш кусарымаш йылмым, диалектшым, культур нюансым да алфавитым умылымашым йодеш. Чыла тиде аспектым шотыш налын, кусарыше-влак кугу сайлыклан йӧным ыштен кертыт, нунышт шонымо уверлан лачымын пуат.

Могай эллаште казах йылме дене ойлат?

Казах йылме Казахстаныште официал йылме улеш, тыгак тушто Российыште да южо ужашлаште Китай, Афганистан, Турций да Монголий маныт.

Казах йылмын историйже могай?

Казах йылмын историйже 1400 ийыш кӱза. тудо икымше гана Рӱдӧ Азийыште илыше мӧдывуян, тюрк йылман племена-влак коклаште возымо йылме семын кучылталтын. Казах йылмыште шуко мут моло тюрк йылме гыч, тыгак перс, араб да руш йылме гыч налалтын. 18 курымлан казахстаныште доминироватлыше йылме Лийын, а сталин жап эртымек, казахстанын официал йылмыже 1996 ийыште лийын. Таче тушто 11 миллион утла еҥ, утларакшым Казахстаныште, Узбекистан Да Российыште ойлат.

Кӧ казак йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Абай Кунанбайул (1845-1904) - кызытсе казах литературын Ачаже Семын кумдан палыме, поэт да философ, у литератур стильым пуртен да йылмым уэмден.
2. Магжан Жумбаев (1866-1938) - кызытсе казах йылмын кызытсе писатель ден педагог стандартизацийлен шогышо писатель ден педагог).
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - кумдан палыме писатель, драматург да Совет Казахстанын образований министрже, тудын дене кызытсе казах йылмын простификацийжым да вияҥдымыжым ончыктат.
4. Мусрепов (1894-1937) - лингвист, педагог да этнограф, казах йылмым вияҥдымашке ондак надырым пыштыше.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - йылме реформо да казах йылмым уэмдымашке кугу надырым пыштыше Казах академийын негызше.

Казах йылмын структуржым кузе ыштыме?

Казах йылмын структуржо агглютинатив. Тиде тыге ончыкта: морфеме-влак ушнымо йӧн дене ышталтеш, нунын кокла гыч кажныжын ик значенийже уло. Казах йылме тыгак кусныдымо предложенийын да куснышо предложенийын объектше ик формо денак ончыкталт кертыт манмым ончыкта. Йылмыште тыгак глаголын индеш падежше да куд жапше уло.

Кузе казах йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Негызым тунемме гыч тӱҥалза. Алфавитым кузе лудмымат, мутымат возен-возен тунемза. 2. Предложенийын грамматикыжын да структуржын негызыштым шымлыза. Те Интернетыште шуко пайдале ресурсым муын кертыда. 3. Казах музыкым колыштса да казахысе фильм ден телепередачым ончыза, кутырымо йылме дене палыме лияш. 4. Репетитор але йылмым нумалше дене практикыште шогыза. Куржшо лияш манын, тиде йылме дене кутырымо мутым да мут-влакым практиковатлаш кӱлеш. 5. Тунеммыдам умбакыже шуйыза. Йылмым да практикым тунемаш кажне кечын изишак жапым ойырыза. 6. Культурыш грузитлыза. Книгам лудмаш, музыкым колыштмаш да казак илыш дене палыме лиймаш тыланда йылмым сайынрак умылаш полша.