Qazaq (latyn) Arab tili Aýdarma

Qazaq (latyn) aýdarmasy kóbinese iskerlik jáne zańdy qujattar úshin, aǵylshyn nemese basqa tilderdi bilmeıtin qazaq tilinde sóıleıtinderge Aýyzsha aýdarma jasaý úshin nemese qazaq tilinde sóıleıtin aýdıtorıamen dál qarym-qatynas jasaý úshin qoldanylady. Qazaqstanda latyn álipbıi qazaq tiliniń resmı jazý júıesi bolyp tabylady, al kırıllısa áli de keıbir salalarda keńinen qoldanylady.

Búgingi tańda qujattardy qazaq tilinen (latyn álipbıinen) jáne oǵan sapaly aýdarýǵa únemi ósip kele jatqan suranys bar. Kásibı aýdarmashy qazaq tilimen jáne onyń gramatıkasymen tanys bolýy, sondaı-aq túpnusqa tilin jaqsy túsinýi tıis. Bastapqy til aýdarma tilimen birdeı bolmaǵan kezde kúrdeli mátinder men qujattardy aýdarý kúrdelene túsedi.

Aýdarmashy sapaly aýdarmany oryndaýǵa tyrysatyn tildiń sıntaksısin, emlesin jáne ıdıomalaryn jaqsy bilýi kerek. Qazaq tiline (latyn álipbıine) aýdarýdyń mańyzdy aspektisi-qujattyń durys túsindirilmeýin qamtamasyz etý úshin aýdarmashyǵa dáldiktiń joǵary deńgeıin saqtaý qajet.

Aýdarmashynyń aımaqtyń mádenıeti men tarıhyn túsinýi óte mańyzdy, sondyqtan onyń aýdarmasy dál ǵana emes, sonymen qatar aımaqtyń kontekstin de kórsetedi. Mundaı túsinik aýdarmashyǵa tildiń durys qoldanylǵanyna jáne mátindegi kez-kelgen mádenı siltemelerdiń durys túsindirilgenine kóz jetkizip, naqty aýdarma jasaýǵa kómektesedi.

Dáldik ásirese dáldikti qajet etetin zańdy qujattardy aýdarý kezinde óte mańyzdy. Kásibı aýdarmashy aýdarma kezinde týyndaýy múmkin kez kelgen yqtımal máselelerdi anyqtap, túpkilikti ónim usynylǵanǵa deıin olardy sheshe alýy kerek.

Qorytyndylaı kele, kásibı aýdarmashy ózi aýdarýǵa tyrysatyn tildi jaqsy túsinýi kerek, sonymen qatar sapaly qazaq (latyn) aýdarmasyn jasaý úshin aımaqtyń mádenıeti men tarıhyn tereń bilýi kerek.

Qaı elderde qazaq (latyn) tilinde sóıleıdi?

Latyn álipbıimen jazylǵan qazaq tilinde Qazaqstan halqynyń kópshiligi, sondaı-aq Mońǵolıa, Qytaı, Aýǵanstan, Iran, Túrkıa, Túrikmenstan jáne Ózbekstanda sóıleıdi.

Qazaq (latyn) tiliniń tarıhy qandaı?

Qazaq tili-negizinen Qazaqstanda sóıleıtin túrki tili jáne eldiń resmı tili bolyp tabylady. Bul sonymen qatar Mońǵolıadaǵy Baıan-Olgıı provınsıasyndaǵy eki resmı tildiń biri. Qazaq tili-ejelgi túrki tilderiniń biri jáne onyń jazbasha tarıhyn Mońǵolıadaǵy Orhon jazýlarynda qoldanylǵan 8 ǵasyrǵa deıin baıqaýǵa bolady. Ǵasyrlar boıy til damyp, Qazaqstannyń ózgermeli mádenı jáne saıası ortasyna beıimdeldi.
Bastapqyda qazaq tili arab tilimen jazylǵan, biraq 1930 jyldary, Keńes zamanynda, ózgertilgen latyn tili tilge arnalǵan standartty jazý júıesi retinde qabyldandy. Latyn qazaq álipbıi 32 áripten turady jáne qysqa jáne uzyn daýysty dybystarǵa, sondaı-aq tildiń basqa da erekshe dybystaryna arnalǵan jeke áripterdi qamtıdy. 2017 jyly latyn qazaq álipbıi sál ózgertilip, qazir 33 áripten turady.

Qazaq (latyn) tilin úırenýge eń kóp úles qosqan top-5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Abaı Qunanbaıuly (1845-1904) – qazaq halqynyń ádebı danyshpany, qazaq tiline arnalǵan latyn jazý júıesin jańǵyrtyp, ony 19 ǵasyrdyń aıaǵynda engizgen.
2. Maǵjan Jumabaev (1866-1919) – qazaq tilin romanızasıalaýdyń basty jaqtaýshysy boldy. Ol Abaı isin jalǵastyryp, qazirgi qazaq latyn álipbıin jasaýǵa jaýapty.
3. Baýyrjan Momyshuly (1897-1959) – qazaq tilin birtutas, standarttalǵan tilge aınaldyrǵan Qazaqstannyń belgili jazýshysy, aqyny jáne saıasatkeri.
4. Muhtar Áýezov (1897-1961) – yqpaldy qazaq jazýshysy, Áýezov Qazaq tili men onyń mádenıetin damytýǵa adal boldy. Ol latyn jazýyn nasıhattaı otyryp, qazaq tilinde kóptegen eńbekter jazdy.
5. Kenjeǵalı Bólegenov (1913-1984) – Bólegenov iri lıngvıs jáne qazaq tiliniń damýyndaǵy kórnekti tulǵa boldy. Ol kóptegen oqýlyqtarmen, sózdiktermen jáne gramatıkalarmen jumys istep, qazaq tilin jazýǵa kómektesti.

Qazaq (latyn) tiliniń qurylymy qalaı?

Qazaq (latyn) tiliniń qurylymy negizinen túrik tiliniń qurylymyna negizdelgen. Onyń fonologıasy daýysty dybystardyń úılesimdiligimen, daýyssyzdardyń jıyrylýynyń joǵary deńgeıimen jáne ashyq býyndarǵa artyqshylyqpen sıpattalady. Gramatıkalyq turǵydan bul óte aglútınatıvti til, onda zat esimder men syn esimderde kóptegen affıkster men ártúrli fleksıalyq paradıgmalar bolady. Onyń etistik júıesi de óte kúrdeli, eki etistik júıesi (turaqty jáne kómekshi), prefıkster, jurnaqtar jáne kúrdeli aspekt pen kóńil-kúı júıesi bar. Qazaq tiliniń jazý júıesi (latyn álipbıi) latyn álipbıine negizdelgen.

Qazaq (latyn) tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Álipbıdi úırenińiz. Qazaq álipbıi latyn álipbıimen jazylǵan, sondyqtan sizge 26 árip pen soǵan baılanysty dybystardy úırený qajet bolady.
2. Negizgi gramatıkamen tanysyńyz. Muny til negizderi týraly kitaptardy úırený nemese YouTube beıneleri sıaqty onlaın resýrstardy qaraý arqyly jasaýǵa bolady.
3. Aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz. Bul til keń taralmaǵandyqtan, sizge sóıleıtin adamdy nemese tájirıbe úshin onlaın aýdıo kýrsty tabý qajet bolýy múmkin.
4. Sapaly oqý materıaldaryna ınvestısıa salyńyz. Bul oqýlyqtar, aýdıo nemese beıne kýrstar, tipti veb - saıttar men qosymshalar bolýy múmkin.
5. Ana tilinde sóıleıtinderdi múmkindiginshe jıi tyńdańyz. Siz tildiń jalpymýaǵyna úırenýge kómektesetin mýzykany, teleshoýlardy, beınelerdi jáne podkasttardy paıdalana alasyz.
6. Ózińizdi synap kórińiz. Jańa leksıkany úırenińiz jáne ony áńgimelerde qoldanýǵa mashyqtanyńyz. Mátinderdi jazyp, daýystap oqyp kórińiz.
7. Bas tartpańyz! Til úırený-bul uzaq proses, sondyqtan shydamdy bolyńyz jáne odan lázzat alyńyz!

Arab tiline aýdarýdyń mańyzdylyǵyn asyra baǵalaý qıyn. Álemdegi eń kóp qoldanylatyn tilderdiń biri retinde arab tili ómirdiń kóptegen salalarynda mańyzdy baılanys quraly bolyp tabylady. Bıznes, saıasat, halyqaralyq qatynastar nemese mádenı almasý bolsyn, arab tilinen basqa tilderge aýdarý jáne kerisinshe sátti qarym-qatynas úshin mańyzdy bolýy múmkin.

Bızneste iskerı qujattar men hat-habarlardy dál aýdarý múmkindigi barǵan saıyn mańyzdy bola túsýde. Arab tildi elder álemdik ekonomıkanyń ajyramas bóligine aınalǵandyqtan, bilikti Arab aýdarmashylary tıimdi kelissózder, marketıń jáne tutynýshylarǵa qyzmet kórsetý úshin qajet. Sonymen qatar, arab tiline aýdarma qyzmetterin bilý kompanıalarǵa arab tildi naryq úshin taýarlardy, qyzmetterdi jáne strategıalardy ázirleý kezinde negizdelgen sheshimder qabyldaýǵa kómektesedi.

Saıası turǵydan alǵanda, arab tilinen basqa tilderge aýdarý halyqaralyq qatynastardy damytý jáne barlyq taraptardyń bir bette bolýyn qamtamasyz etý úshin jıi qajet. Arab tiline aýdarma saýda kelisimderi men syrtqy saıasatty túsinýden bastap beıbit kelissózder júrgizýge deıingi ártúrli múddeler men kózqarastardy qurmetteýde mańyzdy ról atqarady.

Mádenı turǵydan arab tiline aýdarma arab tildi qaýymdastyqtardyń tarıhyn, ádebıetin, poezıasyn, dinin jáne kórkemdik sheberligin túsiný úshin qajet. Mátinderdiń, buqaralyq aqparat quraldarynyń, jazýlardyń jáne aýyzsha áńgimelerdiń naqty aýdarmalary arqyly adamdar osy halyqtardyń erekshe mádenı ádet-ǵuryptary týraly bile alady. Mysaly, "Myń bir tún" sıaqty klasıkalyq arab ádebıetiniń aǵylshyn tilindegi aýdarmalary arab mádenıeti men onyń dástúrlerin zertteýge qyzyǵýshylyq tanytqandar úshin paıdaly bolýy múmkin.

Aqyrynda, medısına salasynda arab tilindegi medısınalyq jazbalardyń transkrıpsıasy mańyzdy mindet bolyp tabylady, bul dárigerlerdiń osy qujattardy túsindirýge ketetin ýaqytyn aıtarlyqtaı qysqartýy múmkin. Sonymen qatar, naqty aýdarymdar tótenshe jaǵdaılarda kómektese alady, bul medısınalyq qyzmetkerlerge pasıenttiń medısınalyq tarıhyn jáne olardyń kútim qajettilikterin tez túsinýge múmkindik beredi.

Bıznes pen saıasattan bastap ádebıet pen medısınaǵa deıin arab tiline aýdarýdyń mańyzdylyǵyn asyra baǵalaý qıyn. Bilikti aýdarmashylar mádenıetter arasyndaǵy alshaqtyqty dál joıý jáne qarym-qatynastyń anyq jáne qysqa bolýyn qamtamasyz etý úshin qajet. Naqty aýdarmalardyń arqasynda kompanıalar, uıymdar, jeke adamdar men ulttar álemdi sharlaýdy jeńildetip, sátti sóılese alady.

Arab tilinde qaı elder sóıleıdi?

Arab tili-Aljır, Bahreın, Komor, Chad, Djıbýtı, Egıpet, Irak, Iordanıa, Kýveıt, Lıvan, Lıvıa, Mavrıtanıa, Marokko, Oman, Palestına, Katar, Saýd Arabıasy, Somalı, Sýdan, Sırıa, Týnıs, Birikken Arab Ámirlikteri men Iemende resmı til. Ol basqa elderdiń keıbir bólikterinde, sonyń ishinde Amerıka Qurama Shtattarynyń, Fransıanyń, Ispanıanyń jáne Izraıldiń bólikterinde de aıtylady.

Arab tiliniń tarıhy qandaı?

Arab tili eki myńjyldyqty qamtıtyn uzaq jáne kórnekti tarıhqa ıe. Til bizdiń dáýirimizge deıingi 4 ǵasyrda Arab túbeginde paıda bolǵan dep esepteletin Ejelgi semıt dıalektileriniń bir túrinen damyǵan dep sanalady. Ýaqyt óte kele bul til álemniń basqa bólikterine taraldy, ony qoldaný oshaqtary Afrıka men Taıaý Shyǵystyń bólikterinde tabyldy.
Alǵashqy jyldary til birneshe mańyzdy ózgeristerge ushyrady, kem degende bizdiń zamanymyzdyń 7 ǵasyrynda ıslamnyń kelýimen jáne Qurannyń paıda bolýymen. Bul birneshe jańa sózderdi, sóz tirkesterin jáne gramatıkalyq konvensıalardy ákelý jáne klasıkalyq arab tilin qoldanýdy nyǵaıtý arqyly tildi qalyptastyrýǵa kómektesti.
Búkil álemge taralǵannan keıingi ǵasyrlarda arab tili ádebıettiń ajyramas bóligine aınaldy, onda ol poezıa, fılosofıa jáne teologıanyń Máńgilik shyǵarmalaryn jasaý úshin paıdalanyldy. Sońǵy kezderi ol óziniń baı tarıhyna bilim men sheshendik tili retinde súıene otyryp, kóptegen ǵylymı pánderde qabyldandy.

Arab tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ábý ál-Qasym ál-Zahırı (IX–X ǵǵ.) - jemisti gramatık, ol arab tilinde kóptegen eńbekter, sonyń ishinde klasıkalyq arab gramatıkasyndaǵy eń alǵashqy jáne mańyzdy eńbekterdiń biri "Kıtab ál-Aın" ("bilim kitaby") shyǵarmalaryn jasaǵany úshin esepteledi.
2. Ibn Kýtaıba (b.z. 828-896) – Arab gramatıkasy men lıngvısıkasy boıynsha 12 tomdyq "Kıtab ash-Shı' r va ash-Shý 'ara" (poezıa jáne aqyn kitaby) atty eńbek jazǵan yqpaldy avtor jáne ǵalym.
3. Ál-Djahız (b.z. 776-869) – Súıikti ádebıet qaıratkeri jáne tarıhshy, onyń eńbekterinde gramatıkadan zoologıaǵa deıingi kóptegen taqyryptar qarastyrylǵan.
4. Ál-Halıl ıbn Ahmad (b.z. 717-791) – áıgili lıngvıs jáne ǵalym, onyń "Kıtab ál-Aın" (bilim kitabynda) lıngvısıkalyq júıesi VIII ǵasyrda keńinen qabyldandy.
5. Ibn Mýkaffa (b.z. 721-756) – ejelgi parsy shyǵarmalarynyń arab tiline aýdarmalaryn qamtıtyn tanymal aýdarmashy jáne halyq tilderin qoldanýdy jaqtaýshy.

Arab tiliniń qurylymy qalaı?

Arab tiliniń qurylymy tamyrlar men beınelerdiń morfologıasyna negizdelgen. Tildegi sózderdiń kópshiligi úsh áripten turatyn (úsh jaqty) túbirden shyqqan, oǵan uqsas maǵynasy bar jańa sózder jasaý úshin ártúrli daýysty jáne daýyssyz dybystardy qosýǵa bolady. Bul týyndylarǵa daýysty jáne daýyssyz dybystardy ózgertý, sondaı-aq prefıkster nemese jurnaqtar qosý kiredi. Bul ıkemdilik arab tilin keremet baı jáne mánerli etedi.

Arab tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Bilikti nusqaýshyny tabyńyz. Eger siz arab tilin eń durys jolmen úırengińiz kelse, muny isteýdiń eń jaqsy joly - sizge úırete alatyn bilikti nusqaýshyny tabý. Tildi oqytý tájirıbesi bar jáne tildiń gramatıkalyq qurylymdary men núanstaryn túsinýge kómektesetin nusqaýshyny izdeńiz.
2. Ártúrli resýrstardy paıdalanyńyz. Nusqaýshydan úırený tildi durys úırenýdiń eń jaqsy tásili bolǵanymen, kitaptar, onlaın kýrstar, onlaın beıneler jáne aýdıo materıaldar sıaqty basqa resýrstardy da paıdalaný kerek. Bul tildi birneshe túrli jolmen bilýge jáne tildi jaqsy túsinýge kómektesedi.
3. Únemi jattyǵý jasańyz. Tildi shynymen erkin meńgerýdiń jalǵyz joly-únemi jattyǵý. Osy tilde jazýǵa, sóıleýge, oqýǵa jáne tyńdaýǵa mashyqtanyńyz. Arab fılmderin kórý, ana tilinde sóıleıtindermen sóılesý nemese arab mýzykasyn tyńdaý arqyly til úırenýge tyrysyńyz.
4. Muny shynymen ózińiz jasańyz. Oqý prosesin qanshalyqty jekelendire alsańyz, soǵurlym Siz úshin jaqsy. Oqytý túrine qandaı ádister sáıkes keletinin anyqtańyz jáne tilge degen kózqarasyńyzdy sáıkesinshe retteńiz.