Afrıkandyqtar Dat Aýdarma

Afrıkaans-bul negizinen Ońtústik Afrıka, Namıbıa jáne Botsvanada 7 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıtin til. Bul til goland tilinen shyqqandyqtan, onyń kóptegen erekshe sıpattamalary bar, bul aǵylshyn tiline aýdarýdy qıyndatady.

Til goland tilimen tyǵyz baılanysty bolǵandyqtan, afrıkandyqtarǵa aýdarý bir sózdi ekinshisine aýystyrýdan góri kóp nárseni talap etedi, óıtkeni kóptegen núanstar men stılısıkalyq elementterdi eskerý qajet. Mysaly, goland tilinde belgili bir jynysqa qatysty esimdikter qoldanylady, al afrıkalyqtar muny jasamaıdy; sonymen qatar, goland tilinde zat esimder bas árippen jazylady, al afrıkalyqtar ádette joq.

Afrıkandyqtardy aǵylshyn tiline aýdarýdyń qıyndyqtarynan basqa, eki el arasynda náziktik pen túsinýshilikti qajet etetin kóptegen mádenı aıyrmashylyqtar bar. Osy núanstardy túsiný arqyly ǵana aýdarmashy túpnusqa mátinniń maǵynasyn túsine alady.

Afrıkandyqtarǵa aýdarý kezinde eki til men mádenıetke de tanys bilikti aýdarmashyny qoldaný mańyzdy. Bul dáldikke, sondaı-aq Avtorlyq quqyq týraly zań sıaqty zańnamalyq talaptarǵa sáıkestikke kepildik beredi.

Afrıkandyqtarmen jumys isteýge jańadan kelgender úshin aýdarmanyń dáldigin qamtamasyz etý úshin til týraly negizgi bilim qajet. Kásibı aýdarmashy tildiń gramatıkalyq qurylymymen, sóıleý burylystarymen jáne ıdıomalarmen tanys bolýy kerek.

Tehnıkalyq qujattar nemese zańdy kelisimsharttar sıaqty kúrdeli aýdarmalar úshin dál jáne dáıekti nátıjelerdi qamtamasyz etý úshin aýdarmashylar tobyn jaldaý tıimdi.

Afrıkandyqtarǵa kóshý prosesi bir qaraǵanda kúrdeli bolyp kórinýi múmkin, biraq durys quraldar men bilim bolǵan kezde ony salystyrmaly túrde ońaı jasaýǵa bolady. Afrıkaans jáne aǵylshyn tilderin biletin kásibı aýdarmashyny jaldaý arqyly siz aǵylshyn tilindegi aýdarmalaryńyzdyń dáldigi men sapasyn qamtamasyz etesiz.

Afrıkandyqtar qaı elderde sóıleıdi?

Afrıkandyqtar negizinen Ońtústik Afrıka men Namıbıada sóıleıdi, Botsvana, Zımbabve, Zambıa jáne Angolada tasymaldaýshylardyń shaǵyn toptary bar. Sondaı-aq, Avstralıa, Amerıka Qurama Shtattary, Germanıa jáne Nıderlandydaǵy sheteldikterdiń edáýir bóligi sóıleıdi.

Afrıkaans tiliniń tarıhy qandaı?

Afrıkaans tili uzaq jáne kúrdeli tarıhqa ıe. Bul goland tilinen damyǵan Ońtústik Afrıka tili, ony golandıalyq shyǵys Úndistan kompanıasynyń qonystanýshylary sol kezde golandıalyq Keıp kolonıasy dep ataǵan. Onyń tamyry 17 ǵasyrda, Keıp kolonıasyndaǵy golandıalyq qonystanýshylar goland tilin qarym-qatynas tili retinde qoldanǵan kezde jatyr. Ol keıp goland dep atalatyn osy qonystanýshylar sóıleıtin goland dıalektilerinen damydy. Onda malaı, portýgal, nemis, fransýz, koı jáne bantý áserleri de bar.
Bul til bastapqyda "Keıp Goland" nemese "as úı goland"dep ataldy. Ol 1925 jyly resmı túrde táýelsiz til retinde tanyldy. Onyń damýyn eki kezeńge bólýge bolady: aýyzsha jáne jazbasha.
Onyń damýynyń bastapqy kezeńderinde afrıkaans tómen áleýmettik mártebemen baılanysty boldy jáne bul nadandyqtyń belgisi retinde qarastyryldy. Ýaqyt óte kele bul ózgerdi jáne afrıkaans teńdik tili retinde qarastyryla bastady, ásirese 1960 jyldary aparteıdke qarsy qozǵalys qabyldaǵan kezde.
Búgingi tańda afrıkalyqtar Ońtústik Afrıka men Namıbıa boıynsha 16 mıllıonnan astam sóıleıdi jáne Ońtústik Afrıkadaǵy 11 resmı tildiń biri (sonymen qatar fakúltatıvti til). Ońtústik Afrıkadan tys jerlerde bul til Avstralıada, Amerıka Qurama Shtattarynda jáne Belgıada da aıtylady. Sonymen qatar, til kóbinese latyn álipbıimen jazylady, degenmen keıbir avtorlar dástúrli goland emlesin qoldanýdy jón kóredi.

Afrıkaans tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ian Krıstıan Smýts (1870-1950): ol Afrıkadaǵy ádebıettiń damýynda jáne ómirdiń barlyq salalarynda tildi tanymal etýde mańyzdy ról atqarǵan kórnekti Ońtústik Afrıka memleket qaıratkeri boldy.
2. S. J. Dý Týa (1847-1911): ol Ońtústik Afrıkada resmı til retinde qalyptasýyna qosqan eleýli úlesi úshin "afrıkaanstyń ákesi" retinde tanymal.
3. D. f. Malan (1874-1959): ol Ońtústik Afrıkanyń birinshi premer-mınıstri boldy jáne 1925 jyly afrıkalyqtardy resmı til retinde resmı moıyndady.
4. T. T. V. Mofokeng (1893-1973): ol afrıkalyqtarǵa ádebıetti damytýǵa jáne nasıhattaýǵa kómektesken tanymal aǵartýshy, aqyn, jazýshy jáne sheshen boldy.
5. K. p. Hýgenhaýt (1902-1972): ol afrıkaanstaǵy qazirgi ádebıetke qatty áser etken óleńder, pesalar, áńgimeler men romandar jazǵandyqtan, afrıkaanstaǵy ádebıettiń izasharlarynyń biri bolyp sanalady.

Afrıkaans tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Afrıkaans tili jeńildetilgen, túzý qurylymǵa ıe. Ol goland tilinen shyqqan jáne onyń kóptegen erekshelikterimen bólisedi. Afrıkandyqtardyń gramatıkalyq jynysy joq, tek eki etistik shaqtaryn qoldanady jáne etistikterdi negizgi shablondar jıyntyǵymen biriktiredi. Sondaı-aq, fleksıalar óte az, sózderdiń kópshiligi barlyq jaǵdaılar men sandar úshin biryńǵaı formada bolady.

Afrıkaans tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Afrıka gramatıkasynyń negizderimen tanysýdan bastańyz. Kirispe gramatıka sabaqtaryn ótkizetin kóptegen onlaın resýrstar bar nemese siz bastaýǵa kómektesetin kitaptar nemese basqa materıaldar satyp ala alasyz.
2. Afrıkaans fılmderin, teleshoýlaryn jáne radıobaǵdarlamalaryn kórý arqyly tyńdaý daǵdylaryńyzdy jattyqtyryńyz. Bul sizge kóbirek sózder men sóz tirkesterin, sondaı-aq aıtylymdy úırenýge kómektesedi.
3. Jazylǵan kitaptardy, gazetterdi jáne jýrnaldardy oqyńyz afrıkaans. Bul sizge til týraly kóbirek bilýge jáne gramatıka men aıtylymǵa yńǵaıly bolýǵa kómektesedi.
4. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge mashyqtaný úshin Afrıkadaǵy sóılesý tobyna qosylyńyz. Bul basqa adamdarmen qarym-qatynas kezinde ózińizdi senimdi sezinýge kómektesedi.
5. Jańa sózder men sóz tirkesterin úırenýge kómektesetin kartalar men qoldanbalardy paıdalanyńyz. Bul sizdiń turaqty oqý sabaqtaryńyzdy tolyqtyrýdyń tamasha tásili.
6. Múmkindiginshe tildik kýrstarǵa qatysyńyz. Qurylymdyq sabaqtarǵa qatysý tildi jaqsyraq túsinýdiń jáne basqa oqýshylarmen jattyǵýdyń tamasha tásili bolýy múmkin.

Dat tilinen aýdarma: qyzmetke sholý

Dat tili Danıanyń resmı tili bolyp tabylady jáne Grenlandıa men Farer araldarynda da keńinen qoldanylady. Nátıjesinde Dat tiline aýdarma qyzmetteri bıznes úshin de, jeke adamdar úshin de mańyzdy quralǵa aınalýda.uzaq jáne ańyzǵa aınalǵan tarıhynyń arqasynda dat tili dat mádenıeti men biregeıliginiń negizi bolyp tabylady jáne ony basqa elder de qabyldady.

Eń qarapaıym deńgeıde Dat tiline aýdarý mátindi bir tilden ekinshi tilge túrlendirýdi qamtıdy. Bul proses Dat tiliniń núanstary men kúrdeliligin túsinetin jáne aıtylǵandardy dál túsindire alatyn bilikti aýdarmashylardy qajet etedi. Aýdarma qyzmetteriniń eń kóp taralǵan túrlerine qujattardy aýdarý, veb-saıttar men baǵdarlamalyq jasaqtamany lokalızasıalaý, konferensıalarda Aýyzsha aýdarma, medıany lokalızasıalaý, aýdıo jáne beıne transkrıpsıasy jáne zańdy aýdarma jatady. Aýdarylǵan qujattyń dáldigi aýdarmashynyń jumys sapasyna baılanysty.

Dat tilinen aýdarmashyny tańdaǵanda onyń bilimi men tájirıbesiniń deńgeıin eskerý qajet. Aýdarmashy Dat tiliniń barlyq aspektilerin óte jaqsy bilýi kerek jáne onymen baılanysty mádenıet pen ádet-ǵuryptar týraly túsinikke ıe bolýy kerek. Olar sondaı-aq túpnusqa qujatty aýdarma tilinde dál jáne tıimdi kórsete bilýi kerek.

Qujattardy aýdarý kezinde aýdarmanyń dáldigi men sapasyna áser etetin birneshe faktorlar bar. Aıta ketý kerek, kúrdeli zańdyq nemese tehnıkalyq termınologıasy bar qujattar qarapaıym qujattarǵa qaraǵanda joǵary quzyrettilik dárejesin talap etedi. Sonymen qatar, aýdarmashy dáldikti qamtamasyz etý úshin qarastyrylyp otyrǵan pán boıynsha mamandandyrylǵan bilimge ıe bolýy kerek.

Veb-saıtty nemese baǵdarlamalyq jasaqtamany oqshaýlaý kezinde birneshe negizgi faktorlardy eskerý qajet. Veb-saıt nemese baǵdarlamalyq jasaqtama maqsatty aýdıtorıaǵa beıimdelip, onyń tili men mádenıetin eskere otyryp lokalızasıalanýy kerek. Mazmun dál ǵana emes, sonymen qatar sharlaý ońaı, paıdalanýshyǵa yńǵaıly jáne estetıkalyq tartymdy bolýy kerek. Sonymen qatar, lokalızasıa prosesinde maqsatty aýdıtorıa kezdesetin kez-kelgen mádenı núanstar eskerilýi kerek.

Konferensıalardaǵy Aýyzsha aýdarma ártúrli tilderde sóıleıtin eki nemese odan da kóp adamdar arasyndaǵy áńgimelerdi tyńdaý jáne túsiný úshin bilikti aýdarmashyny qajet etedi. Aýdarmashy habarlamanyń tutastyǵyn saqtaı otyryp, áńgimeni dál túsindire bilýi kerek.

Medıany lokalızasıalaý aýdıo jáne vızýaldy materıaldardy aýdarma tiline aýdarýdy qamtıdy. Aýdarmanyń bul túri bastapqy jáne maqsatty tilderdi Muqıat túsinýdi talap etedi.

Aýdıo jáne beıne jazbalardyń transkrıpsıasy aýdıo jazbalardy alyp, olardy jazbasha mátinge aınaldyrýdy qamtıdy. Kóshirýshi jazbada qoldanylatyn tildi, sondaı-aq boljamdy maǵynany jaqsy túsinýi kerek.

Aqyrynda, zańdy aýdarma kelisimsharttar, sot jazbalary, sot sheshimderi jáne zańdar sıaqty zańdy qujattardy aýdarýdy qamtıdy. Aýdarmashylar osy qujattarmen baılanysty zańdy termınologıany túsinip, mátinniń maǵynasyn dál túsindire bilýi kerek.

Qysqasha aıtqanda, danıalyq aýdarma qyzmetteri kompanıalar men jeke tulǵalarǵa Dat tildi áriptesterimen tıimdi baılanys ornatýǵa múmkindik beredi. Tabysty aýdarma jáne dál túsindirý úshin bilikti jáne tájirıbeli aýdarmashylar qajet. Aýdarmashyny tańdaǵanda, kompanıalar men jeke tulǵalar aýdarmashynyń bilimi men tájirıbesiniń deńgeıin, sondaı-aq aýdarǵysy keletin qujattyń túrin eskerýi kerek.

Dat tilinde qaı elder sóıleıdi?

Dat tili negizinen Danıada jáne Germanıanyń keıbir aýdandarynda jáne Farer araldarynda sóıleıdi. Norvegıa, Shvesıa jáne Kanadadaǵy shaǵyn qaýymdastyqtar da az sóıleıdi.

Dat tiliniń tarıhy qandaı?

Dat tiliniń myń jyldan astam tarıhy bar, eski skandınavıalyq jáne basqa da tarıhqa deıingi Soltústik germandyq dıalektilerden bastaý alady. Vıkıngter kezinde dat tili qazirgi Danıa men Shvesıanyń ońtústiginde sóıleıtin negizgi til boldy. Ol shamamen 16 ǵasyrǵa deıin Danıanyń resmı tili retinde qoldanyla berdi jáne birtindep qazirgi Dat tiline aınaldy. 1800 jyldardyń ortasyna qaraı dat tili Danıada nemis tilinen keıingi ekinshi eń kóp taralǵan til boldy. Sodan beri til birqatar fonologıalyq, morfologıalyq jáne leksıkalyq ózgeristerge ushyrady. Búgingi tańda dat tili Danıanyń da, Farerdiń de ulttyq tili bolyp tabylady jáne búkil álem boıynsha 6 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıdi.

Dat tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. N. F. S. Grýndtvıg (1783-1872): "qazirgi Dat tiliniń ákesi" degen atpen belgili Grýndtvıg Danıanyń kóptegen ulttyq ánderin jazdy jáne qazirgi tildiń qalyptasýyna kómektesti.
2. Adam Elenshleger (1779-1850): aqyn jáne dramatýrg, ol "ørnen" (búrkit) sıaqty kóptegen Dat termınderi úshin sózder jasaǵan dep esepteledi.
3. Rasmýs Rask (1787-1832): fılolog jáne lıngvıs, Rask 1900 jyldarǵa deıin keńinen qoldanylǵan dat tilinde jazý júıesin jasady.
4. Iakob Pıter Mınster (1775-1854): yqpaldy lúterandyq teolog jáne aqyn, ol dat tilinde kóp jazdy jáne ony jańa sózder men sóz tirkesterimen baıytty.
5. Knýd Holbell (1909-1969): "Dat tiliniń reformatory" degen atpen tanymal Holbell tilge jańa erejeler men termınologıany engizýge jaýapty boldy.

Dat tiliniń qurylymy qalaı?

Dat tili-Soltústik German tarmaǵynyń úndieýropalyq tili. Ol ózara túsinikti til kontınýýmyn quraıtyn shved jáne Norveg tilderimen tyǵyz baılanysty. Dat tili óte qarapaıym morfologıamen jáne sıntaksıspen sıpattalady. Til negizinen svo (sýbekt etistigi-obekt) sóz retimen jáne etistikter men zat esimderdiń konúgasıalary salystyrmaly túrde az qoldanylady.

Dat tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Kúrdeli taqyryptarǵa kóshpes buryn Dat sóılemderiniń negizgi gramatıkasyn, aıtylýyn jáne qurylymyn bilgenińizge kóz jetkizińiz. Jazbasha tildiń negizderin de úırenińiz, osylaısha siz sózderdi oqyǵan kezde qalaı jazylatynyn jáne qurylymyn túsine alasyz.
2. Oqýlyqtar, onlaın kýrstar jáne aýdıo kýrstar sıaqty resýrstardy paıdalanyńyz. Jaqsy Dat kýrsyna ınvestısıa salý uzaq merzimdi perspektıvada ýaqyt pen aqshany únemdeıdi jáne tildi tezirek jáne tıimdirek úırenýge kómektesedi.
3. Danıalyq áńgimeler men mýzykany tyńdańyz. Dat radıosyn, podkasttardy tyńdaý nemese tipti YouTube beınelerin kórý arqyly Dat tilindegi sóılesýlerdi túsinýge mashyqtanyńyz. Sonymen qatar, Dat mýzykasyn tyńdańyz, óıtkeni bul sizdiń aıtylýyńyz ben ekpinińizdi jaqsartýǵa kómektesedi.
4. Til úırenýge batyryńyz. Danıada turýǵa ýaqyt bólińiz, dat tilinde sóıleıtindermen únemi sóılesińiz jáne Dat teleshoýlaryn kórińiz. Tilmen tanysý ony tezirek jáne tabıǵı túrde úırenýge kómektesedi.
5. Kún saıyn aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz. Dat tilinde únemi sóılesý úshin sóılesý klýbyna qosylyńyz nemese til almasý seriktesin tabyńyz. Sondaı-aq onlaın oqytýshymen nemese til jattyqtyrýshysymen jattyǵý jasańyz. Bul sizge tilde yńǵaıly sóıleýge kómektesip qana qoımaıdy, sonymen qatar sizdiń aıtylýyńyz ben sóz tańdaýyńyzdy jaqsartady.