Irland Latyn Aýdarma

Irland tiline aýdarma ırland tiliniń erekshe jáne kúrdeli sıpatyna baılanysty lıngvısıkanyń mamandandyrylǵan salasy bolyp tabylady. Irlandıada shamamen 1,8 mıllıon adam jáne Ulybrıtanıa men Amerıkanyń bólikterinde taǵy 60 000 adam sóıleıtin bul til Irlandıa Respýblıkasynyń resmı tili jáne Soltústik Irlandıada resmı túrde tanylǵan azshylyq tili bolyp tabylady.

Irland tiline aýdarýdyń maqsaty-mátinniń boljamdy maǵynasyn bir tilden ekinshi tilge dál jetkizý. Bul eki tildi de, mádenı, áleýmettik jáne saıası kontekstti de keń bilýdi qajet etedi. Mysaly, jalqy esimder men habarlamalardy dál aýdarý úshin belgili bir dıalektiler qajet bolýy múmkin.

Irland tiline aýdarma tehnıkalyq jáne shyǵarmashylyq prosesterdi qamtıdy. Tehnıkalyq daǵdylar gramatıkany, sıntaksısti jáne kompozısıa erejelerin túsinýdi, sondaı-aq belgilengen aýdarma hattamalaryn ustanýdy qamtıdy. Shyǵarmashylyq daǵdylar bastapqy materıaldy dál túsindirý jáne berý mindetine kóbirek kóńil bóledi.

Kásibı ırlandıalyq aýdarmashylar kóbinese medısına, ınjenerlik, zańdy nemese qarjylyq qujattar sıaqty belgili bir salada mamandanǵan. Aýdarmashylar ózderi aınalysatyn pán týraly tereń bilimge ıe bolýy kerek, sonymen qatar maqsatty jáne bastapqy tilderdi erkin meńgerýi kerek.

Irlandıalyq aýdarma qyzmetteri suranysqa ıe, óıtkeni ırlandıalyq mátinderdiń, qujattardyń jáne basqa materıaldardyń sany aǵylshyn tiline jáne kerisinshe aýdarylady. Buǵan kitaptar, kelisimsharttar, marketıńtik materıaldar, veb-better, baǵdarlamalyq jasaqtama nusqaýlyqtary, teledıdar jáne radıo habarlary jáne t.b. kiredi.

Kez kelgen aýdarymdardy tıisti dárejesi nemese sertıfıkaty bar bilikti maman oryndaıtynyna kóz jetkizý mańyzdy. Sonymen qatar, uıymdar ózderiniń maqsatty aýdıtorıasynyń naqty tildik qajettilikteri týraly habardar bolýy kerek jáne aýdarmalar muny kórsetetinine kóz jetkizýi kerek.

Irland tiline aýdarma ırland halqynyń mádenıeti, tili men tarıhynyń dál saqtalýyn jáne búkil álemge berilýin qamtamasyz etýdiń ajyramas bóligi bolyp tabylady. Bul sondaı-aq halyqaralyq kópirler salýǵa, ózara túsinistikti tereńdetýge jáne elder arasyndaǵy yntymaqtastyqty damytýǵa kómektesedi.

Irland tilinde qaı elder sóıleıdi?

Irland tilinde negizinen Irlandıada sóıleıdi. Ol sondaı-aq Ulybrıtanıanyń, Amerıka Qurama Shtattarynyń, Kanadanyń jáne ırland tektes adamdar qonystanǵan dúnıe júzindegi basqa elderdiń shaǵyn eldi mekenderinde sóıleıdi.

Irland tiliniń tarıhy qandaı?

Irland tili (Gaeilge) - kelt tili, Eýropadaǵy eń kóne jáne keń taralǵan tilderdiń biri, jazbasha tarıhy 2500 jyldan asady. Bul Irlandıada shamamen 1,8 mıllıon adam sóıleıtin Irlandıa Respýblıkasynyń resmı tili, AQSH - ta, Ulybrıtanıada jáne Kanadada taǵy 80 000 adam, al basqa elderde az sóıleıdi.
Irland jazýynyń eń alǵashqy belgili úlgileri shamamen b.z. 4 ǵasyrǵa jatady, al eski ırland tiliniń dálelderi 6 ǵasyrdan beri bar. Irland tiliniń eń alǵashqy tirkelgen túri bizdiń zamanymyzdyń 7-8 ǵasyrlarynda jasalǵan ejelgi ırlandıalyq quqyqtyq mátinderde, Brehon zańdarynda kýálandyrylǵan. Alaıda, 11 ǵasyrǵa qaraı bul til orta ırland tilimenesystyryla bastady.
Qazirgi Irland tili orta ırland tilinen shyqqan jáne ádette eki dıalektke bólinedi: Múnster (Mhýmhaın) jáne konnachta (Konnachta). 19 ǵasyrǵa qaraı Irland tili eldiń kóptegen aımaqtarynda azshylyq tiline aınaldy, biraq ırland tilin úırenýshiler 19 ǵasyrdyń aıaǵy men 20 ǵasyrdyń basynda gel tiliniń qaıta jandanýynyń arqasynda onyń mańyzdylyǵyn arttyrdy. Osy kezeńde ırland tilindegi ádebıetter órkendep, osy tildi úırenýge jáne onymen sóılesýge qyzyǵýshylyq artty.
Sodan beri ana tilinde sóıleıtinderdiń sany ırland tilinde habar taratatyn radıo jáne teledıdar stansıalaryn qurý, ırland tilin bastaýysh jáne orta mektepterdiń oqý baǵdarlamalaryna pán retinde engizý jáne sońǵy jyldary Irland tili men mádenıetine degen qyzyǵýshylyqty jandandyrý arqyly turaqty túrde ósti.

Irland tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Dýglas Haıd (1860-1949): ol 1893 jyly Gael lıgasynyń negizin qalaýshylardyń biri boldy jáne osy taqyrypta birqatar kitaptar jazyp, ırland tilin nasıhattaý úshin tynymsyz jumys jasady.
2. Shon O Lýıng (1910-1985): ol ádebıet pen Irland tili týraly kóp jazǵan aqyn jáne ǵalym, sonymen qatar tildi saqtaý men nasıhattaýdaǵy jetekshi tulǵalardyń biri boldy.
3. Maıre Mhak an Saoı (1920-2018): ol ırland tilinde óz shyǵarmalaryn jazǵan ırlandıalyq aqyn jáne jazýshy boldy. Onyń eń tanymal óleńi "Ceo Draíochta" ("jumbaq tuman") dep atalady.
4. Padreıg Mak Pıaraıs (1879-1916): ol Irlandıanyń kórnekti saıası balýandarynyń biri, sonymen qatar ırland tiliniń jalyndy qorǵaýshysy boldy. Ol 1916 jylǵy Pashadaǵy Irlandıa revolúsıasyn shabyttandyrdy jáne ırland halqynyń óz tilin qalpyna keltirý qabiletine qatty sendi.
5. Braıan O ' Kýıv (1939 jyly týǵan): ol 1997-2011 jyldary qaýymdastyqtar, aýyldyq jerler jáne Galtah isteri mınıstri bolǵan ırlandıalyq saıasatker. Ol galtaht Zańy jáne ırland tilin damytýdyń 20 jyldyq strategıasy sıaqty bastamalardy engizý arqyly ırland tiliniń jandanýyna aıtarlyqtaı úles qosty.

Irland tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Irland tili (gel nemese ırland-gel ústeýi dep te atalady) - birqatar dıalektilerdi qoldanatyn kelt tili. Ol etistik-sýbekt-obekt tártibiniń aınalasynda qurylymdalǵan jáne fleksıalyq morfologıasy joq. Til negizinen sıllabıkalyq, ár sózdiń bastapqy býynyna basa nazar aýdarylady. Qarapaıym jáne kúrdeli ıdeıalardy bildirý úshin etistik jáne ataýly formalardyń keń aýqymy qoldanylady.

Irland tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Til úırenýge batyryńyz. Irlandıa radıosyn tyńdańyz jáne til men onyń aıtylýymen tanysý úshin ırlandıalyq teleshoýlardy kórińiz.
2. Negizderin bilińiz. Irland tiliniń eń kóp taralǵan sózderin, sóz tirkesterin jáne gramatıkalyq erejelerin úırenýden bastańyz. Kirispe sabaqtardyń nemese kitaptardyń kópshiligi muny qamtıdy.
3. Ana tilinde sóıleıtindermen tájirıbe jasańyz. Irland tilindegi sabaqtarǵa baryńyz, sol tilde sóıleıtin adamdarmen tanysyńyz jáne olarmen sóılesýge mashyqtanyńyz. Siz sondaı-aq ırland tilinde sóıleıtindermen sóılesýge bolatyn onlaın talqylaý taqtalaryn nemese chattardy taba alasyz.
4. Kitaptardy, gazetter men jýrnaldardy oqyp, tyńdańyz. Irland tilinde kitap oqý jáne aýdıokitaptardy tyńdaý bul tildiń qalaı dybystalatynyn estýge kómektesedi.
5. Irland mádenıetine degen súıispenshilikti damytyńyz. Eger siz de mádenıetke enseńiz, tildi úırený ońaıyraq bolady. Irland mádenıeti týraly túsinik alý úshin ırland fılmderin kórińiz, ırland ádebıetin oqyńyz jáne ırland mýzykasyn úırenińiz.
6. Jattyǵýdy eshqashan toqtatpańyz. Sońynda, úırengenińizdi umytpaý úshin kún saıyn jattyǵyńyz. Neǵurlym kóp jattyǵý jasasańyz, soǵurlym jaqsy bolasyz!

Latyn tiline aýdarý-bul myńdaǵan jyldarǵa sozylǵan tájirıbe. Ol mátindi bir tilden ekinshi tilge, ádette latyn tilinen aǵylshyn tiline nemese basqa zamanaýı tilge aýdarýdy qamtıdy. Ǵasyrlar boıy latyn tili ǵalymdar men jazýshylardyń tili boldy. Búgingi kúnniń ózinde latyn tili zań, medısına jáne katolık shirkeýi sıaqty kóptegen salalarda mańyzdy ról atqarady.

Aýdarma jobasyn bastaý úshin aýdarmashy latyn tilin qoldanatyn aýdarma jobalary úshin ádette latyn tili bolyp tabylatyn bastapqy tildi anyqtaýy kerek. Sodan keıin olar latyn tilin jaqsy bilýi kerek. Bul tildiń gramatıkasy men sıntaksısin bilýdi qamtıdy. Sonymen qatar, aýdarmashy ózi aýdaratyn aýdarma tilin jetik bilýi kerek. Bul túpnusqa mátinniń úni men maǵynasyn dál jetkizý úshin tildiń mádenı núanstaryn bilýdi qamtıdy.

Bastapqy til anyqtalǵannan keıin jáne aýdarmashy qajetti daǵdylarǵa ıe bolǵannan keıin, ol aýdarmaǵa kirise alady. Túpnusqa mátinniń kúrdeliligine jáne maqsatty aýdıtorıaǵa baılanysty aýdarmashy birneshe tásilderdi qoldana alady. Mysaly, eger mátin latyn tilin túsinbeıtin keń aýdıtorıaǵa aýdarylsa, aýdarmashy latynnyń áriptesinen góri zamanaýı termınder men sóz tirkesterin qoldanǵandy jón kórýi múmkin. Ekinshi jaǵynan, resmı aýdarmany qajet etetin mátinder úshin aýdarmashy latyn mátinine jabysqandy jón kórýi múmkin.

Latyn tili kúrdeli til ekenin este ustaǵan jón. Onyń kóptegen náziktikteri bar, olar tildi jetik bilmeıtin aýdarmashy úshin qıyn bolýy múmkin. Nátıjesinde, latyn álipbıine kúrdeli aýdarmalardy osy salada tájirıbesi bar kásibı aýdarmashyǵa tapsyrǵan durys.

Qalaı bolǵanda da, aýdarmanyń dáldigi óte mańyzdy. Aýdarmalar túpnusqa mátinniń maǵynasyn boljamdy tonǵa, stılge nemese habarlamaǵa nuqsan keltirmesten dál jetkizýi kerek. Bul ásirese latyn tiline aýdarǵanda durys, óıtkeni qatelikter shatasýǵa nemese túsinispeýshilikke ákelýi múmkin. Dáldikti qamtamasyz etý úshin aýdarylǵan mátindi tekserý jáne qaıta tekserý óte mańyzdy.

Aýdarma-bul meńgerý úshin ýaqyt pen tájirıbeni qajet etetin daǵdy. Latyn tiline aýdarýǵa keletin bolsaq, kásipqoılar kóbinese eń jaqsy nusqa bolyp tabylady. Olar latyn mátinin aǵylshyn nemese basqa tilge dál aýdarý úshin qajetti quraldar men bilimge qol jetkize alady. Osy tapsyrmany oryndaıtyn bilikti aýdarmashynyń kómegimen latyn tilindegi aýdarmashylar naqty jáne senimdi aýdarmalardy usynýǵa senimdi bola alady.

Latyn tilinde qaı elder sóıleıdi?

Latyn tilinde eshbir elde negizgi til retinde aıtylmaıdy, biraq ol Vatıkan men San-Marıno Respýblıkasynda kóptegen resmı maqsattarda qoldanylady. Latyn tili sonymen qatar Amerıka Qurama Shtattary, Fransıa, Ispanıa, Portýgalıa, Italıa, Polsha, Rýmynıa, Germanıa, Avstrıa, Nıderlandy, Belgıa, Shveısarıa, Kanada, Meksıka, Kolýmbıa, Brazılıa, Venesýela, Perý, Argentına, Chılı, Ekvador, Bolıvıa sıaqty kóptegen elderde til retinde oqytylady nemese oqý baǵdarlamalarynyń bóligi retinde oqytylady, Ýrýgvaı, Paragvaı jáne basqa da ártúrli elder.

Latyn tiliniń tarıhy qandaı?

Latyn tiliniń myńdaǵan jyldarǵa sozylǵan uzaq tarıhy bar. Ol úndi-eýropalyq til retinde paıda boldy jáne alǵash ret temir dáýirinde Italıa túbeginde qoldanyldy. Sol jerden ol Rım ımperıasynyń klasıkalyq kezeńinde Iberıa, Gallıa jáne aqyrynda Ulybrıtanıa sıaqty basqa aımaqtarǵa taraldy. Latyn tili myń jyldan astam ýaqyt boıy Rım ımperıasynyń resmı tili boldy jáne orta ǵasyrlarda katolısızm tiline aınaldy. Qaıta órleý kezeńinde Latyn tili qaıta órleýdi bastan ótkerdi jáne ǵylymı, bilim berý jáne ádebı maqsattarda qoldanyldy. 19 ǵasyrda ol negizgi qarym-qatynas tili retinde roman tilderimen almastyryldy, biraq ol áli kúnge deıin belgili bir ınstıtýsıonaldyq jaǵdaılarda, sondaı-aq dinı jáne akademıalyq maqsattarda qoldanylady.

Latyn tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Sıseron (b.z. d. 106 – b. z. d. 43) – Rım memleket qaıratkeri, zańger jáne sheshen, ol óz shyǵarmalary men sóılegen sózderimen latyn tiline qatty áser etti.
2. Vergılıı (b.z. d. 70 – b. z. d. 19) – latyn tilinde jazylǵan "Eneıda" epıkalyq poemasymen tanymal rım aqyny. Onyń jumysy Latyn ádebıeti men sıntaksısiniń damýyna úlken úles qosty.
3. Iýlıı Sezar (b.z. d. 100 – b. z. d. 44 j.) – Rım qolbasshysy jáne memleket qaıratkeri, onyń eńbekteri latyn gramatıkasy men sıntaksısiniń damýyna aıtarlyqtaı úles qosty.
4. Gorasıı (b.z. D. 65 – b. z. d. 8) – rımdik lırık aqyn, onyń odalary men satıralary latyn poezıasyna óshpes áser etti.
5. Ovıd (b.z. d. 43 – b. z. 17 J.) – latyn prozasyn edáýir baıytqan "metamorfozdar" sıaqty baıandaý jumystarymen tanymal rım aqyny.

Latyn tiliniń qurylymy qalaı?

Latyn tiliniń qurylymy uqsas aıaqtalýy bar zat esimder men syn esimder toby bolyp tabylatyn bes deklarasıa júıesine negizdelgen. Ár septikte alty túrli jaǵdaı bar: nomınatıvti, genıtatıvti, deratıvti, aıyptaýshy, ablátıvti jáne vokaldy. Latyn tilinde etistiktiń konúgasıasynyń eki túri bar: turaqty jáne turaqty emes. Latyn qurylymyna basqa elementtermen qatar ınfıkster, jurnaqtar, predlogtar men esimdikter de kiredi.

Latyn tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Kýrstan ótińiz nemese Djon k.Traýpmannyń "latyn negizderi" nemese Frederık M. Ýıloktyń "Ýılok latyn" sıaqty latyn gramatıkasy men sózdik qorynyń negizderin qamtıtyn oqýlyq satyp alyńyz.
2. Latyn tilindegi aýdıo jazbalardy tyńdańyz. Múmkin bolsa, ana tilinde sóıleıtinder sóıleıtin latyn aýdıosyn tabyńyz. Bul sizge durys aıtylý men ıntonasıany úırenýge kómektesedi.
3. Latyn tilinde oqýǵa mashyqtanyńyz. Klasıkalyq avtorlardyń, sonyń ishinde Vergılıı men Sıseronnyń shyǵarmalary, antıkvarlyq duǵa kitaptary jáne latyn ádebıetindegi zamanaýı kitaptar sıaqty latyn mátinderin oqyńyz.
4. Latyn tilinde jazyńyz. Latyn tiline yńǵaıly bolǵannan keıin, durys gramatıka men qoldanýmen jaqsyraq tanysý úshin latyn tilinde jazýdy úırenińiz.
5. Latyn tilinde sóıleńiz. Jergilikti Latyn Amerıkasy klýbyna qosylyńyz, latyn tiliniń onlaın kýrsyna jazylyńyz jáne sóıleý tilin úırený úshin latyn tilinen aýdarma synaqtaryna qatysyńyz.