Bolgar Qazaq (latyn) Aýdarma

Kirispe

Bolgarıada erekshe til men mádenıet bar, olar joǵary baǵalanady. Bolgar tili-búkil álem boıynsha 9 mıllıonnan astam adam sóıleıtin Ońtústik slaván tili. Sońǵy jyldary ol Bolgarıadan tys jerlerde turatyn adamdar arasynda tanymal boldy, olar til úırenýge jáne onyń kóptegen artyqshylyqtaryn paıdalanýǵa múddeli. Jahandanýdyń ósýimen jáne elder arasyndaǵy baılanystardyń keńeıýimen Bolgar aýdarmashysynyń qyzmetine qol jetimdilik mańyzdy bola bastady.

Bolgar aýdarmasynyń tarıhy

Bolgar tili 9 ǵasyrdan bastalady, ony proto-bolgarlar aımaqqa keńeıýi aıasynda engizgen. Ýaqyt óte kele bolgar tili tarala bastady jáne 1878 jyly Bolgarıa knázdiginiń resmı tiline aınaldy. Ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin til damı berdi jáne 1946 jyly Bolgarıa Halyq Respýblıkasynyń resmı tili boldy.

Búgingi tańda bolgar tili Bolgarıanyń resmı tili, sonymen qatar Eýropalyq Odaqtyń resmı tili bolyp tabylady. Bolgarıada jáne Balqannyń basqa elderinde, sondaı-aq álemdegi kóptegen ımıgranttar qaýymdastyǵynda shamamen 11 mıllıon adam sóıleıdi. Nátıjesinde aýdarmashy qyzmetteri ártúrli tilderde sóıleıtin adamdar arasyndaǵy tıimdi qarym-qatynasty qamtamasyz etý úshin joǵary suranysqa ıe.

Bolgar tiline aýdarýdyń artyqshylyqtary

Qujattardy Bolgar tiline aýdarý osy tildi meńgergen klıentteri nemese seriktesteri bar kompanıalarǵa óte paıdaly bolýy múmkin. Marketıńtik materıaldar men veb-saıttardy Bolgar tiline aýdarý kompanıalarǵa keń aýdıtorıaǵa jetýge jáne aımaqtaǵy áleýetti klıenttermen qarym-qatynas ornatýǵa kómektesedi. Bul sondaı-aq kompanıalarǵa maqsatty aýdıtorıa arasynda senimdilikti arttyrýǵa kómektesedi, olar baılanysýǵa tyrysatyn adamdardyń tili men mádenıetin túsinetinin jáne qurmetteıtinin kórsetedi. Dál jáne senimdi aýdarma qyzmetterine qol jetkize otyryp, kásiporyndar óz klıentterin jaqsy túsinip, Bolgar naryǵynda tabysqa jetý múmkindigin arttyra alady.

Sonymen qatar, Bolgarıadan kelgen ımıgranttar sanynyń artýymen aýdarmashy qyzmetteri ártúrli mádenıetter arasyndaǵy tegis qarym-qatynasqa yqpal etýi múmkin. Medısınalyq qujattardy, kelisimderdi jáne basqa da resmı nysandardy Bolgar tiline aýdarý barlyq qatysýshylardyń qujatty túsinýin jáne onyń dál berilýin qamtamasyz etýge kómektesedi. Sonymen, qujattardy Bolgar tiline aýdarý bolgar tilinde sóıleıtinderdiń tili men mádenıetin saqtaýǵa kómektesedi.

Qorytyndy

Bolgar tiline aýdarma qyzmetteri jahandaný men elder arasyndaǵy baılanystyń ósýine baılanysty joǵary suranysqa ıe. Bul qyzmetter keń aýdıtorıaǵa jetýdi jáne aımaqtaǵy áleýetti klıenttermen qarym-qatynas ornatýdy kózdeıtin kompanıalarǵa, sondaı-aq mádenıetter arasynda tegis qarym-qatynas ornatýǵa kómekke muqtaj ımıgranttarǵa paıdaly bolýy múmkin. Osy praktıkalyq artyqshylyqtardan basqa, dál jáne senimdi aýdarma qyzmetterine qol jetkizý bolgar tilinde sóıleıtinderdiń tili men mádenıetin saqtaýǵa kómektesedi.

Bolgar tilinde qaı elder sóıleıdi?

Bolgar tili negizinen Bolgarıada sóıleıdi, biraq Serbıa, Chernogorıa, Soltústik Makedonıa, Rýmynıa, Ýkraına jáne Túrkıa sıaqty basqa elderde, sondaı-aq búkil álemdegi Bolgar dıasporasynyń shaǵyn qaýymdastyqtarynda sóıleıdi.

Bolgar tiliniń tarıhy qandaı?

Bolgar tiliniń uzaq jáne ártúrli tarıhy bar. Ol alǵash ret Qazirgi Bolgarıa aımaǵyna bizdiń zamanymyzdyń 7 ǵasyrynda qazirgi Reseıde ómir súrgen túrki halqy bolǵan bolgarlar engizgen dep esepteledi. Olar sóılegen til ejelgi Bolgar nemese ejelgi Chývash dep ataldy jáne ol 4 ǵasyrda osy aımaqqa basyp kirgen ǵundar sóıleıtin tilderden shyqqan dep esepteledi.
Ǵasyrlar boıy bolgar tili jergilikti slaván tilderimen, atap aıtqanda shyǵys-ońtústik slaván tilderimen, sonyń ishinde makedon jáne serb tilderimen aralasqan. Bul qospa ortaǵasyrlyq bolgar tili retinde belgili boldy, onyń eki jazbasha túri boldy: shirkeý slaván tili, pravoslavıe shirkeýi qoldanatyn ádebı til jáne bolgar tiliniń aýyzeki túrinen damyǵan Bolgar ádebı tili.
19 ǵasyrdyń basynda shirkeý slaván jáne bolgar ádebı tilderin almastyratyn qazirgi Bolgar tiliniń standartty túri paıda boldy. 19-20 ǵasyrlarda bolgar tili aıtarlyqtaı modernızasıadan ótip, 1945 jyly qazirgi Bolgarıa Respýblıkasynyń resmı tiline aınaldy.

Bolgar tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Kırıll men Mefodıı 2. Bolgar patshasy Sımeon 3. Paısıı Hılandar 4. Konstantın Preslavskıı 5. Bolgarıadan kelgen Ivan Shıshman

Bolgar tiliniń qurylymy qalaı?

Bolgar tiliniń qurylymy basqa slaván tilderine uqsas. Bul fleksıalyq til, onda zat esimder men syn esimderdiń sóılemdegi qyzmetine baılanysty ár túrli aıaqtalýy bolady. Etistikterdiń shaq pen tulǵaǵa baılanysty ár túrli aıaqtalýy bar. Basqa slaván tilderindegi sıaqty, bolgar tilinde de zat esimderdiń, esimdikterdiń jáne syn esimderdiń alty jaǵdaıy bar: nomınatıvti, aıyptaýshy, datıvti, aspaptyq, predlogtyq jáne vokaldyq jaǵdaılar. Sózderdiń reti ádette sýbekt-etistik-obekt bolyp tabylady, biraq sóılem qurylymyna nemese ekpinge baılanysty ózgerýi múmkin.

Bolgar tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Bolgar tili kýrsynan ótińiz: kýrstan ótý-bolgar tilin úırenýdiń eń tıimdi ádisi. Kýrsty shynymen tıimdi paıdalaný úshin barlyq sabaqtarǵa qatysyp, pikirtalastarǵa belsendi qatysyńyz.
2. Onlaın resýrstardy paıdalanyńyz: bolgar tilin úırenýge kómektesetin kóptegen tamasha onlaın resýrstar bar. Kóptegen saıttar ınteraktıvti sabaqtar men is-sharalardy, júkteletin jumys paraqtary men aýdıo faıldardy jáne gramatıkalyq erejelerdiń egjeı-tegjeıli túsindirmelerin usynady. Keıbir veb-saıttar tipti bolgar tilinde sóıleıtindermen tikeleı sóılesýdi usynady.
3. Ózińizdi batyryńyz: tildi úırený úshin súńgý qajet. Bolgar dostaryn tabýǵa tyrysyńyz nemese Bolgar mádenıetine enińiz. Bolgar radıosyn tyńdańyz jáne bolgar fılmderin kórińiz, mýzyka tyńdańyz jáne bolgar tilindegi kitaptardy múmkindiginshe jıi oqyńyz.
4. Jattyǵý, jattyǵý, jattyǵý: negizderdi meńgergennen keıin, eń bastysy - jattyǵýdy jalǵastyrý! Múmkindiginshe ana tilinde sóıleıtindermen bolgar tilinde sóılesýge tyrysyńyz jáne progresti saqtaý úshin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz.

Qazaq (latyn) aýdarmasy kóbinese iskerlik jáne zańdy qujattar úshin, aǵylshyn nemese basqa tilderdi bilmeıtin qazaq tilinde sóıleıtinderge Aýyzsha aýdarma jasaý úshin nemese qazaq tilinde sóıleıtin aýdıtorıamen dál qarym-qatynas jasaý úshin qoldanylady. Qazaqstanda latyn álipbıi qazaq tiliniń resmı jazý júıesi bolyp tabylady, al kırıllısa áli de keıbir salalarda keńinen qoldanylady.

Búgingi tańda qujattardy qazaq tilinen (latyn álipbıinen) jáne oǵan sapaly aýdarýǵa únemi ósip kele jatqan suranys bar. Kásibı aýdarmashy qazaq tilimen jáne onyń gramatıkasymen tanys bolýy, sondaı-aq túpnusqa tilin jaqsy túsinýi tıis. Bastapqy til aýdarma tilimen birdeı bolmaǵan kezde kúrdeli mátinder men qujattardy aýdarý kúrdelene túsedi.

Aýdarmashy sapaly aýdarmany oryndaýǵa tyrysatyn tildiń sıntaksısin, emlesin jáne ıdıomalaryn jaqsy bilýi kerek. Qazaq tiline (latyn álipbıine) aýdarýdyń mańyzdy aspektisi-qujattyń durys túsindirilmeýin qamtamasyz etý úshin aýdarmashyǵa dáldiktiń joǵary deńgeıin saqtaý qajet.

Aýdarmashynyń aımaqtyń mádenıeti men tarıhyn túsinýi óte mańyzdy, sondyqtan onyń aýdarmasy dál ǵana emes, sonymen qatar aımaqtyń kontekstin de kórsetedi. Mundaı túsinik aýdarmashyǵa tildiń durys qoldanylǵanyna jáne mátindegi kez-kelgen mádenı siltemelerdiń durys túsindirilgenine kóz jetkizip, naqty aýdarma jasaýǵa kómektesedi.

Dáldik ásirese dáldikti qajet etetin zańdy qujattardy aýdarý kezinde óte mańyzdy. Kásibı aýdarmashy aýdarma kezinde týyndaýy múmkin kez kelgen yqtımal máselelerdi anyqtap, túpkilikti ónim usynylǵanǵa deıin olardy sheshe alýy kerek.

Qorytyndylaı kele, kásibı aýdarmashy ózi aýdarýǵa tyrysatyn tildi jaqsy túsinýi kerek, sonymen qatar sapaly qazaq (latyn) aýdarmasyn jasaý úshin aımaqtyń mádenıeti men tarıhyn tereń bilýi kerek.

Qaı elderde qazaq (latyn) tilinde sóıleıdi?

Latyn álipbıimen jazylǵan qazaq tilinde Qazaqstan halqynyń kópshiligi, sondaı-aq Mońǵolıa, Qytaı, Aýǵanstan, Iran, Túrkıa, Túrikmenstan jáne Ózbekstanda sóıleıdi.

Qazaq (latyn) tiliniń tarıhy qandaı?

Qazaq tili-negizinen Qazaqstanda sóıleıtin túrki tili jáne eldiń resmı tili bolyp tabylady. Bul sonymen qatar Mońǵolıadaǵy Baıan-Olgıı provınsıasyndaǵy eki resmı tildiń biri. Qazaq tili-ejelgi túrki tilderiniń biri jáne onyń jazbasha tarıhyn Mońǵolıadaǵy Orhon jazýlarynda qoldanylǵan 8 ǵasyrǵa deıin baıqaýǵa bolady. Ǵasyrlar boıy til damyp, Qazaqstannyń ózgermeli mádenı jáne saıası ortasyna beıimdeldi.
Bastapqyda qazaq tili arab tilimen jazylǵan, biraq 1930 jyldary, Keńes zamanynda, ózgertilgen latyn tili tilge arnalǵan standartty jazý júıesi retinde qabyldandy. Latyn qazaq álipbıi 32 áripten turady jáne qysqa jáne uzyn daýysty dybystarǵa, sondaı-aq tildiń basqa da erekshe dybystaryna arnalǵan jeke áripterdi qamtıdy. 2017 jyly latyn qazaq álipbıi sál ózgertilip, qazir 33 áripten turady.

Qazaq (latyn) tilin úırenýge eń kóp úles qosqan top-5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abaı Qunanbaıuly (1845-1904) – qazaq halqynyń ádebı danyshpany, qazaq tiline arnalǵan latyn jazý júıesin jańǵyrtyp, ony 19 ǵasyrdyń aıaǵynda engizgen.
2. Maǵjan Jumabaev (1866-1919) – qazaq tilin romanızasıalaýdyń basty jaqtaýshysy boldy. Ol Abaı isin jalǵastyryp, qazirgi qazaq latyn álipbıin jasaýǵa jaýapty.
3. Baýyrjan Momyshuly (1897-1959) – qazaq tilin birtutas, standarttalǵan tilge aınaldyrǵan Qazaqstannyń belgili jazýshysy, aqyny jáne saıasatkeri.
4. Muhtar Áýezov (1897-1961) – yqpaldy qazaq jazýshysy, Áýezov Qazaq tili men onyń mádenıetin damytýǵa adal boldy. Ol latyn jazýyn nasıhattaı otyryp, qazaq tilinde kóptegen eńbekter jazdy.
5. Kenjeǵalı Bólegenov (1913-1984) – Bólegenov iri lıngvıs jáne qazaq tiliniń damýyndaǵy kórnekti tulǵa boldy. Ol kóptegen oqýlyqtarmen, sózdiktermen jáne gramatıkalarmen jumys istep, qazaq tilin jazýǵa kómektesti.

Qazaq (latyn) tiliniń qurylymy qalaı?

Qazaq (latyn) tiliniń qurylymy negizinen túrik tiliniń qurylymyna negizdelgen. Onyń fonologıasy daýysty dybystardyń úılesimdiligimen, daýyssyzdardyń jıyrylýynyń joǵary deńgeıimen jáne ashyq býyndarǵa artyqshylyqpen sıpattalady. Gramatıkalyq turǵydan bul óte aglútınatıvti til, onda zat esimder men syn esimderde kóptegen affıkster men ártúrli fleksıalyq paradıgmalar bolady. Onyń etistik júıesi de óte kúrdeli, eki etistik júıesi (turaqty jáne kómekshi), prefıkster, jurnaqtar jáne kúrdeli aspekt pen kóńil-kúı júıesi bar. Qazaq tiliniń jazý júıesi (latyn álipbıi) latyn álipbıine negizdelgen.

Qazaq (latyn) tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Álipbıdi úırenińiz. Qazaq álipbıi latyn álipbıimen jazylǵan, sondyqtan sizge 26 árip pen soǵan baılanysty dybystardy úırený qajet bolady.
2. Negizgi gramatıkamen tanysyńyz. Muny til negizderi týraly kitaptardy úırený nemese YouTube beıneleri sıaqty onlaın resýrstardy qaraý arqyly jasaýǵa bolady.
3. Aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz. Bul til keń taralmaǵandyqtan, sizge sóıleıtin adamdy nemese tájirıbe úshin onlaın aýdıo kýrsty tabý qajet bolýy múmkin.
4. Sapaly oqý materıaldaryna ınvestısıa salyńyz. Bul oqýlyqtar, aýdıo nemese beıne kýrstar, tipti veb - saıttar men qosymshalar bolýy múmkin.
5. Ana tilinde sóıleıtinderdi múmkindiginshe jıi tyńdańyz. Siz tildiń jalpymýaǵyna úırenýge kómektesetin mýzykany, teleshoýlardy, beınelerdi jáne podkasttardy paıdalana alasyz.
6. Ózińizdi synap kórińiz. Jańa leksıkany úırenińiz jáne ony áńgimelerde qoldanýǵa mashyqtanyńyz. Mátinderdi jazyp, daýystap oqyp kórińiz.
7. Bas tartpańyz! Til úırený-bul uzaq proses, sondyqtan shydamdy bolyńyz jáne odan lázzat alyńyz!