Эсперанто Албан Куҫар

Эсперанто вӑл-тӗнчери конструкциллӗ чӗлхе, 1887 ҫулта л.Л. Сменгоф тухтӑр, врач тата поляк йӑхӗнчен тухнӑ лингвист туса хатӗрленӗ. Ӑна пӗтӗм тӗнчери ӑнланулӑха тата пӗтӗм тӗнчери хутшӑнӑва пулӑшма, ҫавӑн пекех тӗрлӗ ҫӗршыври ҫынсемшӗн тухӑҫлӑ иккӗмӗш чӗлхе пулма туса хатӗрленӗ. Паян эсперантора 100 ытла ҫӗршывра темиҫе миллион ҫын калаҫать, вӑл тӗнчери нумай организацисемпе рабочи чӗлхе вырӑнне усӑ курать.

Эсперанто грамматики питӗ ансат шутланать, ӑна ытти чӗлхесемпе танлаштарсан чылай ҫӑмӑллатать. Ҫак ансатлӑх ӑна куҫарма уйрӑмах лайӑх май парать. Кунсӑр пуҫне эсперантона анлӑн йышӑннӑ, ӑна куҫару проекчӗсенче усӑ курма май панине ӑнланнӑ, унсӑрӑн вӗсене темиҫе чӗлхе кирлӗ пулнӑ пулӗччӗ.

Эсперанто ҫине куҫарни куҫару тӗнчинче уйрӑм вырӑн йышӑнать. Куҫару чӗлхипе ҫыхӑннӑ ытти куҫарусемпе танлаштарсан, эсперанто та, оригинал чӗлхипе те лайӑх пӗлекен куҫаруҫӑсем ҫине таянать. Ҫакӑ тӑлмачсене тӗп-тӗрӗс куҫарма нихӑш чӗлхене те, нихӑш чӗлхене те тӑхӑнса ҫӳреме юраманнине пӗлтерет.

Пӗр чӗлхерен эсперанта материал куҫарнӑ чухне пуҫламӑш чӗлхене тӗп-тӗрӗс куҫарнӑ тенине ӗненмелле. Ку ансат пулма пултарать, мӗншӗн тесен хӑш-пӗр чӗлхесем идиоматилле пуплевсем, сӑмахсемпе ӑнлавсем пур, вӗсене тӳрех эсперанто ҫине куҫарма май ҫук. Тен, ҫак чӗлхе нюансӗсене эсперанто ҫине куҫарнӑ чухне ҫапла палӑртасса шантарма ятарласа хатӗрленни тата опыт кирлӗ пулӗ.

Кунсӑр пуҫне, эсперантора паллӑ ӑнланусем е сӑмахсем валли эквивалентсем ҫук пулсан, ҫав идейӑсене уҫӑмлӑн та тӗп-тӗрӗс ӑнлантарса парас тесен, тавралӑхпа усӑ курмалла. Ку вӑл эсперанто ҫине куҫарнӑ куҫару ытти чӗлхесемпе ҫырнӑ куҫарусенчен чылай уйрӑлса тӑрать, унта пӗр пуплев е ӑнлану тӳрӗ эквивалентлӑ пулма пултарать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, эсперанта куҫарни тӗнчери ӑнланулӑхпа коммуникацие пулӑшмалли уйрӑм та усӑллӑ инструмент шутланать. Оригинал чӗлхине те, эсперантона та тарӑн ӑнланакан тӑлмачсем ҫине шанса куҫарусене хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс пурнӑҫлама пултараҫҫӗ. Юлашкинчен, кӑткӑс ӑнланусемпе тата идиомпа усӑ курса, тӑлмачсем хӑйсен вӗҫев чӗлхин пӗлтерӗшне эсперанто ҫине куҫарнӑ чухне панӑ тесе шантарма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче эсперанто чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Эсперанто пӗр ҫӗршывра та официаллӑ йышӑну тумасть. Шутласа пӑхнӑ тӑрӑх, пӗтӗм тӗнчипе 2 миллиона яхӑн ҫын эсперантопа калаҫма пултарать, ҫавӑнпа та тӗнчери нумай ҫӗршывсенче ун ҫинчен калаҫаҫҫӗ. Вӑл германи, Япони, Польша, Бразили тата Китай пек ҫӗршывсенче ытларах сарӑлнӑ.

Эсперанто чӗлхин историйӗ мӗнле?

Эсперанто - тӗнчери конструкциллӗ чӗлхе, 19 ӗмӗр вӗҫӗнче поляксен офтальмологӗ Л.Л. Сменгоф тунӑ. Унӑн тӗллевӗ-культура, чӗлхе тата наци хушшинчи кӗпер хушшинче анлӑн усӑ куракан чӗлхе туса хатӗрлесси. Вӑл лингвистикӑлла ансат чӗлхе суйласа илнӗ, ун шучӗпе, ӑна хальхи чӗлхесенчен те ҫӑмӑлтарах пулнӑ пулӗччӗ.
Переменгоф Хӑйӗн чӗлхи Ҫинчен ҫырнӑ Пӗрремӗш кӗнекене "Unua Libro" ("Пӗрремӗш кӗнеке") (1887 ҫулхи июлӗн 26-мӗшӗнче Эсперанто тухтӑр псевдонимпа ("шанакан"тени мӗне пӗлтерет) пичетлесе кӑларнӑ. Эсперанто хӑвӑрт сарӑлнӑ, ӗмӗрсен чиккинче вӑл пӗтӗм тӗнчери юхӑм пулса тӑнӑ. Ҫак вӑхӑтра ку чӗлхепе пысӑк та ученӑйсем нумай ҫырнӑ. Тӗнчери пӗрремӗш конгресс 1905 ҫулта Францире пулса иртнӗ.
1908 ҫулта эсперантон пӗтӗм Тӗнчери ассоциацине (UEA) йӗркеленӗ, чӗлхене сарас тата пӗтӗм тӗнчери ӑнланӑва пулӑшас тӗллевпе йӗркеленӗ. 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче темиҫе ҫӗршыв, официаллӑ пулӑшу чӗлхи вырӑнне, эсперантона йышӑннӑ, вара пӗтӗм тӗнчипе темиҫе ҫӗнӗ общество йӗркеленӗ.
Иккӗмӗш тӗнче вӑрҫи эсперантона аталантарма пусӑм кӳнӗ, анчах вӑл вилмен. 1954 ҫулта UEA Булон декларацине йышӑннӑ, унта эксперантӑн тӗп принципӗсемпе тӗллевӗсем ҫинчен ҫырнӑ. Кун хыҫҫӑн 1961 ҫулта эсперанто прависен Декларацине йышӑннӑ.
Паян эсперантора тӗнчипе темиҫе пин ҫын, пуринчен ытла хобби тесе калаҫаҫҫӗ, хӑш-пӗр организацисем ӑна ҫаплах тӗнчери практика чӗлхипе усӑ курма хавхалантараҫҫӗ пулин те.

Эсперанто чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Людовико Улӑштару-эсперанто чӗлхине йӗркелекен.
2. Вильям Олд-шотландири поэт тата автор, сӑмахран, "Адя" классикӑлла поэма эсперанто ҫине, ҫавӑн пекех ҫак чӗлхери ытти произведенисене те ҫырнӑ.
3. Хамфри Тонкин-америка профессорӗ тата пӗтӗм Тӗнчери ассоциацин президенчӗ пулнӑ эсперанто, эсперанто ҫине вун-вун кӗнеке ҫырнӑскер.
4. Л.Л. Сменгоф - Людовико Сменгоф ывӑлӗ тата "Фундамент де эсперанто" издатель, официаллӑ грамматикӑпа эсперанто словарьне.
5. Даскупта - инди авторӗ, редактор тата тӑлмачӑ, "Ансатлатнӑ грамматика эсперанто"грамматикӑпа тӗплӗ кӗнеке ҫырнӑскер, пулнӑ. Ҫавӑн пекех Ӑна Индире ҫав чӗлхене ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратни тесе ҫырса хураҫҫӗ.

Эсперанто чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Эсперанто вӑл-конструкциллӗ чӗлхе, ку вӑл ӑна регулярлӑ, логикӑллӑ тата ансат вӗренес тесе юри туса хатӗрленине пӗлтерет. Ку агглютинативлӑ чӗлхе-ҫӗнӗ сӑмахсем тымарсемпе аффикссен пӗрлешӗвӗсем пулса тӑнине, чӗлхе ҫутҫанталӑк чӗлхисене вӗренессинчен чылай ҫӑмӑлтарах пулнине пӗлтерет. Унӑн сӑмахӗсен тӗп йӗрки европӑри ытти чӗлхесенчи пекех: субъект-глагол-ОБЪЕКТ (SVO). Грамматика питӗ ансат, мӗншӗн тесен пурнӑҫра паллӑ е паллӑ мар артикль ҫук, генеральнӑй уйрӑмлӑхсем те ҫук. Кунта та нимӗнле пӑсӑклӑх та ҫук, ку вара эсир правилӑсене вӗренсе вӗсене кирек мӗнле сӑмах ҫумне те усӑ курма пултарассине пӗлтерет.

Эсперанто чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Эсперанто чӗлхин никӗсӗсене вӗренме тытӑнӑр. Грамматика, словарь запасӗн никӗсӗсене тата произведенисене вӗренӗр. Интернетра Duolingo, Lernu тата La Lingvo Internacia йышши тӳлевсӗр ресурссем нумай.
2. Чӗлхепе усӑ курӑр. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекен эсперантопа е онлайн-эсперанто ушкӑнӗнче калаҫӑр. Май килнӗ таран эсперанто мероприятийӗсемпе семинарӗсене ҫӳрӗр. Ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах вӗренме тата опытлӑ носительсенчен каялла ҫыхӑну илме пулӑшӗ.
3. Кӗнекесене вулӑр та эсперанто ҫине фильмсем пӑхӑр. Ҫакӑ сире чӗлхе ӑнланӑвне аталантарма тата сӑмах запасне ӳстерме пулӑшӗ.
4. Хӑйпе калаҫакана тупӑр е эсперанто курсӗ витӗр тухӑр. Чӗлхепе тӑтӑшах практикациленме пултаракан ҫын пулмалла - питӗ лайӑх вӗренмелли меслет.
5. Чӗлхепе час-часах усӑ курӑр. Кирек мӗнле чӗлхене те ирӗклӗн тыткаламалли чи лайӑх меслет-унпа час-часах усӑ курмалла. Туссемпе хутшӑнатӑр-и эсир е электронлӑ ҫырусем ҫыратӑр-и, май килнӗ таран ытларах эсперантопа усӑ курӑр.

Албани Кӑнтӑр-Хӗвелтухӑҫ Европӑн центрӗнче вырнаҫнӑ пирки албани регионти чи анлӑ сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри пулса тӑнӑ. Ку чӗлхе ҫӗршывӑн официаллӑ чӗлхи пулса тӑрать, унта ахаль граждансем, ҫавӑн пекех ӗҫлӗ тата патшалӑх служащийӗсем калаҫаҫҫӗ. 10 ӗмӗре каякан тымарӗсене тата албан чӗлхипе 7,2 миллион ытла ҫын калаҫнине пула албанла куҫару пулӑшӑвӗ нумай предприятисемпе учрежденисемшӗн питӗ кирлӗ актив пулса тӑнӑ.

Албанла куҫарусен бюровӗ юридически документсене куҫарни, веб-сайтсене локализацилени, присяга айне кӑтартусене куҫарни тата ытти нумай пулӑшу ӗҫӗсен анлӑ спекторӗ сӗнет. Предприятисемпе организацисем хӑйсен тӑван чӗлхипе усӑ курса тухӑҫлӑ хутшӑнма пултараҫҫӗ, ҫавӑнпа чӗлхе-ҫӑварлӑ тӑлмач пулӑшӑвӗ хаклах мар. Чӗлхе куҫаракансем куҫарӑва чӑн вӑхӑт йӗркипе тивӗҫтереҫҫӗ, профессионалсене вӗсен суйлавӗпе чӗлхепе хутшӑнма май параҫҫӗ. Тӑлмачсем, тепӗр енчен, ҫыру докуменчӗсене илеҫҫӗ те вӗсене урӑх чӗлхе ҫине куҫараҫҫӗ, тӗрлӗ тӗллевсемпе усӑ курма пултаракан куҫарусене параҫҫӗ.

Куҫару кирек мӗнле пулӑшӑва та пӑхса тухнӑ чухне чи малтан вӗсен квалификацине тата опытне шута илмелле. Сертификациленӗ чӗлхе тӑлмачӗсен акӑлчанла та, албанла та ирӗклӗн калаҫмалла, вырӑнти культурӑпа йӑласене те лайӑх пӗлмелле. Сертификациллӗ специалистсен те вӗсем куҫаракан предмета тарӑн пӗлмелле. Ҫакӑ куҫару пахалӑхне те, тӗрӗслӗхне те гарантилет.

Албан чӗлхине куҫармалли пулӑшусемпе усӑ курас текен предприятисемпе учрежденисенче чӗлхене ҫеҫ мар, вӗсем куҫаракан тӗрлӗ специальноҫсемпе ӗҫлемелли опытлӑ квалификациллӗ лингвистсенчен ыйтса пӗлмелле. Ҫакӑн пек хӑнӑхусемпе пӗлӳсене тӗрӗс куҫарма кирлӗ. Кунсӑр пуҫне компанисене персональнӑй пулӑшу енӗпе куҫару компанийӗн сӗнӗвӗсене, клиентсене тивӗҫтернин кӑтартӑвӗсене тата ӑслӑ хаксене тимлӗн тишкермелле.

Ҫыру материалӗсен професси куҫарӑвӗ чӗлхе барьерне ҫӗнтерсе клиентсене хӑйсен тӑван чӗлхипе калаҫас текенсемшӗн питӗ пӗлтерӗшлӗ инструмент шутланать. Реклама, маркетинг е документаци пулсан, албан чӗлхипе материалсене тӗрӗс куҫарни тӗнчери кирек мӗнле организацишӗн те хаклах мар.

Хӑш ҫӗршывсенче албан чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Албан чӗлхипе 7 миллиона яхӑн ҫынна тӑван чӗлхепе, пуринчен ытла Албанипе Косовӑра, Ҫавӑн пекех Балкан ытти районӗсенче, Ҫурҫӗр Македони, Черногори, Греци тата Итали чаҫӗсене кӗртнӗ чухне калаҫҫӗ.

Албан чӗлхин историйӗ мӗнле?

Албан чӗлхи вӑрӑм та кӑткӑс истори. Ученӑйсем ҫапла шутлаҫҫӗ: ку-иллирири пек палӑрса тӑракан юханшыв айлӑмӗн авалхи чӗлхин йӑхӗ, Унта Рим эрӑчченхи Балкансенче калаҫнӑ. Албан чӗлхине вӑтам ӗмӗрти кая юлнӑ тапхӑрта пӗрремӗш хут ҫирӗплетнӗ, анчах унӑн тымарӗсем чылай шаларах каяҫҫӗ. Осман империйӗ вӑхӑтӗнче албанский ытларах калаҫу чӗлхипе калаҫнӑ, литературӑра унпа усӑ курни сӑвӑсемпе тата халӑх юррисемпе ҫырлахнӑ. 19 ӗмӗрте шкулсенче, хаҫатсенче тата тӗн кӗнекисенче усӑ куракан албан чӗлхин стандартлӑ форми туса хатӗрленӗ. Осман империйӗнчен никама пӑхӑнманлӑх тупнӑранпа 1912 ҫулта Албани албание хӑйӗн официаллӑ чӗлхипе йышӑннӑ.

Албан чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Скандербег Георг Кастиоти (1405 – 1468): албанири наци геройӗ тата осман тӗрӗслевӗнчен Албание хӑтарнӑ ҫарпуҫӗ. Вӑл та, чӗлхене тӗрӗслӗх парса, албан чӗлхипе нумай ӗҫ ҫырнӑ.
2. Пашка Васа (1764-1824): патриот тата писатель, албан чӗлхинчи чи паллӑ кӗнекесенчен пӗрне - "ӗне Уявӗ"тесе ҫырнӑскер.
3. Фрашери хӑй (1850-1904): паллӑ поэт тата писатель, хальхи албан литературине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑскер.
4. Луидж Гракуки (1879-1925): албанри паллӑ педагог, лингвист тата писатель, албан чӗлхине стандартизацилес тата унификацилес ӗҫе пысӑк витӗм кӳнӗ.
5. Пирӗн Фрашери (1846-1900): хальхи албан литературине аталантарас ӗҫре пысӑк вырӑн йышӑнса тӑнӑ поэт, драматург тата прозаик.

Албан чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Балканри чӗлхе группине кӗрекен индоевропӑри ҫемьен албан чӗлхи. Унӑн ҫывӑх тӑванӗсем балкан ареалӗн ытти чӗлхисем, грек тата македони чӗлхисем, пулаҫҫӗ. Албан чӗлхин йӗтри икӗ диалектран, гегипе тоскскинчен тӑрать, вӗсем субдиалектсенчен тата уйрӑм тӗрлӗ япаласенчен тӑраҫҫӗ. Чӗлхере темиҫе уҫӑмлӑ сасӑ пур, ҫав шутра албанскишӗн уйрӑм, имплозив текен сасӑ. Унта та глаголсене пӗрлештермелли тата паллӑ ячӗсемпе килӗштермелли кӑткӑс системӑпа усӑ кураҫҫӗ. Албан чӗлхи-ҫӳллӗ флексиллӗ, морфологиллӗ тата синтаксислӑ чӗлхе.

Албан чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Албан чӗлхин е учебникӗн база курсӗнчен пуҫлӑр та ӑна вӗренӗр. Ҫакӑ сире чӗлхе никӗсӗ тӗлӗшӗнчен ҫирӗп никӗс парӗ.
2. Яланах практикӑра пулӑр. Калаҫура, аудиторире, вулавра тата албан чӗлхипе ҫырнӑ ҫырура яланах практикӑра усӑ курӑр.
3. Чӗлхепе ҫыхӑнса ӗҫлӗр. Албан чӗлхипе аудиозапиҫӗсене итлӗр, албан телешоусемпе фильмӗсене пӑхӑр, ҫавӑн пекех албан чӗлхипе калаҫакансене тупӑр.
4. Онлайн-ресурссемпе усӑ курӑр. Чӗлхене вӗренекен онлайн-форума хутшӑнӑр, онлайн-учебниксемпе усӑ курӑр тата онлайн грамматика правилисене шырӑр.
5. Занятисене кайӑр. Май пулсан, албан чӗлхипе занятисем ҫӳресси ҫинчен шухӑшлӑр. Ку опытлӑ преподавательтен пулӑшу илме пултарать.