Казах Нуучча Тылбаастаа

Бу дойду космополитичнай туруктанарын быһыытынан, казах тыла ордук суолталаах процеһынан кубулуйар. Аан дойду рыногар улаатыаҕыттан казах тыла чуолкай тылбаас өҥөтүгэр наадыйыы улаатар. Казах тылын атын тылларга тылбаастааһын уустук процесс буолуон сөп уонна хаачыстыбалаахтык көһөрүү тылы уонна кини грамматикатын, ону тэҥэ дойдулар икки ардыларыгар культурнай уратылара улахан суолталаах.

Казахстаҥҥа, сүрүннээн Казахстаҥҥа, ол эрээри Узбекистаҥҥа, Кытайга, Кыргызстаҥҥа, Россия уонна да атын сэбиэскэй өрөспүүбүлүкэлэргэ саҥарыллар казах тыла. Үйэлэрин тухары араб, перс уонна нуучча тыллара сабыдыаллаабыттара. Тыл түөрт диалектан турар: Соҕуруу, Хоту, Соҕуруулуу- Илин уонна Арҕаа. Ханнык диалегтан көрөн, сорох грамматика быраабылалара уларыйыахтарын сөп. Ол түмүгэр тылбаас бырайыага киириэн иннинэ хас биирдии диалегы өйдүүрэ улахан суолталаах.

Ону таһынан тылы ылыныыга сабыдыаллыыр культурнай нюанстарга уйан сыһыан олус суолталаах. Холобур, формальнай тыл дьыалабыай боппуруостары дьүүллэһиигэ сотору- сотору туттуллар, оттон ньыма тыл сыыһа- халты кэпсэтэр ордук табыгастаах. Ону тэҥэ тылбаасчыт сааһы аахтахха, эдэр тылбаасчыт урукку тыллары эбэтэр этиилэрин билбэттэрэ улахан суолталаах.

Дьэ, тылбаасчыттар алфавиты уонна тыл суругун тиһигин кытта билсэр дьоһун суолталаах. Казах тыла үс араас алфавитынан суруллубута эрээри, бүгүн саамай элбэхтик кириллица туһаныллар. Ону таһынан тылга тылга болҕомтоҕо ылыллыахтаах бэйэ суругунан бэлиэтээһиннэрэ бааллар.

Түмүктээн эттэххэ, казах тылын, кини диалектарын, культурнай нюстарын уонна алфавитын өйдөбүллэрин ирдиир. Бу аспектары барытын болҕомтоҕо ылан, тылбаасчыттар үрдүк хаачыстыбаны хааччыйыахтарын сөп, кинилэр толкуйдаммыт иһитиннэрии чуолкай биэрэр.

Казах тылын ханнык дойдуларга этэллэрий?

Казахстаҥҥа, Казахстаҥҥа, ону таһынан Кытайга уонна Кытай сорох чаастарыгар, Афганистаҥҥа, Турцияҕа уонна Монголияҕа официальнай тыл буолар.

Казах тылын историята хайдаҕый?

Казах тылын историята 1400- с сыллардаахха аан бастаан киин Азия истиэптэригэр олорор түрк тыллаах омуктарга сурук- Бичик быһыытынан туттуллубута. Казах тылыгар элбэх тыл атын түүр тылларыттан, ону таһынан перс, араб уонна нуучча тылларыттан киирбиттэр дииллэр. 18- с үйэҕэ Казахстаҥҥа олорор Казахстан тыла буолбут, онтон сталинскай кэм кэнниттэн 1996 с. Казахстан официальнай тылларынан буолбут. Билигин онно 11 мөлүйүөнтэн тахса киһи, сүрүннээн Казахстаҥҥа, Узбекистаҥҥа уонна Россияҕа бааллар.

Казах тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһиттэн кимнээх киирэрий?

1. Абай Куннанбайула (1845-1904) - аныгы казах литературатын аҕатын быһыытынан киэҥник биллэр, поэт уонна философ, саҥа литературнай стили киллэрбит уонна саҥаттан саҥаттарбыт.
2. Магадан (1866-1938) - аныгы казах тылын суругун стандартыыр суруйааччы уонна педагог.
3. Мухтар Аузов (1897-1961) - уһулуччулаах суруйааччы, драматург уонна Советскай Казахстан үөрэҕириитин бастакы министрэ, аныгы казах тылын кодификацияны уонна сайыннарыы.
4. Габит Мусрепов (1894-1937) казах тылын сайдыытыгар урут кылааты киллэрбит лингвист, педагог уонна этнограф.
5. Ерлан Нсанбаев (1903-1971) казах тылын модернизациялааһыҥҥа сүҥкэн кылааты киллэрбит казах тылын академиятын төрүттээччитэ.

Казах тылын структурата хайдаҕый?

Казах тылын структурата агглютинативнай. Ол аата тыллара морфем холбоһуктарынан үөскээн, хас биирдиилэрэ биир суолталаахтарын көрдөрөр. Казах тыла эмиэ эргативнай-абсолютнай синтаксис, ол аата уларыйбат этии уонна көһө сылдьар этии эбийиэктэрэ биир уонна биир тылынан бэлиэтэниэхтэрин сөп. Туохтуур тоҕус падежтара уонна алта бириэмэлэрэ эмиэ бааллар.

Казах тыла ордук сөптөөх ньыманан үөрэтэрий?

1. Төрүт үгэһи үөрэтииттэн саҕалааҥ. Алфавиты үөрэтиҥ уонна хайдах ааҕаргытын, суруйаргытын уонна этэргитин билиһиннэриҥ. 2. Грамматика уонна этии структуратын төрдүн үөрэтиҥ. Интернеккэ туһалаах ресурсалары булуоххутун сөп. 3. Казах музыкатын истиҥ уонна казах киинэлэрин уонна тэлэбиидэнньэлэрин көрүҥ, кэпсэтии тылын билсиҥ. 4. Практикаланыҥ репетитор эбэтэр носителем языка. Бу тылга кэпсэтиини уонна истиини олоххо киллэрии улахан суолталаах. 5. Үөрэҕин салҕааҥ. Күн аайы тылы үөрэтиигэ уонна туһаныыга бириэмэни биэриҥ. 6. Культураҕа тиэйиҥ. Кинигэни ааҕыы, музыканы истии уонна казах олоҕун- дьаһаҕын кытта билсиһии эһиэхэ көмөлөһүөҕэ.

Нуучча тыла-уһулуччулаах грамматиканы уонна синтаксиһы кытта уустук тыл. Бу официальнай тыл Россия да, тутулуга суох государстволар (СНГ) түмсүүлэрэ, урукку сэбиэскэй өрөспүүбүлүкэлэр регионнааҕы тэрилтэлэрэ. Нуучча тылыгар 180 мөлүйүөнтэн тахса киһи аан дойду үрдүнэн кэпсэнэр, кини аан дойдуга 10 саамай тарҕаммыт тыл топ- 10 киирэр. Кини итини сэргэ урукку Сэбиэскэй Союзка кини дьоһун суолталааҕыттан, дипломатия, атыы- эргиэн уонна технология курдук араас уобаластарга бодоруһуу тылларынан ааҕыллар.

Кинини аан дойду түһүлгэтигэр киэҥник туһаныы уонна суолтатын учуоттаан, нуучча тылыгар тылбаас уонна онто наадалаах үөрүйэх буолар. Ити культурнай нюсстары уонна чопчу контекстары учуоттаан туран, бастакы суолтаны чопчу биэриини ирдиир. Кини уустугуттан уонна тыл үрдүк хаачыстыбалаах тылбааһын толорорго уопуттаах профессиональнай тылбаасчыт ирдэнэр.

Нууччалыы тылбаастааһын үксүн улахан дьыалабыай операцияларга, үбү- харчыны кытта сибээстээх юридическай кэпсэтиилэр, докумуоннар, маркетинг матырыйааллара наадалар. Россияҕа эбэтэр СНГ атын дойдуларыгар үлэлиир компаниялар көдьүүстээх коммуникацияларга, ордук веб- сайттарга уонна контент- маркетиҥҥа чопчу тылбаастаналлара ирдэнэр. Бу уобаласка уопуттаах, уопуттаах тылбаасчыт, сэрэйиллэр иһитиннэрии чопчу бэриллиэн сөп уонна ылыллыан сөп.

Аҕыйах мэндиэмэннээх кэпсэтэр сыалтан онлайн араас автоматизированнай инструменнар бааллар. Бу инструменнар тыл базовай өйдөбүлүн хааччыйыахтарын сөп эрээри, профессиональнай тылбаасчыкка сыһыаннаах чопчу уонна өйдөммөт. Онон тылбаас ханнык тииптээх өҥөнү туһаныахха иннинэ матырыйаалын анааһынын уонна уустугун учуоттуур наадалаах.

Түмүккэ, чуолкай уонна эрэллээх тылбаас компаниялар уонна чааһынай дьон икки ардыларыгар ситиһиилээхтик бииргэ алтыһыыны ситиһиэххэ наада. Идэҕэ тылбаасчыт идэтийбит тылбаасчыт бу иһитиннэрии сэрэйиллэр иһитиннэрии дьыалабыай, тус эбэтэр атын сыаллаах- соруктаах буолуохтаах диэн мэктиэлиир. Ону таһынан тыл уустуга диэн тыл бары көрүҥнэригэр үрдүк квалификациялаах специалистары тардыы суолтатын бэлиэтиир.

Ханнык дойдуларга нуучча тылынан саҥаралларый?

Нуучча тылыгар Россияҕа, Беларусь, Казахстаҥҥа, Кыргызстаҥҥа, Украинаҕа, Эстонияҕа, Латвияҕа, Литваҕа, Молдоваҕа, Таджикистаҥҥа, Литваҕа, Узбекистаҥҥа, Арменияҕа, Туркменистаҥҥа, Грузияҕа уонна Абхазияҕа дииллэр.

Нуучча тылын историята хайдаҕый?

Нуучча тыла илин эннославянскай тылга, үс историческай подгуппалартан биирдэстэрэ. Бу тылынан билиҥҥи Россия, Украина уонна Белоруссия территорияларын улахан өттүн олохтообут Илиҥҥи омуктар кэпсээбиттэрэ уонна суруйбуттара. Бу кэмҥэ церковнославянскай литературнай, итэҕэл уонна административнай сыалларга суругунан сулууспалаабыта, эрдэтээҥи уонна латыын уларыппыта.
10- с үйэҕэ илин эволюцияҕа орто үйэтээҕи Болгария уонна Сербия тылларыгар сабыдыаллаан, церковнославянскай тыл күүстээх сабыдыаллаан билиҥҥи нуучча тыла эволюционердаабыта. 11- с үйэ саамай кылаабынай литературнай айымньыта-нуучча бастакы летопиһа-былыргы славянскай тылынан суруллубут этэ.
14-15- с үйэ устатыгар нууччалар территорияларын кэҥэтэри тохтотон, тиһэҕэр Тиихэй акыйаан океаныгар тиийэн, атын да тыллары, культуралары кытта алтыһыыга киирбиттэрэ. Нууччалар бу тыллары сабыдыала төнүннүлэр уонна билигин аныгы нуучча тылын быһыытынан билэллэрин үөскэттилэр.
17- с үйэттэн саҕалаан нуучча тыла "литературнай нуучча" диэн тылга суруйбут Александр Пушкин уонна Иван Тургенев курдук күүстээх автордар үлэлэринэн салгыы сайдыбыта. Бу саҥа, тыл уустук формата түргэнник тарҕанан, сотору политиканы, литератураны, науканы уонна культураны ордук табыгастаах тыл буолла.
Билигин нуучча 145 мөлүйүөн киһилээх славянскай тыллартан саамай тарҕаммыт уонна холбоһуктаах Нациялар тэрилтэлэрин официальнай тылларыттан биирдэстэрэ буолар.

Нуучча тылын сайдыытыгар саамай улахан кылааты киллэрбит топ- 5 киһи кимнээҕий?

1. Иван Тургенев (1818-1883) - прозаик, поэт уонна драматург, нуучча тылын популяризациялаабыт уонна национальнай литератураны сайыннарыыга бэйэтин кылаатын киллэрбит прозаик.
2. Александр Сергеевич Пушкин (1799-1837) - билиҥҥи нуучча литературатын уонна нуучча поэзиятын төрүттээччи.
3. Николай Карамзин (1766-1826) – нуучча тылыгар элбэх суруксут уонна нуучча культуратыгар дьоһун кылааты киллэрбит поэт уонна историк.
4. Владимир Дальш (1801-1872) - нуучча тылын лексикографиятын уонна тылдьытын оҥорооччу.
5. Александр Блок (1880-1921) - ХХ үйэ саҕаланыытыгар нуучча литературнай сценатын биир бастыҥ фигурата уонна нуучча поэзиятыгар биир биллэр айымньы автора.

Нуучча тылын структурата хайдах тэриллэрий?

Нуучча тылын структурата үгүөрү агрлютинативнай уонна аналитическай принциптэри тутуһууга олоҕурар. Агглютинация-бу, морфема, эбэтэр тыл чаастара биир тылы үөскэтэр биир тылы үөскэтэргэ бииргэ түмсэллэр. Аналитическай структуралар кини өйдөбүллэрин чэпчэтэр туһугар биирдиилээн өйдөбүллэри ырытан оҥороллоро сабаҕаланар. Нуучча тылыгар удьуор, падеж, падеж, аспект, кэм- кэрдии, бас билии курдук араас грамматическай категориялары бэлиэтииргэ туттуллар. Нууччалыыга аат уонна даҕааһыннар алта араас падежтардаах буолуохтарын сөп. Синтаксис тыл синтаксиһа эмиэ олус дьикти, пассивнай этиилэри, салаа этиилэри уонна уустук туохтуурдары кытта.

Нууччалыы саамай сөптөөх ньыманан үөрэтиэххэ сөбүй?

1. Реалистическай күүтүүлэри уонна сыалы- соругу туруоруҥ: нуучча тылын өйдөбүлэ кыайтарбат буолан көстүөн сөп, ол эрээри реалистическай күүтүүлэри, сыалы- соругу туруорустаххытына ситиһиэххитин сөп. Тылы үөрэтиигэ бэйэм суолбун- ииспин ырытан көрүҥ, бэйэҕитигэр тулуурдаах буолуҥ.
2. Үөрэххэ партнеру Булуҥ: кэпсэтии уонна саҥарыы эйгэтигэр көмөлөһөр кыахтаах онлайн- партнеру Булуҥ.
3. Нуучча культуратыгар тиэйиҥ: кинигэлэри ааҕыҥ, киинэлэри уонна тэлэбиидэнньэни көрүҥ, көмө оҥоруҥ уонна музыканы истиҥ уонна тыл уонна кини культурнай декстарын икки ардыларыгар сибээһи олохтуурга кыһаллыҥ.
4. Посетите занятия по русскому языку: Очные или онлайн-занятия по русскому языку могут стать отличным способом изучить основы и получить обратную связь от учителя или носителя языка.
5. Хаартыскаларгытын түһэриҥ: саамай тарҕаммыт тылгытын уонна этиилэргитин нууччалыы. Ону тылын- өһүн бөҕөргөтөргө, өйүн- санаатын чэпчэтэргэ көмөлөһүөн сөп.
6. Тылы үөрэтиигэ сыһыарыы: тылы үөрэтиигэ сыһыарыы, нуучча тылын үөрэтиигэ ураты инструменнар буолаллар. Кинилэр эһиэхэ сорох структураны биэриэхтэрэ уонна тылы салайарга көмөлөһүөхтэрэ.
7. Практика, практика, практика: аҥардас ньыма-нуучча тылын дьиҥнээхтик баһылыыр соҕотох ньыма - ону үгүстүк баһылыахха сөп курдук. Ааҕыыга, сурукка- бичиккэ, аудиторияҕа уонна кэпсэтиигэ эрчиллиилэри тиһигин быспакка толоруҥ.