Qyrǵyz Pandjabı Aýdarma

Qyrǵyz tiline aýdarý Qazaqstan men Qytaı shekarasynda ornalasqan Ortalyq Azıa memleketi Qyrǵyzstandaǵy jeke tulǵalar men kásiporyndar úshin tildik kedergiler arqyly qarym-qatynas jasaýdyń mańyzdy quraly bolyp tabylady. Qyrǵyz tilimen tanys emes adamdar úshin bul Qyrǵyzstannyń resmı tili, biraq orys tili de keń taralǵan. Qyrǵyz-túrki tili, ony mońǵol, túrik, ózbek jáne qazaq tilderimen baılanystyrady.

Qujattardy bir tilden ekinshi tilge dál aýdara alatyn kásibı aýdarmashylardyń bolýy Bıznestiń sáttiligi men halyqaralyq qatynastar úshin óte mańyzdy. Qyrǵyz tiline aýdarýdyń kásibı qyzmetteri Qyrǵyzstan turǵyndaryna bir-birin jáne óz shekaralarynan tys álemdi jaqsy túsinýge kómektesý arqyly ártúrli mádenıetter arasyndaǵy baılanys alshaqtyqtaryn joıýǵa kómektesedi.

Qyrǵyz tilindegi aýdarmalar kóbinese zańdy jáne qarjylyq qujattar, sondaı-aq medısınalyq jazbalar, iskerlik kelisimsharttar, marketıńtik materıaldar jáne bilim berý resýrstary sıaqty memlekettik qujattar úshin qoldanylady. Qujattardy nemese veb-mazmundy qyrǵyz tiline nemese odan aýdarý qajet bolǵanda, kásibı aýdarmashylar dáldikti qamtamasyz etý úshin til týraly bilimderin jáne onyń biregeı mádenı kontekstin paıdalanady.

Kásiporyndar kóbinese halyqaralyq marketıńtik strategıalardy ilgeriletý úshin qyrǵyz tiline aýdarma qyzmetterine súıenedi. Lokalızasıalanǵan aýdarymdar kompanıalarǵa jańa naryqtarǵa shyǵýǵa kómektesedi, bul klıenttermen berik qarym-qatynas ornatýdy jáne satylymdy arttyrýdy jeńildetedi. Aýdarmashylar tondaǵy, ádet-ǵuryptaǵy jáne jargondaǵy aıyrmashylyqtardy eskere otyryp, túpnusqa habarlamany dál jetkizýi kerek.

Sonymen qatar, jeke aýdarymdar Qyrǵyzstandaǵy ımıgranttar men bosqyndarǵa jańa mádenıetine ońaı enýge kómektesedi. Ómirlik mańyzdy qujattar men sertıfıkattardyń kásibı aýdarmalary otbasylarǵa densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne basqa da negizgi qyzmetterge qol jetkizýdi jeńildetedi.

Qyrǵyz tiline aýdarý iskerlik, bilim berý nemese jeke sebepter boıynsha Qyrǵyzstanda jumys isteıtin nemese turatyn kez kelgen adam úshin óte mańyzdy. Aýdarylǵan qujattardyń durystyǵyna jáne mádenı erekshelikterdiń esebine kepildik berý úshin eldiń mádenıetin túsinetin bilikti aýdarmashyny tabý mańyzdy.

Qaı elderde qyrǵyz tilinde sóıleıdi?

Qyrǵyz tilinde negizinen Qyrǵyzstanda jáne Ortalyq Azıanyń basqa bólikterinde, sonyń ishinde Ońtústik Qazaqstan, Tájikstan, Ózbekstan, Soltústik Aýǵanstan, qıyr batys Qytaı jáne Reseı Respýblıkasynyń shalǵaı aýdandarynda sóıleıdi. Sonymen qatar, Túrkıada, Mońǵolıada jáne Koreı túbeginde etnıkalyq qyrǵyz halqynyń shaǵyn oshaqtary bar.

Qyrǵyz tiliniń tarıhy qandaı?

Qyrǵyz tiliniń uzaq jáne kúrdeli tarıhy bar. Bul Ortalyq Azıanyń proto-túrki tilinen shyqqan shyǵys túrki tili. Bul til týraly eń alǵashqy jazbasha dálelder 8 ǵasyrdan bastap ejelgi túrki alfavıtimen jazylǵan Orhon jazbalarynda kezdesedi.
Qyrǵyz tiline kórshi tilder-uıǵyr jáne mońǵol tilderi qatty áser etti. 16 ǵasyrda qyrǵyz tili ádebı tilge aınaldy, al qyrǵyz tiliniń alǵashqy sózdigi 1784 jyly jazyldy. Til 19 ǵasyrda damı berdi, al 1944 jyly qyrǵyz tili Qyrǵyzstannyń resmı tili boldy.
1928 jyly qyrǵyz tiliniń jazý júıesin standarttaǵan Biryńǵaı alfavıt dep atalatyn belgileý júıesi engizildi. Sodan beri qyrǵyz tili aýyzeki jáne jazbasha túrde damydy. Qazirgi ýaqytta latyn jáne Kırıll alfavıtteri tildiń zamanaýı jazbasha túri úshin qoldanylǵanymen, dástúrli arab qaraǵashtary áli kúnge deıin qyrǵyz tilinde Qasıetti mátinder jazý úshin qoldanylady.
Búginde qyrǵyz tilinde Qyrǵyzstanda, Qazaqstanda, Tájikstanda, Ózbekstanda jáne Qytaıda 5 mıllıonnan astam adam sóıleıdi.

Qyrǵyz tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Shyńǵys Aıtmatov (1928-2008): qyrǵyzdyń eń uly avtorlarynyń biri retinde tanymal, ol qyrǵyz tilinde birqatar shyǵarmalar jazdy jáne onyń ádebı formasyn damytqan.
2. Sholponbek Esenov (1891-1941): qyrǵyz tiliniń alǵashqy izasharlarynyń biri, ol qyrǵyz tilinde alǵashqy gazet shyǵardy jáne tildiń jazbasha túriniń tanymal jańashyly boldy.
3. Orosbek Toqtoǵazıev (1904-1975): qyrǵyz tiliniń zamanaýı standartty nusqasyn ázirleýdegi taǵy bir mańyzdy tulǵa. Ol kóptegen oqýlyqtar jazdy jáne osy til úshin sóz qoldanýdy damytýǵa kómektesti.
4. Alıchan Ashymqanov (1894-1974): ómirin qyrǵyz tili men dıalektileri týraly zertteýler men maqalalar jazýǵa arnaǵan kórnekti lıngvıs.
5. Ázimbek Beknazarov (1947 - qazirgi ýaqytqa deıin): qyrǵyz tili salasyndaǵy bedel dep sanalatyn, ol tildi jańǵyrtýǵa jáne jańa sózder men jazý stılderin jasaýǵa jaýapty boldy.

Qyrǵyz tiliniń qurylymy qalaı?

Qyrǵyz tili-dástúrli túrde úsh dıalektke bólinetin túrki tili: Soltústik, Ortalyq jáne Ońtústik. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı ol túbir sózderge jurnaqtar qosý arqyly kúrdeli sózderdi quraıdy. Qyrǵyz tilinde jurnaqtarǵa emes, prefıksterge basa nazar aýdarylady, bul oǵan qısyndy qurylym beredi. Sıntaksıstik turǵydan qyrǵyz tili ádette sov (sýbekt-obekt-etistik) bolyp tabylady jáne kóptegen túrki tilderi sıaqty etistik-aqyrly qurylymǵa ıe. Sondaı-aq, tilde ár túrli dybystar nemese ıntonasıalar sózderge múldem basqa maǵyna bere alatyn aıqyn fonematıkalyq aspekt bar.

Qyrǵyz tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Tildiń negizderin úırenýden bastańyz. Siz qyrǵyz tiliniń negizderimen tanystyratyn kóptegen onlaın nemese betpe - bet kýrstardy taba alasyz. Buǵan negizgi sózdik pen gramatıka, jalpy sóz tirkesteri men negizgi sandar kiredi.
2. Ana tiliniń jazbalaryn tyńdańyz. Qyrǵyz tilinde sóıleıtinderdiń áńgimeleri men jazbalaryn tyńdaý sizge tildiń qalaı sóıleıtinin jaqsy túsinýge kómektesedi.
3. Osy tilde seriktespen sóılesýge mashyqtanyńyz. Qyrǵyz tilinde sóıleıtin adamdy taýyp, onymen osy tilde sóılesýge mashyqtanyńyz. Bul sizdiń sóılesý daǵdylaryńyzdy damytýdyń mańyzdy qadamy.
4. Kitaptar, sózdikter jáne onlaın quraldar sıaqty resýrstardy paıdalanyńyz. Bul tildi úırenýge kómektesetin kóptegen resýrstar bar. Buǵan kitaptar, sózdikter, gramatıkalyq anyqtamalyqtar jáne t.b. kiredi.
5. Kóńil kóterýdi umytpańyz. Tildi úırený qyzyqty bolýy kerek. Fılmderdi kórýge, kitap oqýǵa jáne ana tilindegi is-sharalarǵa ýaqyt bólińiz. Bul oqý prosesin áldeqaıda jaǵymdy jáne paıdaly etedi.

Pandjabı tiline aýdarý-jazbasha nemese aýyzeki aǵylshyn tilin pendjabı tiline aınaldyrý prosesi. Pendjab tiline aýdarý Pendjab tilinde sóıleskisi keletin kásiporyndar men jeke tulǵalar úshin mańyzdy.

Pandjabı-Úndistannyń resmı tilderiniń biri, eldegi eń kóp sóıleıtin ekinshi til, búkil álem boıynsha 100 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, eń aldymen Úndistan men Pákistanda. Bul sonymen qatar Ulybrıtanıadaǵy, AQSH-taǵy jáne Kanadadaǵy kóptegen sheteldik Úndi jáne pákistandyq ımıgranttardyń negizgi tili.

Pendjabı tili ǵasyrlar boıy damydy, arab, parsy, sanskrıt jáne basqa tilderden sózder men sóz tirkesterin qabyldady jáne engizdi. Nátıjesinde, ana tilinde sóılemeıtin adamdar ony túsiný qıynǵa soǵýy múmkin. Pendjab tilindegi kásibı aýdarmalar kez-kelgen habarlamanyń maǵynasyn durys jetkizýdi qamtamasyz etý úshin óte mańyzdy.

Jazbasha aýdarma qyzmetterin pendjabıge mazmundy dál aýdarý úshin mashınalyq aýdarma, glosarı jáne sózdik sıaqty baǵdarlamalyq quraldardyń tirkesimin paıdalanatyn tájirıbeli aýdarmashylar usynady. Tájirıbeli aýdarmashylar sonymen qatar maǵynanyń saqtalýyn qamtamasyz etý úshin aýdarylǵan qujattardy qaraıdy.

Boljaldy habarlamanyń mánmátinin túsiný qabiletinen basqa, kásibı aýdarmashylar habarlamalardyń durys túsindirilmeýin qamtamasyz etý úshin tildiń mádenıetin, mádenı aıyrmashylyqtary men núanstaryn túsinedi.

Pandjabı tilindegi aýdarma ártúrli tilderde sóıleıtin adamdar arasyndaǵy qarym-qatynastyń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Úndistanda nemese Pákistan sıaqty pendjabı tilinde sóıleıtin basqa elderde bıznes júrgizetin kompanıalar óz klıentterimen jáne seriktesterimen Pendjab tilinde sóılese alýy kerek. Pandjabıdegi kásibı aýdarmalar bilim berý, quqyq qorǵaý, densaýlyq saqtaý jáne memlekettik qyzmetter salasynda jumys isteıtin uıymdar úshin de óte mańyzdy.

Tıimdi komýnıkasıany qamtamasyz etý úshin kompanıalar pandjabı tiline dál, ýaqtyly jáne únemdi aýdarmalardy usyný úshin tájirıbeli jáne senimdi aýdarma qyzmetterin izdeýi kerek. Kásibı aýdarmashylar kompanıalarǵa pandjabı tilinde sóıleıtin kez kelgen aımaqta klıenttermen jáne seriktestermen senimdi qarym-qatynas ornatýǵa kómektese alady.

Pandjabı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Pandjabı negizinen Úndistan men Pákistanda sóıleıdi. Ol sondaı-aq Ulybrıtanıadaǵy, Kanadadaǵy, Avstralıadaǵy jáne Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy shaǵyn popýlásıalarda sóıleıdi.

Pendjabı tiliniń tarıhy qandaı?

Pendjabı tili-2000 jyldan astam ýaqytqa sozylǵan jazbasha dálelderi bar álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul sanskrıtten jáne basqa ejelgi tilderden shyqqan úndieýropalyq til, búkil álem boıynsha shamamen 80 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Úndistannyń Pendjab shtatynda, sonymen qatar Pákistan, Amerıka Qurama Shtattary, Kanada jáne Ulybrıtanıanyń bólikterinde.
Pandjabıdiń eń alǵashqy jazbasha túri bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady, ol ındýızmniń vedalyq jazbalarynda qoldanylǵan. Osy kezeńnen keıin pandjabı jeke tilge aınaldy jáne sıkhter dini mádenıetiniń bóligi retinde tanymal boldy. 18 ǵasyrda pendjabı ádebıeti órkendep, onyń áseri búkil úndi sýbkontınentine tarady. Pandjabı mádenıeti 19 ǵasyrda pandjabı poezıasy men halyq ánderiniń paıda bolýymen odan ári damydy.
20 ǵasyrdyń basynda Úndistannyń bólinýi pandjabı tilinde sóıleıtin aımaqty eki saıası qurylymǵa — Úndistan men Pákistanǵa bóldi. Sodan beri eki elde de pandjabı resmı tilderdiń birine aınaldy. Búgingi tańda pendjabı tili búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdardyń mádenıeti men jeke basynyń mańyzdy bóligi bolyp qala beredi.

Pandjabı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gýrý Nanak Dev Djı 2. Baba Farıd 3. Bhaı Gýrdas 4. Varıs Shah 5. Shahıd Bhagat Sıngh

Pendjabı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Pandjabı tili basqa úndi-eýropalyq tilderge uqsas fonologıalyq, morfologıalyq jáne sıntaksıstik qurylymǵa ıe. Ol gýrmýhı shrıftimen jazylǵan jáne onyń fonetıkasy gýrmýhı alfavıtine negizdelgen. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı qarapaıym sózderdi biriktirý jáne olarǵa prefıkster nemese jurnaqtar qosý arqyly jańa sózder túzedi. Zat esimder men etistikter jynysyna, sanyna jáne ýaqytyna qaraı eńkeıedi jáne kóptegen sózderdiń gramatıkalyq septik jalǵaýlary da ártúrli. Sózderdiń reti ádette kelesideı: sýbekt-obekt-etistik.

Pandjabı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sabaqqa qatysý: pandjabı til sabaǵyna qatysý-til úırenýdiń eń jaqsy jáne tıimdi ádisi. Aımaǵyńyzdaǵy sabaqtardy izdeńiz nemese úıden shyqpaı-aq qatysa alatyn onlaın kýrstardy tabyńyz.
2. Tyńdańyz jáne elikteńiz: pandjabı turǵyndarynyń aıtqanyn tyńdap, olardyń aıtqanyn qaıtalaı bastańyz. Bul tildi jaqsy túsinýge kómektesedi jáne oǵan óz nazaryńyzben sóıleı bastaýǵa kómektesedi.
3. Pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórińiz: pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórý tildi jaqsyraq túsinýge kómektesedi. Siz sóılesýlerdi túsinip, jańa sózder men sóz tirkesterin tańdaı alasyz.
4. Pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqyńyz: pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqý sizdiń oqý daǵdylaryńyzdy damytýǵa jáne mádenıetti jaqsy túsinýge kómektesedi.
5. Ana tilinde sóıleýshimen jattyǵý: pandjabı tilinde sóıleıtinmen sóılesý-tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili. Bul sizge aıtylymnyń núanstaryn jáne sóılemniń qurylymyn túsinýge kómektesedi.
6. Resýrstardy paıdalanyńyz: oqytýdy tolyqtyrý úshin til úırený qoldanbalaryn, podkasttardy, veb-saıttardy jáne basqa resýrstardy paıdalanyńyz. Bul sizge tildik daǵdylardy úırenýge jáne jetildirýge múmkindik beredi.