Белорус Мари Уба Тәржемә итеү

Беларусь көнсығыш европа иле, Рәсәй, Украина, Польша, Литва һәм Латвия менән сиктәш. Документтарҙы, әҙәбиәтте һәм веб-сайттарҙы белорус теленә тәржемә итеү белорустар һәм башҡа халыҡтар араһында ғына түгел, ә илдең үҙендә лә халыҡ-ара аралашыуҙың мөһим өлөшө булып тора. 10 миллионға яҡын кеше йәшәгән осраҡта, был төрлө илдәге йәмғиәттең бөтә ҡатламдары менән һөҙөмтәле аралашыу өсөн, белорус теленә һөҙөмтәле тәржемә итә белеү мөһим.

Белоруссияның рәсми теле булып белорус теле тора, һәм ике төп яҙыу ысулы бар, уларҙың икеһе лә тәржемә иткәндә йыш ҡулланыла: латин алфавиты һәм кириллица. Латин алфавиты латин теленән, Рим империяһы теленән килеп сыҡҡан һәм күп кенә көнбайыш илдәрендә ҡулланыла; ул поляк алфавиты менән тығыҙ бәйле. Шул уҡ ваҡытта грек алфавитынан килеп сыҡҡан һәм монахтар тарафынан булдырылған кириллица рус теле менән тығыҙ бәйләнгән һәм Көнсығыш Европаның һәм Үҙәк Азияның күп илдәрендә ҡулланыла.

Белорус тәржемәсеһе төп текстың мәғәнәһен теүәл тапшырыу өсөн ике алфавитты ла яҡшы аңларға тейеш. Тәржемәсе шулай уҡ теүәл тәржемә итеү өсөн белорус грамматикаһын һәмексикаһын, шулай уҡ белорус мәҙәниәтен белеүен бик яҡшы белергә тейеш.

Инглиз теленән белорус теленә йәки белорус теленән инглиз теленә тәржемә итеү бик ҡатмарлы түгел, әгәр тәржемәсе телде аңлай һәм хәбәрҙе теүәл тапшыра ала икән. Әммә был мәсьәлә белорус теленән немец, француз йәки испан телдәренә тәржемә итергә теләүселәр өсөн бер аҙ ҡатмарлыраҡ. Был тәржемәсегә белорус телендә булмаған һүҙҙәрҙе йәки фразаларҙы ҡулланып, хәбәрҙе тәржемә итеү теленә тәржемә итеү кәрәк булыуы менән бәйле.

Белорус тәржемәселәре осраған тағы бер проблема-күп һүҙҙәрҙең һәм фразаларҙың контекстан сығып бер нисә тәржемәһе булыуы. Бынан тыш, ҡайһы бер осраҡтарҙа инглиз һәм белорус телдәрендә бөтөнләй төрлө мәғәнәгә эйә булған һүҙҙәр бар, шуға күрә тәржемәсе был айырма тураһында белергә һәм тәржемәһен тейешле рәүештә төҙәтергә тейеш.

Ниһайәт, белорус теленә тәржемә иткәндә мәҙәни контекстына ҙур иғтибар биреү һәм ниндәй ҙә булһа мыҫҡыллы йәки мәҙәни яҡтан һиҙгер булмаған терминдарҙан йәки фразаларҙан ҡасыу бик мөһим. Хәбәрҙе белорус телендә теүәл тапшырыу өсөн тәржемәсе телдең нюанстары, уның грамматик структуралары һәм белорус йәмғиәтенең мәҙәни контексы менән таныш булырға тейеш.

Ниндәй генә мәсьәлә булмаһын, белорус теленә тәржемә итеү ҡатмарлы предприятие була ала, әммә кәрәкле белем һәм тәжрибә булғанда ул уңышлы була ала. Телдең нисек ҡоролоуын аңлап, мәҙәни контекстың мөһимлеген танып, тәжрибәле белорус тәржемәсеһе тел айырмаһын еңеп сығырға һәм әһәмиәтле бәйләнештәр булдырырға ярҙам итә ала.

Белорус телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Белорус телендә Башлыса Белоруссияла һәм Рәсәйҙең, Украинаның, Литваның, Латвияның һәм Польшаның ҡайһы бер райондарында һөйләшәләр.

Белорус теленең тарихы ниндәй?

Белорус халҡының тәүге теле боронғо көнсығыш-славян теле була. Был тел 11 быуатта барлыҡҡа килә һәм 13 быуатта Киев Русе тарҡалғанға тиклем уның теле була. Был ваҡыт эсендә ул сиркәү славян һәм башҡа телдәрҙең көслө йоғонтоһо аҫтында була.
13-14 быуаттарҙа тел ике төрлө диалектҡа бүленә башлай: белорус теленең төньяҡ һәм көньяҡ диалекттары. Көньяҡ диалекты бөйөк Литва кенәзлегендә ҡулланылған әҙәби тел нигеҙенә һалына, ул һуңыраҡ илдең рәсми теле булып китә.
Мәскәү осоронда, 15 быуаттан башлап, белорус теле артабан рус теленең йоғонтоһона дусар була, һәм хәҙерге белорус теле үҙенең һыҙаттарын ала башлай. 16-17 быуаттарҙа телде кодлаштырырға һәм стандартлаштырырға тырышалар, әммә был тырышлыҡтары уңышһыҙ була.
19 быуатта белорус теле һөйләү һәм әҙәби тел булараҡ яңырыу кисерә. 1920 - се йылдарҙа Ул Советтар Союзының рәсми телдәренең береһе тип таныла. Әммә 1930 йылдарҙағы сталин репрессиялары был телде ҡулланыуҙың кәмеүенә килтерә. Ул 1960-сы йылдар аҙағында тергеҙелә һәм шул ваҡыттан Алып Де-факто Белоруссияның рәсми теле булып китә.

Белорус телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Франциск Скорина (14851541): Йыш ҡына "белорус әҙәбиәтенең Атаһы" тип атала, Скорина христиан текстарын латин һәм чех телдәренән белорус теленә беренсе нәшер итеүсе һәм тәржемәсе була. Уға белорус телен тергеҙеү һәм буласаҡ яҙыусыларҙы был телдә эшләргә рухландырыуҙы йөкмәтәләр.
2. Симеон Полоцкий (15301580): Дин Белгесе, шағир һәм философ, Полоцкий тел, тарих, мәҙәниәт, дин һәм география өлкәһендәге күп яҡлы хеҙмәттәре менән билдәле. Ул белорус телендә бер нисә текст яҙа, улар белорус әҙәбиәтенең каноник әҫәрҙәренә әйләнә.
3. Янка Купала (18821942): Шағир һәм драматург, купала белорус һәм рус телдәрендә яҙа һәм 20 быуаттың иң әһәмиәтле белорус шағиры булараҡ киң билдәле.
4. Якуб Колас (18821956): Шағир һәм прозаик, Колас илдең көнбайыш өлөшөндә һөйләшкән белорус теле диалектында яҙа һәм телгә күп яңы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр индерә.
5. Василь Быков (19242003): Шағир, драматург, сценарист һәм диссидент, быков совет оккупацияһы ваҡытында Белоруссиялағы тормошто һүрәтләгән хикәйәләр, пьесалар һәм шиғырҙар яҙа. Уның күп әҫәрҙәре хәҙерге белорус әҙәбиәтендә иң мөһимдәрҙең береһе тип һанала.

Белорус теленең структураһы нисек ҡоролған?

Белорус теле көнсығыш славян төркөмөнә инә һәм рус һәм украин телдәре менән тығыҙ бәйле. Был бик флектив тел, һүҙҙең төрлө формалары бер нисә мәғәнәне белдереү өсөн ҡулланыла тигәнде аңлата, шулай уҡ агглютинатив тел, ҡатмарлы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр башҡа һүҙҙәргә һәм морфемаларға аффикстар ҡушыу юлы менән барлыҡҡа килә тигәнде аңлата. Грамматик яҡтан БЫЛ башлыса SOV (субъект-объект-глагол) һүҙҙәр тәртибендә һәм ир-ат, ҡатын-ҡыҙ заттарын һәм күплек килештәрен ҡуллана. Әйтелеш күҙлегенән ҡарағанда, был славян теле, ҡайһы бер чех һәм поляк йоғонтоһо менән.

Белорус телен нисек дөрөҫ өйрәнергә?

1. Рәсми тел курсын үтегеҙ: әгәр һеҙ белорус телен өйрәнеүгә етди ҡараһағыҙ, онлайн - йәки көндөҙгө тел курсын башлау яҡшы ысул булып тора. Тел курсы һеҙгә тел нигеҙҙәрен өйрәнергә һәм күнекмәләрегеҙҙе үҫтереү өсөн структура бирергә ярҙам итә ала.
2. Һыуға төшөү: телде ысын мәғәнәһендә Өйрәнеү һәм уны иркен үҙләштереү өсөн, телде үҙләштереү өсөн мөмкин тиклем күберәк ваҡыт сарыф итергә кәрәк. Белорус музыкаһын тыңлағыҙ, белорус фильмдарын һәм телешоуҙарын ҡарағыҙ, белорус китаптарын, блогтарын һәм мәҡәләләрен уҡығыҙ — һеҙгә ишетергә һәм телде ҡулланырға ярҙам иткән бөтә нәмә.
3. Практика: телде үҙләштереү өсөн ваҡытын һөйләү телмәренә һәм телде тыңлауға сарыф итергә кәрәк. Телдә һөйләшеүҙә бер нисә ысул бар: тел төркөмөнә ҡушылырға, тел партнерын табырға йәки телде өйрәнеү өсөн ҡушымталар ҡулланырға, телдә һөйләшеүселәр менән күнекмәләр үткәрергә мөмкин.
4. Кире бәйләнеш алаһығыҙ: Һөйләү телмәрендә һәм телдә аудициялағанда күнеккәндән һуң, уны дөрөҫ ҡулланыуығыҙҙы раҫлау өсөн кире бәйләнеш алыу мөһим. Телде өйрәнеү өсөн ҡушымталар ҡулланып, телдә һөйләшеүселәрҙән кире бәйләнеш ала алаһығыҙ, хатта онлайн репетитор таба алаһығыҙ, ул һеҙгә индивидуаль тәҡдимдәр һәм кире бәйләнеш бирә ала.

Тау-мари теле фин-уғыр тел ғаиләһенең уникаль диалекты булып тора һәм Башлыса Рәсәй, Эстония һәм Финляндия төбәктәрендә йәшәгән тау-мари халҡының аҙсылығы тарафынан ҡулланыла. Был аҙсылыҡ теле булыуына ҡарамаҫтан, тау-мари теле тау-мари халҡының мәҙәни үҙенсәлеге өсөн бик мөһим. Шулай итеп, был телде тау мари теленән тәржемә итеү кеүек башланғыстар ярҙамында һаҡлауға иғтибар арта бара.

Һуңғы йылдарҙа мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәре популярлаша бара. Был өлөшләтә тау мари теленең мәҙәни үҙенсәлек маркеры булараҡ әһәмиәте артыуы, шулай уҡ онлайн-тәржемә хеҙмәттәренең киң ҡулланылыуы менән бәйле. Онлайн-тәржемә хеҙмәттәрен ҡулланып, тау мари телендә һөйләшеүселәр бөтә донъя буйынса төрлө телдәрҙә һөйләшеүселәр менән аралаша ала. Бынан тыш, онлайн-тәржемә хеҙмәттәрен тау мари телендә яҙылған мөһим документтарҙы һәм әҙәбиәтте башҡа телдәргә тәржемә итеү өсөн дә ҡулланырға мөмкин.

Тау мари теленән тәржемәсе хеҙмәттәрен төрлө ысулдар менән файҙаланырға мөмкин. Мәҫәлән, уларҙы тау-мари теле актерҙары ҡатнашлығында фильмдарға йәки телешоуҙарға субтитрҙар төҙөү өсөн йәки тау-мари телендәге китаптарҙы был телде белмәгән кешеләр өсөн асыҡ итеү өсөн ҡулланырға мөмкин. Улар шулай уҡ мөһим документтарҙы, мәҫәлән, тыуыу тураһында таныҡлыҡтарҙы, юридик документтарҙы һәм хатта мәктәп дәреслектәрен тау мари теленә тәржемә итеү өсөн ҡулланыла ала. Был ҡулланыу төрҙәренә өҫтәп, тау-мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәре шулай уҡ был телдә һөйләшергә өйрәнгән балаларға ярҙам күрһәтеү өсөн, йәки тау-мари телендә һүҙлектәр һәм грамматика дәреслектәрен эшләү өсөн ҡулланыла ала.

Тау мари теленән тәржемә итеү буйынса хеҙмәттәр был мөһим телде һаҡлауҙа баһалап бөткөһөҙ хеҙмәт күрһәтә. Тау мари телендә әҙәбиәт, фильмдар һәм башҡа мөһим документтар менән тәьмин итеп, тау мари телендә һөйләшеүселәр үҙҙәренең мәҙәниәтенән һәм сығышынан айырылып торған кешеләр менән аралаша ала. Тау мари теленән тәржемә итеү хеҙмәттәрен күрһәтеп, был мауыҡтырғыс тел менән күберәк кеше таныша, шулай итеп, уны киләсәктә һаҡлап ҡалырға ярҙам итә.

Тау мари телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Тау мари телендә Рәсәйҙә һәм Белоруссияла һөйләшәләр.

Тау-мари теленең тарихы ниндәй?

Тау-мари теле Урал теле, Унда Рәсәйҙең тау-мари халҡы һөйләшә. Был тел беренсе тапҡыр 17 быуат уртаһында, рус тикшеренеүселәре һәм ғалимдары мари халҡының был төбәк буйлап сәйәхәттәре тураһында отчет төҙөй башлағас, документаль рәүештә теркәлгән. 19 быуат башында лингвистар телде артабан документациялауға һәм халыҡта уны ҡулланыуҙы популярлаштырыуға тотона. Совет власы ваҡытында был телдең популярлығы һиҙелерлек арта, сөнки ул мәктәптәрҙә уҡытыла һәм күп кенә рәсми документтарҙа ҡулланыла. Советтар Союзы тарҡалғандан һуң был тел яңырыу кисерә, һәм күп кенә йәштәр уны бөгөн өйрәнә һәм ҡуллана.

Кемдәр тау мари телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше иҫәбенә инә?

1. Павел чудинов тау-мари ғалимы, 1973 йылда баҫылған тау-мари теленең беренсе тулы энциклопедияһы авторы.
2. Павел пентков тау-мари теленең ике һүҙлеге авторы, уларҙың береһе 2003 йылда, ә икенсеһе 2017 йылда баҫылып сыға.
3. Татьяна рудина балаларҙы уҡытыу өсөн тау мари теленең беренсе курстарын булдырыусы.
4. Юрий Макаров тау-мари лингвисы, 1983 йылда тау-мари теленең беренсе дәреслеген төҙөй.
5. Анна кузнецова тау-мари теле грамматикаһы буйынса бер нисә дәреслектәр, һүҙлектәр һәм уҡыу материалдары авторы.

Тау-мари теленең структураһы нисек ҡоролған?

Тау мари теле урал телдәре ғаиләһенә, атап әйткәндә, волга-фин тармағына ҡарай. Был агглютинатив тел, йәғни ул грамматик мөнәсәбәттәрҙе белдереү өсөн һүҙ нигеҙенә суффикстар өҫтәп һүҙҙәр барлыҡҡа килтерә. Мәҫәлән, контекстан һәм өҫтәлгән суффикстан сығып, бер үк нигеҙ "китап", "китап" йәки "китап уҡыу"тигәнде аңлата. Ул шулай уҡ һуҙынҡылар гармонияһын, билдәле бер һүрәтте тотоу өсөн һүҙҙә билдәле бер һуҙынҡыларҙы үҙгәртеүҙе талап иткән тауыш процесын ҡуллана. Тау мари телендә гендер айырмаһы юҡ, һәм ул башҡа фин-уғыр телдәренә ҡарағанда консерватив тип һанала, сөнки башҡа тел ғаиләләренән алынған һүҙҙәр һаны сикләнгән.

Тау-мари телен нисек дөрөҫ өйрәнергә?

1. Тау-мари телендә һөйләшеүсене табығыҙ: телде өйрәнеүҙең иң Яҡшы ысулы - уға баш менән төшөү. Грамматика, әйтелеш һәм телдең һүҙлек запасы тураһында төшөнсә алыу өсөн тау мари телендә һөйләшкән кеше менән һөйләшегеҙ.
2. Алфавитты өйрәнегеҙ: яңы һүҙҙәр һәм фразалар өйрәнә башлар алдынан, тау мари теленең алфавиты менән танышыу мөһим.
3. Ябай һүҙҙәр һәм фразалар менән башлағыҙ: төҫтәр, һандар, аҙна көндәре кеүек төп һүҙҙәрҙе, шулай уҡ "һаумыһығыҙ", "һаумыһығыҙ", "зинһар" һәм "рәхмәт"кеүек ябай фразаларҙы иҫтә ҡалдырыуға иғтибар итегеҙ.
4. Хилл Мари телен өйрәнеү дәрестәренә йөрөгөҙ: әгәр һеҙҙең төбәктә мөмкинлек булһа, Хилл Мари телен өйрәнеү дәрестәренә йәки онлайн-тел курстарына яҙылыу тураһында уйлағыҙ. Урындағы университеттар махсус рәүештә тау мари теле өсөн курстар тәҡдим итәме-юҡмы икәнен белегеҙ.
5. Даими рәүештә: Эҙмә-эҙлелек яңы телде өйрәнеүҙә төп фактор булып тора. Көндәлек тормошоғоҙҙа был телде ҡулланырға тырышығыҙ һәм уны үҙегеҙҙең көндәлек тормошоғоҙға индереү ысулдарын табығыҙ. Hill Mari музыкаһын тыңлағыҙ һәм Киң таралған һүҙҙәрҙе һәм фразаларҙы иҫтә ҡалдырыу өсөн Hill Mari фильмдарын йәки шоуҙарын ҡарағыҙ.