Белорус Башҡорттар Тәржемә итеү

Беларусь көнсығыш европа иле, Рәсәй, Украина, Польша, Литва һәм Латвия менән сиктәш. Документтарҙы, әҙәбиәтте һәм веб-сайттарҙы белорус теленә тәржемә итеү белорустар һәм башҡа халыҡтар араһында ғына түгел, ә илдең үҙендә лә халыҡ-ара аралашыуҙың мөһим өлөшө булып тора. 10 миллионға яҡын кеше йәшәгән осраҡта, был төрлө илдәге йәмғиәттең бөтә ҡатламдары менән һөҙөмтәле аралашыу өсөн, белорус теленә һөҙөмтәле тәржемә итә белеү мөһим.

Белоруссияның рәсми теле булып белорус теле тора, һәм ике төп яҙыу ысулы бар, уларҙың икеһе лә тәржемә иткәндә йыш ҡулланыла: латин алфавиты һәм кириллица. Латин алфавиты латин теленән, Рим империяһы теленән килеп сыҡҡан һәм күп кенә көнбайыш илдәрендә ҡулланыла; ул поляк алфавиты менән тығыҙ бәйле. Шул уҡ ваҡытта грек алфавитынан килеп сыҡҡан һәм монахтар тарафынан булдырылған кириллица рус теле менән тығыҙ бәйләнгән һәм Көнсығыш Европаның һәм Үҙәк Азияның күп илдәрендә ҡулланыла.

Белорус тәржемәсеһе төп текстың мәғәнәһен теүәл тапшырыу өсөн ике алфавитты ла яҡшы аңларға тейеш. Тәржемәсе шулай уҡ теүәл тәржемә итеү өсөн белорус грамматикаһын һәмексикаһын, шулай уҡ белорус мәҙәниәтен белеүен бик яҡшы белергә тейеш.

Инглиз теленән белорус теленә йәки белорус теленән инглиз теленә тәржемә итеү бик ҡатмарлы түгел, әгәр тәржемәсе телде аңлай һәм хәбәрҙе теүәл тапшыра ала икән. Әммә был мәсьәлә белорус теленән немец, француз йәки испан телдәренә тәржемә итергә теләүселәр өсөн бер аҙ ҡатмарлыраҡ. Был тәржемәсегә белорус телендә булмаған һүҙҙәрҙе йәки фразаларҙы ҡулланып, хәбәрҙе тәржемә итеү теленә тәржемә итеү кәрәк булыуы менән бәйле.

Белорус тәржемәселәре осраған тағы бер проблема-күп һүҙҙәрҙең һәм фразаларҙың контекстан сығып бер нисә тәржемәһе булыуы. Бынан тыш, ҡайһы бер осраҡтарҙа инглиз һәм белорус телдәрендә бөтөнләй төрлө мәғәнәгә эйә булған һүҙҙәр бар, шуға күрә тәржемәсе был айырма тураһында белергә һәм тәржемәһен тейешле рәүештә төҙәтергә тейеш.

Ниһайәт, белорус теленә тәржемә иткәндә мәҙәни контекстына ҙур иғтибар биреү һәм ниндәй ҙә булһа мыҫҡыллы йәки мәҙәни яҡтан һиҙгер булмаған терминдарҙан йәки фразаларҙан ҡасыу бик мөһим. Хәбәрҙе белорус телендә теүәл тапшырыу өсөн тәржемәсе телдең нюанстары, уның грамматик структуралары һәм белорус йәмғиәтенең мәҙәни контексы менән таныш булырға тейеш.

Ниндәй генә мәсьәлә булмаһын, белорус теленә тәржемә итеү ҡатмарлы предприятие була ала, әммә кәрәкле белем һәм тәжрибә булғанда ул уңышлы була ала. Телдең нисек ҡоролоуын аңлап, мәҙәни контекстың мөһимлеген танып, тәжрибәле белорус тәржемәсеһе тел айырмаһын еңеп сығырға һәм әһәмиәтле бәйләнештәр булдырырға ярҙам итә ала.

Белорус телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Белорус телендә Башлыса Белоруссияла һәм Рәсәйҙең, Украинаның, Литваның, Латвияның һәм Польшаның ҡайһы бер райондарында һөйләшәләр.

Белорус теленең тарихы ниндәй?

Белорус халҡының тәүге теле боронғо көнсығыш-славян теле була. Был тел 11 быуатта барлыҡҡа килә һәм 13 быуатта Киев Русе тарҡалғанға тиклем уның теле була. Был ваҡыт эсендә ул сиркәү славян һәм башҡа телдәрҙең көслө йоғонтоһо аҫтында була.
13-14 быуаттарҙа тел ике төрлө диалектҡа бүленә башлай: белорус теленең төньяҡ һәм көньяҡ диалекттары. Көньяҡ диалекты бөйөк Литва кенәзлегендә ҡулланылған әҙәби тел нигеҙенә һалына, ул һуңыраҡ илдең рәсми теле булып китә.
Мәскәү осоронда, 15 быуаттан башлап, белорус теле артабан рус теленең йоғонтоһона дусар була, һәм хәҙерге белорус теле үҙенең һыҙаттарын ала башлай. 16-17 быуаттарҙа телде кодлаштырырға һәм стандартлаштырырға тырышалар, әммә был тырышлыҡтары уңышһыҙ була.
19 быуатта белорус теле һөйләү һәм әҙәби тел булараҡ яңырыу кисерә. 1920 - се йылдарҙа Ул Советтар Союзының рәсми телдәренең береһе тип таныла. Әммә 1930 йылдарҙағы сталин репрессиялары был телде ҡулланыуҙың кәмеүенә килтерә. Ул 1960-сы йылдар аҙағында тергеҙелә һәм шул ваҡыттан Алып Де-факто Белоруссияның рәсми теле булып китә.

Белорус телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Франциск Скорина (14851541): Йыш ҡына "белорус әҙәбиәтенең Атаһы" тип атала, Скорина христиан текстарын латин һәм чех телдәренән белорус теленә беренсе нәшер итеүсе һәм тәржемәсе була. Уға белорус телен тергеҙеү һәм буласаҡ яҙыусыларҙы был телдә эшләргә рухландырыуҙы йөкмәтәләр.
2. Симеон Полоцкий (15301580): Дин Белгесе, шағир һәм философ, Полоцкий тел, тарих, мәҙәниәт, дин һәм география өлкәһендәге күп яҡлы хеҙмәттәре менән билдәле. Ул белорус телендә бер нисә текст яҙа, улар белорус әҙәбиәтенең каноник әҫәрҙәренә әйләнә.
3. Янка Купала (18821942): Шағир һәм драматург, купала белорус һәм рус телдәрендә яҙа һәм 20 быуаттың иң әһәмиәтле белорус шағиры булараҡ киң билдәле.
4. Якуб Колас (18821956): Шағир һәм прозаик, Колас илдең көнбайыш өлөшөндә һөйләшкән белорус теле диалектында яҙа һәм телгә күп яңы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр индерә.
5. Василь Быков (19242003): Шағир, драматург, сценарист һәм диссидент, быков совет оккупацияһы ваҡытында Белоруссиялағы тормошто һүрәтләгән хикәйәләр, пьесалар һәм шиғырҙар яҙа. Уның күп әҫәрҙәре хәҙерге белорус әҙәбиәтендә иң мөһимдәрҙең береһе тип һанала.

Белорус теленең структураһы нисек ҡоролған?

Белорус теле көнсығыш славян төркөмөнә инә һәм рус һәм украин телдәре менән тығыҙ бәйле. Был бик флектив тел, һүҙҙең төрлө формалары бер нисә мәғәнәне белдереү өсөн ҡулланыла тигәнде аңлата, шулай уҡ агглютинатив тел, ҡатмарлы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр башҡа һүҙҙәргә һәм морфемаларға аффикстар ҡушыу юлы менән барлыҡҡа килә тигәнде аңлата. Грамматик яҡтан БЫЛ башлыса SOV (субъект-объект-глагол) һүҙҙәр тәртибендә һәм ир-ат, ҡатын-ҡыҙ заттарын һәм күплек килештәрен ҡуллана. Әйтелеш күҙлегенән ҡарағанда, был славян теле, ҡайһы бер чех һәм поляк йоғонтоһо менән.

Белорус телен нисек дөрөҫ өйрәнергә?

1. Рәсми тел курсын үтегеҙ: әгәр һеҙ белорус телен өйрәнеүгә етди ҡараһағыҙ, онлайн - йәки көндөҙгө тел курсын башлау яҡшы ысул булып тора. Тел курсы һеҙгә тел нигеҙҙәрен өйрәнергә һәм күнекмәләрегеҙҙе үҫтереү өсөн структура бирергә ярҙам итә ала.
2. Һыуға төшөү: телде ысын мәғәнәһендә Өйрәнеү һәм уны иркен үҙләштереү өсөн, телде үҙләштереү өсөн мөмкин тиклем күберәк ваҡыт сарыф итергә кәрәк. Белорус музыкаһын тыңлағыҙ, белорус фильмдарын һәм телешоуҙарын ҡарағыҙ, белорус китаптарын, блогтарын һәм мәҡәләләрен уҡығыҙ — һеҙгә ишетергә һәм телде ҡулланырға ярҙам иткән бөтә нәмә.
3. Практика: телде үҙләштереү өсөн ваҡытын һөйләү телмәренә һәм телде тыңлауға сарыф итергә кәрәк. Телдә һөйләшеүҙә бер нисә ысул бар: тел төркөмөнә ҡушылырға, тел партнерын табырға йәки телде өйрәнеү өсөн ҡушымталар ҡулланырға, телдә һөйләшеүселәр менән күнекмәләр үткәрергә мөмкин.
4. Кире бәйләнеш алаһығыҙ: Һөйләү телмәрендә һәм телдә аудициялағанда күнеккәндән һуң, уны дөрөҫ ҡулланыуығыҙҙы раҫлау өсөн кире бәйләнеш алыу мөһим. Телде өйрәнеү өсөн ҡушымталар ҡулланып, телдә һөйләшеүселәрҙән кире бәйләнеш ала алаһығыҙ, хатта онлайн репетитор таба алаһығыҙ, ул һеҙгә индивидуаль тәҡдимдәр һәм кире бәйләнеш бирә ала.

Башҡорт теле Боронғо төрки теле, башҡорт халҡы Башҡортостан Республикаһында, Рәсәйҙә һөйләшә. Ул төрки телдәрҙең ҡыпсаҡ төркөмсәһенә ҡарай, һәм был телдә яҡынса 1,5 миллион кеше һөйләшә.

Башҡорт теле төрлө, бөтә республикала төрлө диалекттар таралған. Был башҡорт теленән һәм уға тәржемә итеүҙе сағыштырмаса ҡатмарлы мәсьәләгә әйләндерә. Диалекттар араһында бер нисә төп айырма бар, улар тәржемә итеүҙе айырыуса ҡыйынлаштыра, мәҫәлән, һүҙҙәрҙең төрлө тамамланыуы һәм әйтелештә үҙгәрештәр.

Теүәл тәржемәне тәьмин итеү өсөн башҡорт теленең нескәлектәрен аңлаған тәжрибәле телселәрҙең булыуы мөһим. Был тәржемәселәр төрлө диалекттарҙы яҡшы белергә һәм хатта бик аҙ айырмаларҙы ла аңлай белергә тейеш. Шуға күрә башҡорт теленә тәржемә тураһында һүҙ барғанда профессиональ тәржемәселәргә өҫтөнлөк бирәләр.

Башҡорт теленән тәржемәсе эҙләгәндә бер нисә мөһим факторҙы иҫәпкә алырға кәрәк. Тәжрибә бик мөһим; тәржемәсе төп нөсхә телен дә, тәржемә телен дә белергә, шулай уҡ мәҙәни контексты аңларға тейеш. Шулай уҡ тәржемәсенең тел сиктәрендә ҡулланылған терминологияны актуаль белеүенә инаныу мөһим, сөнки ваҡыт үтеү менән ул үҙгәрергә мөмкин.

Дөйөм алғанда, башҡорт теленән тәржемә итеү махсус белем һәм күнекмәләр, шулай уҡ диалекттарҙы һәм мәҙәниәтте аңлауҙы талап итә. Тәжрибәле һәм яҡшы белемле тәржемәсене яллау мөһим, был фаразланған мәғәнәне теүәл тапшырыуҙы гарантиялай.

Башҡорт телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Башҡорт телендә Башлыса Рәсәйҙә һөйләшәләр, Әммә Ҡаҙағстанда, Украинала һәм Үзбәкстанда һөйләшеүселәр аҙ.

Башҡорт теленең тарихы ниндәй?

Башҡорт теле Төрки теле, Башлыса Рәсәйҙә Урал тауҙары төбәгендә урынлашҡан Башҡортостан Республикаһында һөйләшәләр. Был республиканың күрше удмурт аҙсылығының ҡайһы бер вәкилдәре һөйләшкән берҙән-бер рәсми теле. Был тел күп быуаттар дауамында ҡулланыла һәм бөгөнгө көнгә тиклем һөйләшкән иң боронғо төрки телдәрҙең береһе булып тора.
Башҡорт теле тураһында иң тәүге яҙма телгә алыуҙар 16 быуатҡа ҡарай. Был ваҡытта ул ғәрәп һәм фарсы телдәренең көслө йоғонтоһо аҫтында була. 19 быуатта башҡорт теле төбәктәге бер нисә төрлө аҙсылыҡтың яҙма теле булып китә. Ул шулай уҡ фәнни эштәрҙә ҡулланыла, был уға бөтә төбәккә таралырға ярҙам итә.
Совет осоронда башҡорт теле рәсәй йоғонтоһонан ныҡ зыян күрә. Күп кенә башҡорт һүҙҙәре уларҙың рус эквиваленттары менән алмаштырыла. Был тел мәктәптәрҙә лә уҡытыла, һәм берҙәм башҡорт алфавитын булдырырға тырышалар.
Совет осоронан һуң башҡорт теле әүҙем ҡулланыла башлай, һәм был телде һаҡлау буйынса күберәк тырышлыҡ һалына. Күптәр хәҙер башҡорт телен икенсе тел булараҡ өйрәнә, Һәм башҡортостан Республикаһы хөкүмәте был телдең йәшәүен тәьмин итеү өсөн күберәк көс һала.

Башҡорт телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Илдар Ғабдрафиҡов-шағир, публицист һәм сценарист, ул башҡорт әҙәбиәтендә һәм башҡорт телен тергеҙеүҙә мөһим шәхес булды.
2. Николай Ғәлиханов-башҡорт ғалимы һәм шағиры, ул башҡорт телендә тиҫтәләгән хеҙмәт яҙған һәм хәҙерге башҡорт фәненә нигеҙ һалыусы тип иҫәпләнә.
3. Дамир Исмәғилев – академик, философ һәм лингвист, ул башҡорт телендә һөйләшеүселәр араһында грамоталылыҡ кимәлен күтәреү өҫтөндә күп эшләй һәм башҡорт телендә бик күп яҙма эштәр ижад итә.
4. Әскер Айымбәтов - башҡорт шағиры, прозаик һәм ғалим, ул башҡорт теле һәм әҙәбиәте өлкәһендә алдынғы фигураларҙың береһе була һәм был телдә бер нисә ҙур әҫәр яҙа.
5. Ирек Яхина-билдәле башҡорт яҙыусыһы һәм драматургы, Уның әҫәрҙәре Рәсәйҙә генә түгел, бөтә донъяла танылған, һәм ул башҡорт телен уҡыусылар өсөн уңайлыраҡ итеү өсөн күп эштәр башҡарҙы.

Башҡорт теленең структураһы нисек ҡоролған?

Башҡорт теле-төрки телдәр ғаиләһенең ҡыпсаҡ тармағына ҡараған агглютинатив тел. Ул грамматик функцияларҙы белдереү өсөн ҡулланылған суффикстар һәм махсус өндәр ҡулланыу менән характерлана. Башҡорт телендә шулай уҡ тартынҡылар һәм һуҙынҡылар системаһы бай, өҫтәүенә ижек һәм ҡылым конструкциялары уның дөйөм структураһын тәшкил итә.

Башҡорт телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Башҡорт алфавиты һәм әйтелеше менән танышығыҙ. Әгәр һеҙ башҡорт телен өйрәнә башлаһағыҙ, был иң мөһим тәүге аҙым. Башҡорт телендәге ҡайһы бер төп текстарҙы уҡып башлағыҙ һәм һәр хәрефте дөрөҫ әйтергә өйрәнегеҙ.
2. Репетиторҙы йәки курсты табырға тырышығыҙ. Телде өйрәнеүҙең иң яҡшы ысулы - телдә һөйләшкән кеше менән индивидуаль белем алыу. Әгәр был мөмкин булмаһа, урындағы курстарға йәки аудио - һәм видеокурстарға ҡарағыҙ, улар һеҙгә тел өйрәнергә ярҙам итер.
3. Башҡорт телендә күп материалдар уҡығыҙ, тыңлағыҙ һәм ҡарағыҙ. Телде яҡшыраҡ белгән һайын, киң мәғлүмәт сараларын башҡорт телендә уҡыуҙы һәм тыңлауҙы дауам итегеҙ. Башҡорт телендә аудиояҙмалар, әҙәбиәт, фильмдар һәм йырҙар табырға тырышығыҙ һәм башығыҙ менән телгә сумдырылығыҙ.
4. Башҡортса һөйләшегеҙ. Практика өсөн партнер табығыҙ йәки кешеләр башҡортса һөйләшкән онлайн-форумға ҡушылығыҙ. Хаталар яһауҙан ҡурҡмағыҙ-был уҡытыуҙың бер өлөшө!
5. Уҡыуығыҙҙы дауам итегеҙ. Әгәр ҙә һеҙ үҙегеҙҙе нигеҙҙәр менән уңайлы тойһағыҙ ҙа, һәр ваҡыт яңы нәмәләр бар, уларҙы өйрәнергә һәм өйрәнергә мөмкин. Башҡорт телендә мөмкин тиклем күберәк материалдар уҡыуын, тыңлауын һәм ҡарауын дауам итегеҙ.