Үзбәк (кириллица) Ҡаҙаҡтар Тәржемә итеү

Үзбәк теле-25 миллиондан ашыу кеше һөйләшкән үзбәкстандың рәсми теле. Был төрки тел, һәм был сәбәптән унда латин хәрефе түгел, ә кириллица ҡулланыла.

Үзбәк теленән башҡа телдәргә тәржемә итеү ҡатмарлы булыуы мөмкин, сөнки үзбәк теленең грамматикаһы һәм синтаксисы инглиз, испан һәм башҡа европа телдәрендә ҡулланылғандарынан ныҡ айырыла. Тәржемәселәргә йыш ҡына махсус терминология ҡулланырға һәм үзбәк мәҙәниәте контексында һүҙҙәрҙең һәм фразаларҙың аныҡ мәғәнәләренә айырым иғтибар бирергә тура килә.

Шуныһы мөһим, кириллица бер нисә символдан тора, уларҙың ҡайһы берҙәре урыҫ телендә әйтелгәнгә ҡарағанда үзбәк телендә төрлөсә әйтелә. Мәҫәлән, кириллицаның у хәрефе үзбәк телендә о тип әйтелә, ә урыҫса ул оо тип әйтелә. Был бигерәк тә мөһим мәл, уны үзбәк теленән инглиз теленә тәржемә иткәндә күҙ уңында тоторға кәрәк, сөнки һүҙҙәрҙе дөрөҫ әйтмәү етди аңлашылмаусанлыҡтарға килтереүе ихтимал.

Үзбәк теленән инглиз теленә тәржемә итеүҙең тағы бер проблемаһы тел структураһы һәм стиле булыуы мөмкин. Үзбәк теле йыш ҡына инглиз теленән айырмалы һөйләмдәр структураһын ҡуллана, шуға күрә тәржемәсе хәбәрҙең мәғәнәһен теүәл тапшырыуына ышанырға тейеш, һүҙмә-һүҙ тәржемәгә артыҡ таянмайынса.

Ниһайәт, үзбәкстан менән башҡа илдәр араһындағы мәҙәни айырмалар арҡаһында ҡайһы бер терминдар һәм һүҙбәйләнештәрҙең инглиз телендә эквиваленттары булмауы мөһим. Ошо сәбәптән тәржемәсе үзбәк мәҙәниәтен тәрән аңлауға, шулай уҡ уның төбәк диалекттарын белеүгә эйә булырға тейеш, тәржемә төп хәбәрҙең мәғәнәһен теүәл тапшыра тип ышанырға кәрәк.

Шулай итеп, үзбәк теленә тәржемә итеү - аныҡлыҡ тәьмин итеү өсөн махсус белем, күнекмәләр һәм деталдәргә ҙур иғтибар талап иткән ҡатмарлы мәсьәлә. Әммә дөрөҫ ҡараш менән профессиональ һәм теүәл тәржемә алырға мөмкин, ул төп текстың асылын теүәл сағылдыра.

Ниндәй илдәрҙә үзбәк (кириллица) телендә һөйләшәләр?

Үзбәк телендә (кириллица) башлыса Үзбәкстанда һәм тажикстанда, Ә Афғанстанда, Ҡырғыҙстанда һәм Ҡаҙағстанда аҙсылыҡ һөйләшә.

Үзбәк (кириллица) теленең тарихы ниндәй?

Үзбәк (кириллица) төрки теле, башлыса Үзбәкстанда һәм Бөтә Үҙәк Азияла һөйләшәләр. Был үзбәкстандың рәсми теле, был телдә шулай уҡ төбәктәге башҡа күп кенә этник аҙсылыҡтар һөйләшә. БЫЛ тел VIII быуатта карлуктар, усундар һәм башҡа ҡәбилә төркөмдәре һөйләшкән төрки теле менән бергә тамырлана. IX быуат дауамында согдий теле төбәктә билдәлелек ала, бер нисә быуаттан һуң төрки тел менән ҡыҫырыҡлап сығарыла.
14 быуатта "Үзбәкстан" термины тәүге тапҡыр күсмә төрөк ҡәбиләләре төркөмөн билдәләү өсөн ҡулланыла. "Үзбәк" һәм "Үзбәк" терминдары һуңынан был ҡәбиләләрҙе һәм улар һөйләшкән телде билдәләү өсөн ҡулланыла. Был тел быуаттар дауамында үҫешкән һәм ахыр сиктә хәҙерге заман үзбәк теленә әйләнгән, уны беҙ бөгөн беләбеҙ.
16-19 быуаттарҙа фарсы теле төбәктә өҫтөнлөклө әҙәби тел була. 20 быуат башында фарсы-ғәрәп бәйләме менән бер рәттән латин алфавиты индерелә, был хәҙерге үзбәк теленең үҫешенә булышлыҡ итә. Советтар Союзы Үҙәк Азияны үҙ контроле аҫтына алғас, кириллица рәсми яҙма сифатында латин хәрефен алмаштыра һәм бөгөн үзбәк теленең төп яҙмаһы булып ҡала.

Башҡорт телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Наримон Умаров яҙыусы, ғалим һәм совет лингвисы 2. Мөхәммәт Сәлих үзбәк яҙыусыһы һәм шағиры 3. Абдулла Курбонов драматург һәм театр режиссеры 4. Абдулла Арипов шағир һәм прозаик 5. Мирзахид Рәхимов яҙыусы һәм сәйәси эшмәкәр

Үзбәк (кириллица) теленең структураһы нисек ҡоролған?

Үзбәк теле башлыса кириллица менән яҙылған һәм төрки тел ғаиләһенә ҡарай. Был урта Быуат төрки теленең туранан-тура тоҡомо, Ул Бөтә Үҙәк Азияла һәм Яҡын Көнсығышта ҡулланылған. Телдә һигеҙ һуҙынҡы һәм 29 тартынҡы, шулай уҡ төрлө дифтонгтар бар. Был агглютинатив тел, унда айырым һүҙҙәрҙә мәғәнәһен үҙгәрткән күп аффикстар булыуы мөмкин. Һүҙҙәр тәртибе ғәҙәттә шундай: субъект объект ҡылым, ә һөйләмдәр киҫәксәләр менән билдәләнә. Шулай уҡ юғары статуслы кешеләргә мөрәжәғәт иткәндә ҡулланылған почетлы мөрәжәғәттәр системаһы бар.

Башҡорт телен нисек дөрөҫ өйрәнергә?

1. Нигеҙенән башлағыҙ. Алфавитты өйрәнегеҙ, сөнки ул теләһә ниндәй телде өйрәнеү өсөн кәрәк. Китаптарҙы уҡығыҙ һәм үзбәк кириллицаһында фильмдар ҡарағыҙ, был һеҙгә бөтә персонаждарҙы ла иҫтә ҡалдырырға ярҙам итер.
2. Грамматиканы өйрәнегеҙ. Онлайн-курс үтергә йәки төрлө грамматик ҡағиҙәләрҙе ҡарарға һәм уларҙың иң таралғандарын һәм мөһимдәрен өйрәнергә.
3. Үҙегеҙҙең әйтелеш һәм аудитория күнекмәләрегеҙ өҫтөндә эшләгеҙ. Подкастарҙы һәм башҡа аудиоклиптарҙы тыңлап, үҙбәк кириллицаһын аңлауҙа күнекмәләр яһағыҙ. Һәр һүҙҙе ҡабатлағыҙ, уларҙың нисек әйтелеүен яҡшыраҡ аңлар өсөн.
4. Телдә һөйләшеүселәр менән аралашығыҙ. Үҙбәк кириллицаһында һөйләшкән дуҫ табырға тырышығыҙ, Йәки Тел өйрәнеү өсөн HelloTalk һәм Italki кеүек ҡушымталарҙа күнекмәләр яһағыҙ, улар һеҙгә телдә һөйләшеүселәр менән аралашырға мөмкинлек бирә.
5. Көн һайын яңы һүҙҙәр һәм һүҙбәйләнештәр өйрәнегеҙ. Дәфтәрҙе асығыҙ йәки Тел өйрәнеү өсөн Ҡушымталар ҡулланығыҙ, Мәҫәлән, Duolingo һәм Memrise, һүҙлек запасын мауыҡтырғыс интерактив өйрәнеү өсөн.
6. Башҡа ресурстарҙы файҙаланығыҙ. Китаптарҙы һәм веб-сайттарҙы ҡулланығыҙ, УЛАР ҺЕҘГӘ үҙбәк кириллицаһы телен һәм мәҙәниәтен яҡшыраҡ аңларға ярҙам итер, МӘҪӘЛӘН, BBC Uzbekistan һәм үзбәк телендәге портал.

Ҡаҙаҡ теленә тәржемә итеү донъя космополитик булып киткән һайын мөһим процесс булып китә. Донъя баҙарҙары үҫкән һайын ҡаҙаҡ теленә теүәл тәржемә итеү хеҙмәттәренә ихтыяж арта. Ҡаҙаҡ телен башҡа телдәргә тәржемә итеү һәм киреһенсә ҡатмарлы процесс булыуы мөмкин, һәм сифатлы тәржемә итеү өсөн телде һәм уның грамматикаһын, шулай уҡ илдәр араһындағы мәҙәни айырмаларҙы аңлау мөһим.

Ҡаҙаҡ теле төрки теле, Башлыса Ҡаҙағстанда, Шулай уҡ үзбәкстанда, Ҡытайҙа, Ҡырғыҙстанда, Рәсәйҙә һәм башҡа элекке совет республикаларында һөйләшәләр. Быуаттар дауамында уға ғәрәп, фарсы һәм рус телдәре йоғонто яһай. Тел дүрт диалекттан тора: Көньяҡ, Төньяҡ, Көньяҡ-Көнсығыш һәм Көнбайыш. Ниндәй диалектҡа тәржемә ителеүенә ҡарап, ҡайһы бер грамматика һәм ҡулланыу ҡағиҙәләре үҙгәрергә мөмкин. Һөҙөмтәлә тәржемә проектын башлар алдынан һәр диалектты аңлау мөһим.

Бынан тыш, телде ҡабул итеүгә йоғонто яһай алған мәҙәни нюанстарға һиҙгер булыу бик мөһим. Мәҫәлән, формаль тел йыш ҡына эшлекле мәсьәләләрҙе тикшереүҙә ҡулланыла, ә формаль булмаған тел йыш ҡына иркен һөйләшеүҙәрҙә өҫтөнлөклө. Шулай уҡ тәржемәсенең йәшен иҫәпкә алыу мөһим, сөнки йәш тәржемәселәр тиҫтә йылдар элек ҡулланылған иҫке һүҙҙәрҙе йәки фразаларҙы белмәүе мөмкин.

Ниһайәт, тәржемәселәргә улар тәржемә иткән телдең алфавиты һәм яҙыу системаһы менән таныш булыу мөһим. Ҡаҙаҡ теле өс төрлө алфавит менән яҙылған, әммә бөгөн кириллица йыш ҡулланыла. Бынан тыш, телдең үҙ яҙма билдәләре бар, уларҙы тәржемә иткәндә иҫәпкә алырға кәрәк.

Һөҙөмтәлә, ҡаҙаҡ теленә тәржемә итеү телде, уның диалекттарын, мәҙәни нюанстарын һәм алфавитын аңлауҙы талап итә. Был аспекттарҙы иҫәпкә алып, тәржемәселәр юғары сифатлы тәржемәләр бирә ала, улар хәбәрҙе теүәл тапшыра.

Ҡаҙаҡ телендә ниндәй илдәрҙә һөйләшәләр?

Ҡаҙаҡ теле Ҡаҙағстанда рәсми тел булып тора, Шулай уҡ Рәсәйҙә һәм Ҡытайҙың ҡайһы бер өлөштәрендә, Афғанстанда, Төркиәлә һәм Монголияла һөйләшәләр.

Ҡаҙаҡ теленең тарихы ниндәй?

Ҡаҙаҡ теленең тарихы 1400-се йылдарға барып тоташа, ул Беренсе тапҡыр Үҙәк Азия далаларында йәшәгән күсмә төрки телле ҡәбиләләр араһында яҙма тел булараҡ ҡулланыла. Ҡаҙаҡ телендәге күп һүҙҙәр башҡа төрки телдәрҙән, шулай уҡ фарсы, ғәрәп һәм рус телдәренән алынған тип иҫәпләнә. 18 быуатҡа ҡаҙаҡ теле Ҡаҙағстанда өҫтөнлөклө телгә әйләнә, ә сталин осоронан һуң Ул 1996 йылда Ҡаҙағстандың рәсми теле була. Бөгөн Унда 11 миллиондан ашыу кеше һөйләшә, башлыса Ҡаҙағстанда, Үзбәкстанда һәм Рәсәйҙә.

Ҡаҙаҡ телен үҫтереүгә ҙур өлөш индергән тәүге 5 кеше араһында кем бар?

1. Абай Ҡонанбай Улы (18451904) хәҙерге ҡаҙаҡ әҙәбиәтенең Атаһы, шағир һәм философ булараҡ киң билдәле, ул яңы әҙәби стиль индерә һәм телде модернизациялай.
2. Магжан Жумабаев (18661938) яҙыусы һәм педагог, хәҙерге ҡаҙаҡ теленең яҙмаһын стандартлаштыра.
3. Мөхтәр Әүәзов (18971961) совет Ҡаҙағстанының күренекле яҙыусыһы, драматургы һәм беренсе мәғариф министры, хәҙерге ҡаҙаҡ телен кодлаштырыу һәм үҫтереү уға йөкмәтелә.
4. Ғәбит Мөсрәпов (18941937) лингвист, педагог һәм этнограф, ҡаҙаҡ телен үҫтереүгә иртә өлөш индергән.
5. Ерлан Нысанбаев (19031971) Ҡаҙаҡ фәндәр академияһына нигеҙ һалыусы һәм тел реформаторы, ҡаҙаҡ телен модернизациялауға ҙур өлөш индергән.

Ҡаҙаҡ теленең структураһы нисек ҡоролған?

Ҡаҙаҡ теленең структураһы агглютинатив. Был һүҙҙәрҙең морфемалар менән берләшеү юлы менән барлыҡҡа килеүен аңлата, уларҙың һәр береһе бер мәғәнәгә эйә. Ҡаҙаҡ теле шулай уҡ эргатив-абсолютив синтаксисҡа эйә, ул күсмә булмаған һөйләмдең эйәһе һәм күсмә һөйләм объекты бер үк форма менән билдәләнә ала тигәнде аңлата. Телдә шулай уҡ исемдәрҙең туғыҙ килештәре һәм ҡылымдың алты ваҡыты бар.

Ҡаҙаҡ телен иң дөрөҫ ысул менән нисек өйрәнергә?

1. Нигеҙҙәрҙе өйрәнеүҙән башлағыҙ. Алфавитты һәм нисек уҡырға, яҙырға һәм һүҙҙәрҙе әйтергә өйрәнегеҙ. 2. Грамматика нигеҙҙәрен һәм һөйләмдәрҙең структураһын өйрәнегеҙ. Һеҙ Интернетта бик күп файҙалы ресурстар таба алаһығыҙ. 3. Ҡаҙаҡ музыкаһын тыңлағыҙ һәм һөйләү теле менән танышыу өсөн ҡаҙаҡ фильмдарын һәм телетапшырыуҙарын ҡарағыҙ. 4. Башҡорт теле уҡытыусыһы йәки уҡытыусыһы менән кәңәшләшегеҙ. Был телдә һөйләшеү һәм ишетеү менән шөғөлләнеү мөһим. 5. Уҡыуығыҙҙы дауам итегеҙ. Телде өйрәнеүгә һәм уны ҡулланыу практикаһына көн һайын бер аҙ ваҡыт бүлеп бирегеҙ. 6. Мәҙәниәткә сумдырылығыҙ. Китап уҡыу, музыка тыңлау һәм ҡаҙаҡ йәшәү рәүеше менән танышыу һеҙгә телде яҡшыраҡ аңларға ярҙам итер.