Казах Белорус Кусараш

Казах йылмыш кусарымаш утларак кӱлешан процесс лиеш, тӱня умбакыже космополитичный лиеш. Тӱнямбал рынкын кушмыжо казах йылмыш чын кусарыме шотышто суаплыклан кӱлешлык кушкеш. Казах йылмым вес йылмыш кусарымаш да мӧҥгешла йыгырмут процесс лийын кертеш, сай кусарымашлан йылмыже да грамматикыже, тыгак эл-влак кокласе культур ойыртем-влакымат сайын умылен кертыт.

Казах-тюрк йылме, туштыжо Тӱҥ шотышто Казахстаныште, тыгак Узбекистаныште, Китай, Кыргорий, Российыште да ончычсо совет республикыште илат. Курым мучко тудым араб, перс да руш йылме-влак кучылтыныт. Йылме ныл диалект гыч ышталтын: Кечывалвел, Йӱдвел, Кечывалвел-Эрвел да Касвел. Могай диалектыш кусаралтеш, грамматике да кучылтмо южо правил вашталт кертеш. Кусарыме проект деке тӱҥалме деч ончыч кажне диалектым умылаш кӱлеш.

Адакшым, йылмым умылымашке виктарыше культур нюслан моткоч кӱлешан. Мутлан, формальный йылме паша йодышым каҥашыме годым чӱчкыдын кучылталтеш, тидын годым вес семын каласаш гын, тыглай мутланымаште утларак йӧнлырак лиеш. Тыгак кусарышын ийготшым шотыш налаш кӱлеш, садлан самырык кусарыше-влак тошто мутым але фразым шинчен огыт керт, можыч, лу ий ончыч кучылталтыныт.

Пытартышлан, кусарыше-влаклан алфавит да системе дене палыме лияш кӱлеш, нуным кусарыме серыш-влак дене палымым ыштыман. Казах йылме кум тӱрлӧ алфавит дене возымо ыле, но таче утларак чӱчкыдын кириллице кучылталтеш. Тылеч посна йылмыште возымо шомак-влак улыт, нуныштым кусарыме годым шотыш налман.

Пытартышлан, казах йылмыш кусарымаш йылмым, диалектшым, культур нюансым да алфавитым умылымашым йодеш. Чыла тиде аспектым шотыш налын, кусарыше-влак кугу сайлыклан йӧным ыштен кертыт, нунышт шонымо уверлан лачымын пуат.

Могай эллаште казах йылме дене ойлат?

Казах йылме Казахстаныште официал йылме улеш, тыгак тушто Российыште да южо ужашлаште Китай, Афганистан, Турций да Монголий маныт.

Казах йылмын историйже могай?

Казах йылмын историйже 1400 ийыш кӱза. тудо икымше гана Рӱдӧ Азийыште илыше мӧдывуян, тюрк йылман племена-влак коклаште возымо йылме семын кучылталтын. Казах йылмыште шуко мут моло тюрк йылме гыч, тыгак перс, араб да руш йылме гыч налалтын. 18 курымлан казахстаныште доминироватлыше йылме Лийын, а сталин жап эртымек, казахстанын официал йылмыже 1996 ийыште лийын. Таче тушто 11 миллион утла еҥ, утларакшым Казахстаныште, Узбекистан Да Российыште ойлат.

Кӧ казак йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Абай Кунанбайул (1845-1904) - кызытсе казах литературын Ачаже Семын кумдан палыме, поэт да философ, у литератур стильым пуртен да йылмым уэмден.
2. Магжан Жумбаев (1866-1938) - кызытсе казах йылмын кызытсе писатель ден педагог стандартизацийлен шогышо писатель ден педагог).
3. Мухтар Ауэзов (1897-1961) - кумдан палыме писатель, драматург да Совет Казахстанын образований министрже, тудын дене кызытсе казах йылмын простификацийжым да вияҥдымыжым ончыктат.
4. Мусрепов (1894-1937) - лингвист, педагог да этнограф, казах йылмым вияҥдымашке ондак надырым пыштыше.
5. Ерлан Нысанбаев (1903-1971) - йылме реформо да казах йылмым уэмдымашке кугу надырым пыштыше Казах академийын негызше.

Казах йылмын структуржым кузе ыштыме?

Казах йылмын структуржо агглютинатив. Тиде тыге ончыкта: морфеме-влак ушнымо йӧн дене ышталтеш, нунын кокла гыч кажныжын ик значенийже уло. Казах йылме тыгак кусныдымо предложенийын да куснышо предложенийын объектше ик формо денак ончыкталт кертыт манмым ончыкта. Йылмыште тыгак глаголын индеш падежше да куд жапше уло.

Кузе казах йылмым утларак чын йӧн дене тунемаш?

1. Негызым тунемме гыч тӱҥалза. Алфавитым кузе лудмымат, мутымат возен-возен тунемза. 2. Предложенийын грамматикыжын да структуржын негызыштым шымлыза. Те Интернетыште шуко пайдале ресурсым муын кертыда. 3. Казах музыкым колыштса да казахысе фильм ден телепередачым ончыза, кутырымо йылме дене палыме лияш. 4. Репетитор але йылмым нумалше дене практикыште шогыза. Куржшо лияш манын, тиде йылме дене кутырымо мутым да мут-влакым практиковатлаш кӱлеш. 5. Тунеммыдам умбакыже шуйыза. Йылмым да практикым тунемаш кажне кечын изишак жапым ойырыза. 6. Культурыш грузитлыза. Книгам лудмаш, музыкым колыштмаш да казак илыш дене палыме лиймаш тыланда йылмым сайынрак умылаш полша.

Россий Дене гранитлыше Беларусь-эрвел европысо эл, Украина, Польша, Литва да Латвий. Белорус йылмыш документ-влакым, литературым да сайт-влакым белорус йылмыш кусарымаш белорус ден моло калык коклаште веле огыл, эл кӧргыштат тӱнямбал обществын тӱҥ ужашыжлан шотлалтеш. 10 миллион наре калык улмо годым тиде тӱрлӧ элыште обществын чыла лончыжо дене пайдалын кутырен мошташ кӱлын.

Белорус-влакын официал йылмышт дене белорусский шотлалтеш, да возымо кок тӱҥ йӧн уло, нунын кокла гыч кажныжат кусарыме годым чӱчкыдын кучылталтеш: латин алфавит ден кириллице. Латин алфавит латынь, Рим империй йылме деч ышталтеш да ятыр касвел эллаште кучылталтеш; тудо польский алфавит дене чак кылдалтын. Тиде жапыште шемшыдаҥ алфавит дене кылдалтше да монах-влак дене ваш кылдалт шогышо кириллице руш йылме дене чак кылдалтын да Эрвел Европышто да Рӱдӧ Азийыште шуко эллаште кучылталтеш.

Белорус кусарыше тӱҥалтыш текстын ыҥжым раш каласаш кок алфавит денат сайын умылтарен шогышаш. Кусарыше тыгак белорус грамматике да лексике дене, тыгак белорус культурын шинчымашыжым раш кусараш пеш сайын кучышаш.

Англичан гыч белорусский але белорусский гыч англичан йылме дене кусарымым кусарыше йылмым умыла да увертарымашым чын каласен кертеш гын, тунарак неле огыл. Но задаче изишак неле: кӧ белорус гыч вес йылмыш кусараш шона, немыч, француз але испанский гай. Тиде теве мо дене кылдалтын, кусарыше кусарыме йылме дене увертарымашым, белорус йылмыште уке мут але ой-влакым кучылтын, кусарен кертеш.

Эше ик проблеман, туштыжо белоруссий кусарыше-влак керылт пурат, тудо факт шотлалтеш: ятыр мут ден ой-влак контекст шот дене икмыняр кусаралт кертыт. Тылеч посна южо годым англичан да белорусс йылме дене тӱрыс тӱрлӧ значениян шомак-влак улыт, садлан кусарыше тиде ойыртем нерген палышаш да шке кусарымым кӱлеш семын коррективлышаш.

Пытартышлан, белорус йылмыш кусарыме годым культурный контекстым эскераш да иктаж-могай культур але культур шиждыме терминым але фразе-влакым сайынрак эскераш кӱлеш. Кусарыше уверым белорус йылме дене чын каласаш манын, йылмын анюансше, тудын грамматике структуржо да белорус обществын культур контекстше дене палыме лийшаш.

Белорус йылмыш кусарымаш могай задачым ончыде, кугу шинчымашан да опыт улмо годым сай шинчымашан лийын кертеш. Йылме кузе ышталтмым умыленат, культур контекстын кӱлешан улмыжым шотыш налын, опытан белорус кусарыше йылме кӱрылтмашым сеҥаш да кӱлешан кылым рашемдаш полшен кертеш.

Могай эллаште белорус йылме дене ойлат?

Белорус йылме дене утларакшым Российын южо районлаштыже, Украин, Литва, Латвий да Польшылаштыже кутырат.

Белорус йылмын историйже могай?

Белорус калыкын тӱҥалтыш йылмыже акрет годсо-славянский ыле. Тиде йылме 11 курымышто лийын да Киевский русь саманын йылмыже 13 курымышто йӧрлмешкыже. Тиде жапыште тудо черке славянскийын да моло йылме-влакын пеш кугу влиянийышт йымалне лийын.
13-14 курымлаште йылме кок тӱрлӧ диалектлан шелалташ тӱҥалын: йӱдвел да кечывалвел диалект-влак белорус йылмын диалектше. Кечывалвел диалект великий князь семын кучылталтше литератур йылмын негызшылан возалтын, тудыжо вара элын официал йылмыже лийын.
Моско пагытыште, 15 курым гыч тӱҥалын, белорус йылме руш йылмыш умбакыже тунемаш тӱҥалын, кызытсе белорус йылмат шке ӱжакажым налаш тӱҥалын. 16-17 курымлаште квалификацийлаш да стандартизироватлаш тӧчымаш ылыже, но тиде тыршымаш арам лие.
19 курымышто белорус йылме кутырымо да сылнымут семын уэш ылыжмым чытен. 1920-шо ийлаште Тудо Советский Союзын ик официал йылмыжланат шотлен ыле. Туге гынат 1930-шо ийласе сталинград репрессий-влак тиде йылмым кӱчыкемдымашке шуктеныт. Тудо 1960-шо ийла мучаште уэш шочо да тылеч вара беларусин официал йылмыж дене де-факт лийын.

Кӧ белорус йылмым вияҥдымашке эн кугу надырым пыштыше 5 еҥ пура?

1. Францис Скорине (1485-1541): "белорус литературын Ачаже" Манын Лӱмдалтын, Скорина христиан текстым икымше савыктыше да латынь да чех йылме дене белорус йылме дене кусарыше лийын. Тудлан тиде йылме дене пашам ышташ ончыкылык писатель-влакын кумылыштым нӧлтымым да ончыкылык писатель-влакын кумылыштым возат.
2. Полкысо Симеон (1530-1580): Богослов, поэт да философ, Полцкий йылме, историй, культур, религий да географий шотышто шуко шӧрынан пашашт дене палыме. Тудо белорус литературын канонический произведенийже-влак дене икмыняр текстым возен.
3. Янка Налын (1882-1942): Поэт ден драматург, Белоруссла, тыгак руш йылме денат да 20 курымысо эн кугу белорус поэт семын кумдан палыме.
4. Якып Классым (1882-1956): Поэт ден прозаик, Колас белорус йылмын диалектыштыже возен, туштыжо элын касвел ужашыштыже ойлалтеш да ятыр у мутым да ой-влакым йылмыш пуртен.
5. Василь Быков (1924-2003): Поэт, драматург, сценарист да диссент, Былов ойлымашым, пьесым да почеламутым возен, могайыштыже совет оккупаций годым белрусышто илыш сӱретлалтын. Тудын произведенийже-влак кокла гыч шукышт кызытсе белорус литературышто ик эн кӱлешан улыт.

Белорус йылмын структуржым кузе ыштыме?

Белорус йылме эрвел славян тӱшкашке пура да руш ден украин йылме дене чак кылдалтын. Тиде виян флектив йылме, мутын тӱрлӧ формыжо тичмаш радамысе значенийым ончыктышашлан кучылталтеш, тыгак йыгырмут мут ден муткылдыш-влак вес мут ден морфеме-влакыш аффиксым ешарыме йӧн дене ышталтыт манмым ончыктышо агглютинатив йылме. Грамматически тиде SIV (объект-глагол) мут радам дене да пӧръеҥ семын, тыгак ӱдырамаш тукым да шуко падеж дене кучылталтеш. Викшымак каласаш гын, славян йылме южо чех да польский влияний дене кылдалтын.

Белорус йылмым кузе утларак чын тунемаш?

1. Официальный йылме курсым эртыза: белорус йылмым тунемме шотышто те серьёзнын ончеда гын, сай йӧн дене тӱҥалаш онайн - але очный йылме курс. Йылме курс тыланда йылме негызым шымлен да тендан моштымашда вияҥме структурым пуэн кертеш.
2. Келгын шоналтен ончымо: йылмым сайын тунем шуаш да тудым эрык дене кучаш кӱлеш, йылмышке возаш жапым кузе-гынат шукырак кучылташ кӱлеш. Белорус музыкым колыштса, белоруссий фильм ден телеом ончыза, белоруссий книга, блог да статья — влакым лудса-тыланда белорус йылмым колышташ да кучылташ полшышо чыла.
3. Практике: йылмым тунемшашлан кутырымо йылмылан да колыштмашлан жапым кучылташ кӱлеш. Йылме дене мутланымаште икмыняр йӧн уло-те йылме тӱшкаш ушнен кертыда, йылмысе партнёр-влакым муын але йылмым тунемме приложенийым кучылтын кертыда.
4. Мӧҥгешла кылым налза: мутланыме мут да аудиовещанийыште йоҥылыш лиймыда деч вара тудым чын кучылтмыдам рашемдаш мӧҥгешла кылым налыда. Те йылмым туныктышо-влак деч мӧҥгешла кылым налын кертыда але янайн-репетиторым муын кертыда, кудыжо тыланда индивидуал рекомендацийым да мӧҥгешла кылым пуэн кертеш.