Pandjabı Chývash Aýdarma

Pandjabı tiline aýdarý-jazbasha nemese aýyzeki aǵylshyn tilin pendjabı tiline aınaldyrý prosesi. Pendjab tiline aýdarý Pendjab tilinde sóıleskisi keletin kásiporyndar men jeke tulǵalar úshin mańyzdy.

Pandjabı-Úndistannyń resmı tilderiniń biri, eldegi eń kóp sóıleıtin ekinshi til, búkil álem boıynsha 100 mıllıonnan astam adam sóıleıdi, eń aldymen Úndistan men Pákistanda. Bul sonymen qatar Ulybrıtanıadaǵy, AQSH-taǵy jáne Kanadadaǵy kóptegen sheteldik Úndi jáne pákistandyq ımıgranttardyń negizgi tili.

Pendjabı tili ǵasyrlar boıy damydy, arab, parsy, sanskrıt jáne basqa tilderden sózder men sóz tirkesterin qabyldady jáne engizdi. Nátıjesinde, ana tilinde sóılemeıtin adamdar ony túsiný qıynǵa soǵýy múmkin. Pendjab tilindegi kásibı aýdarmalar kez-kelgen habarlamanyń maǵynasyn durys jetkizýdi qamtamasyz etý úshin óte mańyzdy.

Jazbasha aýdarma qyzmetterin pendjabıge mazmundy dál aýdarý úshin mashınalyq aýdarma, glosarı jáne sózdik sıaqty baǵdarlamalyq quraldardyń tirkesimin paıdalanatyn tájirıbeli aýdarmashylar usynady. Tájirıbeli aýdarmashylar sonymen qatar maǵynanyń saqtalýyn qamtamasyz etý úshin aýdarylǵan qujattardy qaraıdy.

Boljaldy habarlamanyń mánmátinin túsiný qabiletinen basqa, kásibı aýdarmashylar habarlamalardyń durys túsindirilmeýin qamtamasyz etý úshin tildiń mádenıetin, mádenı aıyrmashylyqtary men núanstaryn túsinedi.

Pandjabı tilindegi aýdarma ártúrli tilderde sóıleıtin adamdar arasyndaǵy qarym-qatynastyń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Úndistanda nemese Pákistan sıaqty pendjabı tilinde sóıleıtin basqa elderde bıznes júrgizetin kompanıalar óz klıentterimen jáne seriktesterimen Pendjab tilinde sóılese alýy kerek. Pandjabıdegi kásibı aýdarmalar bilim berý, quqyq qorǵaý, densaýlyq saqtaý jáne memlekettik qyzmetter salasynda jumys isteıtin uıymdar úshin de óte mańyzdy.

Tıimdi komýnıkasıany qamtamasyz etý úshin kompanıalar pandjabı tiline dál, ýaqtyly jáne únemdi aýdarmalardy usyný úshin tájirıbeli jáne senimdi aýdarma qyzmetterin izdeýi kerek. Kásibı aýdarmashylar kompanıalarǵa pandjabı tilinde sóıleıtin kez kelgen aımaqta klıenttermen jáne seriktestermen senimdi qarym-qatynas ornatýǵa kómektese alady.

Pandjabı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Pandjabı negizinen Úndistan men Pákistanda sóıleıdi. Ol sondaı-aq Ulybrıtanıadaǵy, Kanadadaǵy, Avstralıadaǵy jáne Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy shaǵyn popýlásıalarda sóıleıdi.

Pendjabı tiliniń tarıhy qandaı?

Pendjabı tili-2000 jyldan astam ýaqytqa sozylǵan jazbasha dálelderi bar álemdegi eń kóne tilderdiń biri. Bul sanskrıtten jáne basqa ejelgi tilderden shyqqan úndieýropalyq til, búkil álem boıynsha shamamen 80 mıllıon adam sóıleıdi, negizinen Úndistannyń Pendjab shtatynda, sonymen qatar Pákistan, Amerıka Qurama Shtattary, Kanada jáne Ulybrıtanıanyń bólikterinde.
Pandjabıdiń eń alǵashqy jazbasha túri bizdiń zamanymyzdyń 11 ǵasyryna jatady, ol ındýızmniń vedalyq jazbalarynda qoldanylǵan. Osy kezeńnen keıin pandjabı jeke tilge aınaldy jáne sıkhter dini mádenıetiniń bóligi retinde tanymal boldy. 18 ǵasyrda pendjabı ádebıeti órkendep, onyń áseri búkil úndi sýbkontınentine tarady. Pandjabı mádenıeti 19 ǵasyrda pandjabı poezıasy men halyq ánderiniń paıda bolýymen odan ári damydy.
20 ǵasyrdyń basynda Úndistannyń bólinýi pandjabı tilinde sóıleıtin aımaqty eki saıası qurylymǵa — Úndistan men Pákistanǵa bóldi. Sodan beri eki elde de pandjabı resmı tilderdiń birine aınaldy. Búgingi tańda pendjabı tili búkil álem boıynsha mıllıondaǵan adamdardyń mádenıeti men jeke basynyń mańyzdy bóligi bolyp qala beredi.

Pandjabı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Gýrý Nanak Dev Djı 2. Baba Farıd 3. Bhaı Gýrdas 4. Varıs Shah 5. Shahıd Bhagat Sıngh

Pendjabı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Pandjabı tili basqa úndi-eýropalyq tilderge uqsas fonologıalyq, morfologıalyq jáne sıntaksıstik qurylymǵa ıe. Ol gýrmýhı shrıftimen jazylǵan jáne onyń fonetıkasy gýrmýhı alfavıtine negizdelgen. Bul aglútınatıvti til, ıaǵnı qarapaıym sózderdi biriktirý jáne olarǵa prefıkster nemese jurnaqtar qosý arqyly jańa sózder túzedi. Zat esimder men etistikter jynysyna, sanyna jáne ýaqytyna qaraı eńkeıedi jáne kóptegen sózderdiń gramatıkalyq septik jalǵaýlary da ártúrli. Sózderdiń reti ádette kelesideı: sýbekt-obekt-etistik.

Pandjabı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Sabaqqa qatysý: pandjabı til sabaǵyna qatysý-til úırenýdiń eń jaqsy jáne tıimdi ádisi. Aımaǵyńyzdaǵy sabaqtardy izdeńiz nemese úıden shyqpaı-aq qatysa alatyn onlaın kýrstardy tabyńyz.
2. Tyńdańyz jáne elikteńiz: pandjabı turǵyndarynyń aıtqanyn tyńdap, olardyń aıtqanyn qaıtalaı bastańyz. Bul tildi jaqsy túsinýge kómektesedi jáne oǵan óz nazaryńyzben sóıleı bastaýǵa kómektesedi.
3. Pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórińiz: pandjabıde fılmder men teleshoýlardy kórý tildi jaqsyraq túsinýge kómektesedi. Siz sóılesýlerdi túsinip, jańa sózder men sóz tirkesterin tańdaı alasyz.
4. Pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqyńyz: pendjabıdegi gazetter men kitaptardy oqý sizdiń oqý daǵdylaryńyzdy damytýǵa jáne mádenıetti jaqsy túsinýge kómektesedi.
5. Ana tilinde sóıleýshimen jattyǵý: pandjabı tilinde sóıleıtinmen sóılesý-tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili. Bul sizge aıtylymnyń núanstaryn jáne sóılemniń qurylymyn túsinýge kómektesedi.
6. Resýrstardy paıdalanyńyz: oqytýdy tolyqtyrý úshin til úırený qoldanbalaryn, podkasttardy, veb-saıttardy jáne basqa resýrstardy paıdalanyńyz. Bul sizge tildik daǵdylardy úırenýge jáne jetildirýge múmkindik beredi.

Chývash aýdarmasy, Chývash translıterasıasy dep te atalady, chývash tilinde sóılesý úshin qoldanylatyn aýdarmanyń mamandandyrylǵan túri. Bul til Reseı men Ýkraınanyń keıbir aımaqtarynda turatyn chývash halqynyń týǵan jeri. Bul mıllıonnan astam adam sóıleıtin túrki tilderiniń biri, ony aýdarma úshin mańyzdy tilge aınaldyrady.

Chývash tilinen nemese odan durys aýdarý úshin translıterasıanyń kúrdeli formalaryn túsiný óte mańyzdy. Sebebi Chývash alfavıti latyn alfavıtinen erekshelenedi, ol negizinen eýropalyq tilder úshin qoldanylady. Nátıjesinde, sıaqty kırıll áripteri bar sózder A, B, K, Ý, oqyrmanǵa túsinikti bolý úshin olardyń latyn balamalaryna aınalýy kerek.

Chývash tiline aýdarý prosesi birneshe kezeńnen turady. Birinshiden, aýdarmashy bastapqy jáne maqsatty tilderdi jaqsy bilýi kerek. Olar sóılemniń qurylymyn, bastapqy tildiń maǵynasy men aıtylýyn túsinýi kerek. Sodan keıin olar gramatıkalyq erejeler men maqsatty til sóılemderiniń qurylymyn eskere otyryp, ony maqsatty tilde durys jetkize alýy kerek.

Aýdarma aıaqtalǵannan keıin aýdarmashy túpnusqa mátindi aýdarylǵan nusqamen Muqıat salystyrýy kerek. Bul aýdarmanyń dál bolýyn jáne josparlanǵan habarlamany durys jetkizýin qamtamasyz etedi. Aýdarmashy sonymen qatar kez-kelgen mádenı siltemeler men jargon sózderdiń aýdarmasynyń durystyǵyna kóz jetkizý úshin qosymsha tekserýler júrgizýge jaýapty.

Chývash tilin úırengisi keletinder úshin onlaın jáne ýnıversıtetterde ártúrli kýrstar bar. Degenmen, tildi úırený Chývash tiline aýdarmany tolyq túsinýdi qamtamasyz etpeıtinin túsiný mańyzdy. Translıterasıanyń qyr-syryn kóp jyldyq tájirıbe men berilgendiktiń arqasynda ǵana ıgerýge bolady.

Tutastaı alǵanda, Chývash tiline aýdarý-eger siz Chývash halqymen qarym-qatynas jasaǵyńyz kelse, meńgerýińiz kerek mańyzdy daǵdy. Durys kózqaras pen bilimniń arqasynda bul kóp ýaqytty qajet etedi, biraq paıda ákeledi.

Chývash tilinde qaı elder sóıleıdi?

Chývash tili negizinen Reseıdiń Chývash Respýblıkasynda, sondaı-aq Reseıdegi Marıı El, Tatarstan jáne Ýdmýrtıanyń keıbir aýdandarynda, sondaı-aq Qazaqstan men Ýkraınada sóıleıdi.

Chývash tiliniń tarıhy qandaı?

Chývash tili-Reseı Federasıasynda shamamen 1,5 mıllıon adam sóıleıtin túrki tili. Bul túrki tilderiniń oǵyr tarmaǵynyń tiri qalǵan jalǵyz ókili. Tarıhı turǵydan bul til negizinen Reseıdiń Edil aımaǵynda ornalasqan Chývashıa Respýblıkasy dep atalatyn aýdandarda aıtyldy.
Chývash tiliniń qujattalǵan tarıhyn 13 ǵasyrdan bastaýǵa bolady, eń alǵashqy jazbasha eskertýler 14-15 ǵasyrlardaǵy qoljazbalardan tabylǵan. Bul qoljazbalardyń kópshiligi ýaqyt óte kele tildiń aıtarlyqtaı ózgeriske ushyraǵanyn kórsetedi. 15 ǵasyrda Chývash tiline Altyn Ordanyń kórshiles tatar tili qatty áser etti jáne eski tatar alfavıtimen jazyldy.
18 ǵasyrda Chývash alfavıtin orys ǵalymy Semen Remezov qurdy, ol ony kırıllısaǵa negizdedi. Bul jańa alfavıt 19 ǵasyrdyń basynda alǵashqy basylǵan Chývash kitaptaryn jasaý úshin qoldanyldy. 19 ǵasyrdyń aıaǵynda chývash tili Reseı ımperıasynyń resmı tili retinde tanyldy jáne osy kezeńde basqa da ádebı shyǵarmalar jasaldy.
Chývash tilinde olar qazirgi kezde de sóıleı beredi, sonymen qatar Chývashıa Respýblıkasynyń keıbir mektepterinde sabaq beredi. Sondaı-aq, Reseıde de, shetelde de tildi saqtaý jáne nasıhattaý boıynsha belsendi kúsh-jiger jumsalýda.

Chývash tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mıhaıl Vasılevıch Iakovlev-tildiń alǵashqy keshendi gramatıkasyn jasaǵan Chývash memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń lıngvısi jáne profesory.
2. Iakov Kostúkov-lıngvıs jáne Chývash memlekettik pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń profesory, kóptegen eńbekterdi redaksıalaý jáne jarıalaý arqyly tildi modernızasıalaýǵa úles qosty.
3. Nıkolaı Zıberov-Chývash tiline latyn grafıkasyn engizýge qosqan úlken úles.
4. Vasılıı Peskov-1904 jyly Chývash tilinen alǵashqy mektep oqýlyǵyn jasaǵan muǵalim.
5. Oleg Bessonov-tildiń ártúrli dıalektilerin biriktirý úshin jumys istegen zamanaýı standartty Chývash tilin damytýdaǵy yqpaldy tulǵa.

Chývash tiliniń qurylymy qalaı?

Chývash tili túrki tilder otbasyna jatady. Bul sózderdiń túbir sózge birqatar prefıkster men jurnaqtar qosý arqyly jasalatynyn bildiretin aglútınatıvti til. Sózderdiń reti, ádette, sýbekt-obekt-etistik, sóılem ishindegi sózderdiń salystyrmaly túrde erkin reti bar. Zat esimder eki túrge bólinedi jáne sandy, jaǵdaıdy jáne senimdilikti kórsetý úshin synyptyq jurnaqtardy paıdalanady. Etistikter sóılemniń taqyrybyna sáıkes keledi jáne shaq pen aspektige baılanysty jalǵanady.

Chývash tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıt, aıtylý jáne negizgi gramatıka sıaqty tildiń negizderin úırenýden bastańyz. Internettegi birneshe keremet resýrstar bar, mysaly Chuvash.org nemese Chuvash.eu bul sizge kómektese alady.
2. Aýyzeki sózder men sóz tirkesteriniń negizin tez qurý úshin ana tilinde sóıleıtin aýdıo jazbalar men sóılem mysaldaryn qoldanyńyz. Radıo baǵdarlamalaryn tyńdańyz jáne chývash tilinde fılmder men telebaǵdarlamalardy kórińiz. Erkin bolý jáne oǵan yńǵaıly bolý úshin til úırenýge kirisińiz.
3. Ana tilinde sóıleıtindermen jeke nemese onlaın forýmdarda úırengenderińizdi oryndańyz. Bul Sizge jergilikti núanstardy túsinýge jáne mádenıet týraly túsinik alýǵa kómektesedi.
4. Sózdik pen gramatıkany jaqsartý úshin Chývash tilindegi kitaptar men gazetterdi oqyńyz. Neǵurlym kóp oqysańyz, túsinigińiz ben gramatıkańyz soǵurlym jaqsy bolady.
5. Sońynda, oqýyńyzdy chývash tilinde mátin jazý, Chývash onlaın forýmdaryna qatysý jáne emtıhanǵa daıyndyq sıaqty árekettermen tolyqtyryńyz. Bul sizge tildi myqtap meńgerýge kómektesedi.