Latysh Polák Aýdarma

Latvıa-Eýropanyń soltústik-shyǵysynda, Baltyq teńiziniń jaǵasynda ornalasqan shaǵyn memleket. Resmı til latysh tili bolǵanymen, eldiń keıbir bólikterinde aǵylshyn tili keńinen qoldanylady jáne túsiniledi. Bul kóptegen adamdar úshin Latvıada qarym-qatynas jasaý jáne bıznes júrgizý úshin latysh tiline aýdarma qyzmetin paıdalanýdy qajet etedi.

Latysh tili-Baltyq tarmaǵynyń úndieýropalyq tili. Onyń Lıtva jáne belgili bir dárejede nemis tilderimen kóptegen uqsastyqtary bar. Júz jyldan astam ýaqyt boıy Latvıada latysh jáne orys tilderinde sóıledi. Alaıda, búginde Latvıa táýelsizdiginiń arqasynda latysh tili jalǵyz resmı til bolyp tabylady.

Latysh tili Latvıadan tys jerlerde keń taralmaǵan, sondyqtan kóptegen uıymdar latysh tilindegi qujattarmen jáne hat-habarlarmen jumys isteý kezinde sertıfıkattalǵan latysh aýdarmasynyń qyzmetterin qajet etedi. Latysh tilinde sóıleıtin kásibı aýdarmashylar kúrdeli jazbalardyń, qujattar men zańdy qaǵazdardyń latysh tilinen aǵylshyn tiline nemese kerisinshe dál aýdarmasyn qamtamasyz ete alady.

Dáldik pen sapany qamtamasyz etýmen qatar, latysh tiline aýdarýdyń kásibı qyzmetteri tildiń mádenıeti men núanstaryn túsinedi, bul aýdarylǵan mátinniń túpnusqaǵa qatań sáıkestigin qamtamasyz etedi. Bul basqa tilge aýdarý kezinde mańyzdy, óıtkeni ol bastapqy maǵyna men kontekstti saqtaýǵa kómektesedi.

Latysh tiline aýdarma qyzmetterine medısınalyq, quqyqtyq, tehnıkalyq, ádebı aýdarmalar men veb-saıttardyń aýdarmalary, sondaı-aq baǵdarlamalyq jasaqtamany lokalızasıalaý kiredi. Eger siz zańdy qujattar, kompanıalardyń qarjylyq esepteri jáne Latvıadaǵy medısınalyq jazbalar sıaqty qupıa qujattarmen aınalysatyn bolsańyz, sertıfıkattalǵan aýdarmashyny jaldaý usynylady. Latvıanyń jaqsy aýdarma búrosy sizdiń qujattaryńyzdy tájirıbeli mamandardyń dál aýdarǵanyna jáne sizge ýaqytynda jetkizilgenine kóz jetkizedi.

Qorytyndylaı kele, sońǵy jyldary latysh tiline aýdarma qyzmetteri mańyzdy bola bastady, óıtkeni elder arasyndaǵy naqty qarym-qatynas pen ózara túsinistik qajettiligi artyp keledi. Latysh tilinde sóıleıtin kásibı aýdarmashylardyń bolýy bıznes úshin de, Latvıada saıahattaǵysy keletin nemese ómir súrgisi keletin jeke adamdar úshin de yńǵaıly.

Latysh tilinde qaı elder sóıleıdi?

Latysh tili-Latvıanyń resmı tili, sonymen qatar Estonıa, Reseı, Qazaqstan jáne Ýkraınanyń keıbir bólikterinde sóıleıdi.

Latysh tiliniń tarıhy qandaı?

Latysh tili-úndieýropalyq til, ol tilderdiń Baltyq tarmaǵyna jatady. Ol myń jyldan astam ýaqyt boıy Latvıa aımaǵynda sóılep keledi jáne eldiń resmı tili bolyp tabylady.
Latysh tiline qatysty eń alǵashqy jazbasha siltemeler 16 ǵasyrǵa jatady, bul tildiń elementteri Martın Lúterdiń Kıeli kitaptyń aýdarmasy sıaqty mátinderde kezdesedi. 18 ǵasyrdan bastap latysh tili mektepte oqytýdyń ártúrli kezeńderinde qoldanyldy, al 1822 jyly bul tilde alǵashqy gazet jaryq kórdi.
19-shy jáne 20-shy ǵasyrdyń basynda latysh tili tildiń sapasyn jaqsartýǵa jáne onyń sózdik qoryn basqa eýropalyq tilderden alynǵan sózdermen baıytýǵa baǵyttalǵan til reformasy kezeńin bastan ótkerdi. Táýelsizdik alǵannan keıin latysh tili 1989 jyly Latvıanyń resmı tili bolyp jarıalandy.
Latvıada shamamen 1,4 mıllıon adam latysh tilinde sóıleýden basqa, ol Reseı, Avstralıa, Ulybrıtanıa, Kanada, Amerıka Qurama Shtattary jáne Germanıa sıaqty elderde de qoldanylady.

Latysh tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Krıshánıs Barons (1835-1923) - latysh fólklortanýshysy, lıngvıs jáne fılolog, qazirgi latysh tilin standarttaǵan.
2. Ianıs Endzelıns (1860-1933) - latysh tiliniń standartty erejeleri men gramatıkalyq júıesin qurǵan kórnekti latysh fılology.
3. Andreı Eglıtıs (1886-1942) - latysh emlesin kodıfıkasıalaýda mańyzdy ról atqarǵan lıngvısıka doktory dárejesin alǵan alǵashqy latysh.
4. Avgýst Deglavs (1893-1972) - latysh mádenıetin saqtaýda sheshýshi ról atqarǵan yqpaldy latysh jazýshysy jáne aqyny.
5. Valdıs Mýktýpavels (1910-1986) - kórnekti latysh lıngvısi, ol qazirgi latysh jazý júıesi men emle erejeleriniń negizgi sáýletshileriniń biri boldy.

Latysh tiliniń qurylymy qalaı?

Latysh qurylymy-Lıtva jáne eski Prýssıa sıaqty basqa Baltyq tilderine uqsas fleksıalyq til. Onda zat esimderdiń, etistikterdiń konúgasıalarynyń jáne jynystar, sandar jáne jaǵdaılar sıaqty qurylymdyq elementterdiń kúrdeli júıesi bar. Latysh tili sonymen qatar daýyssyz dybystardyń joǵary gradasıasymen, ekpinimen jáne dybystyń ózgerýimen sıpattalady. Sıntaksıske keletin bolsaq, latysh tili SVO (Sýbekt-etistik-obekt) tártibin ustanady.

Latysh tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1.Negizderdi úırenýden bastańyz: fonetıkalyq alfavıtpen, negizgi aıtylymmen (munda keńester) jáne gramatıkanyń negizgi negizderimen (munda qosymsha keńester) tanysýdan bastańyz.
2.Oqýlyqty tabyńyz: latysh tilin úırenýge kómektesetin birneshe oqýlyqtar bar; bul gramatıkany, jazýdy jáne jalpy sóz tirkesterin túsiný úshin tamasha. Usynylatyn birneshe kitap - "latysh negizderi", "latysh tili: negizgi gramatıka" jáne "kúnine 10 mınýt ishinde latysh tilin úırenińiz".
3.Kýrsty aıaqtańyz: kýrsqa jazylyńyz nemese sóıleý jáne til tyńdaý jattyǵýlaryna kómektesetin tárbıeshini jaldańyz. Kóptegen ýnıversıtetter, mektepter jáne jeke oqytýshylar latysh tilinde sabaqtar men jeke sabaqtar usynady.
4.Latvıa mýzykasyn tyńdańyz jáne Latvıa teledıdaryn kórińiz: latysh tilinde mýzyka tyńdaý tildiń mýzykanttyǵy men áýezdi úlgilerin alýǵa kómektesedi. Latvıanyń teleshoýlary men fılmderin kórý sizdi Latvıa mádenıetimen tanystyrýy múmkin.
5.Sóılesýge mashyqtanyńyz: negizderge yńǵaıly bolǵannan keıin, ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge tyrysyńyz. Eger sizdiń janyńyzda latysh tilinde sóıleıtinder bolmasa, álemniń túkpir-túkpirindegi seriktestermen jattyǵý úshin Tandem nemese Speaky sıaqty qoldanbalardy paıdalanyńyz.

Polák tili-negizinen Polshada sóıleıtin slaván tili, bul ony eldegi eń kóp sóıleıtin tilge aınaldyrady. Bul poláktardyń Ana tili bolǵanymen, Ortalyq Eýropada jáne Amerıka Qurama Shtattarynyń bólikterinde turatyn kóptegen basqa azamattar da polák tilinde sóıleıdi. Nátıjesinde polák tiline aýdarma qyzmetteri tanymal bola bastady, óıtkeni mádenı kedergilerge qaramastan bıznestiń naqty qarym-qatynas qajettiligi artyp keledi.

Polák tilin ana tilinde sóılemeıtinder úırený qıyn bolýy múmkin, biraq tájirıbeli aýdarmashyny izdeý kezinde este saqtaý kerek birneshe negizgi jaıttar bar. Birinshiden, siz paıdalanýdy josparlap otyrǵan jeke tulǵanyń nemese Agenttiktiń polák tiline aýdarý tájirıbesi bar ekenine kóz jetkizińiz. Bul sizdiń habarlamańyzdyń múmkindiginshe naqty jáne dál jetkizilýin qamtamasyz etedi. Sondaı-aq aýdarmashynyń polák jáne aýdarma tilin múmkindiginshe erkin meńgergenine kóz jetkizý mańyzdy.

Sonymen qatar, aýdarmashynyń tildiń mádenıeti men núanstarymen tanys bolýy mańyzdy. Mysaly, belgili bir sózder nemese sóz tirkesteri ártúrli kontekste ártúrli maǵynaǵa ıe bolýy múmkin, sondyqtan názik aıyrmashylyqtardy túsinetin sarapshynyń bolýy sizdiń habarlamańyzdyń dál jetkizilýin qamtamasyz etýge kómektesedi.

Sońynda, polák tiline aýdarma qyzmetteriniń qunyn eskerý mańyzdy. Kez-kelgen qyzmet sıaqty, shyǵyndar materıaldyń túrine, mátinniń kúrdeliligine jáne qajetti merzimge baılanysty ózgerýi múmkin. Aqshanyń eń jaqsy qunyn alǵanyńyzǵa kóz jetkizý úshin ár túrli jetkizýshilerdiń baǵalaryn salystyrýdy umytpańyz.

Qorytyndylaı kele, polák tili dáldik pen aıqyndyqty qamtamasyz etý úshin tájirıbeli aýdarmashynyń qyzmetin qajet etetin kúrdeli jáne núanstyq til ekenin atap ótken jón. Agenttikti nemese aýdarmashyny tańdaǵanda, olardyń tájirıbesin, tildi erkin meńgerýin jáne mádenıetti túsinýin, sondaı-aq olardyń qyzmetteriniń qunyn eskerýdi umytpańyz. Osylaısha, sizdiń habarlamańyz dál jáne tıimdi aýdarylatynyna senimdi bola alasyz.

Polák tilinde qaı elder sóıleıdi?

Polák tili negizinen Polshada sóıleıdi, biraq ony Belarýssıa, Chehıa, Germanıa, Vengrıa, Lıtva, Slovakıa jáne Ýkraına sıaqty basqa elderde de estýge bolady.

Polák tiliniń tarıhy qandaı?

Polák-cheh jáne Slovak tilderimen birge lehıt kishi tobynyń úndieýropalyq tili. Ol eń jaqyn kórshilerimen, Chehıamen jáne Slovakıamen tyǵyz baılanysty. Polák tili-batys slaván tobynyń eń kóp taralǵan tili, ony búkil álem boıynsha shamamen 47 mıllıon adam sóıleıdi.
Polák tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý bizdiń zamanymyzdyń 10 ǵasyryna jatady, degenmen keıbireýler ony 7 nemese 8 ǵasyrlarda sóılegen bolýy múmkin dep sanaıdy. Orta ǵasyrlarda bul elderden adamdardyń kelýine baılanysty tilge latyn, nemis jáne vengr tilderi qatty áser etken keıbir ózgerister boldy.
Polák tiliniń qazirgi túri 16 ǵasyrda, sol kezde úlken kúsh pen yqpalǵa ıe bolǵan katolık shirkeýiniń yqpalyna baılanysty til standarttaý kezeńinen ótken kezde paıda boldy. 18 ǵasyrdyń aıaǵynda Polshanyń bólinýinen keıin bul tilge orys jáne nemis tilderi odan ári áser etti, óıtkeni eldiń ár túrli bólikteri olardyń baqylaýynda boldy.
Polák tili 1918 jyly táýelsizdigin qalpyna keltirdi, sodan beri ol qazirgi tilge aınaldy. Til kóptegen jańa sózdermen damı berdi, al leksıka fransýz jáne aǵylshyn sıaqty basqa tilderdegi sózderdi qosý arqyly keńeıdi.

Polák tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ian Kohanovskıı (1530-1584): Polshanyń ulttyq aqyny sanalǵan Kohanovskıı qazirgi polák tiline úlken úles qosty, jańa sózder, ıdıomalar engizdi, tipti halyqtyń aýyzeki tilinde tutas óleńder jazdy.
2. Ignatıı Krasıskıı (1735-1801): Krasıskıı polák aǵartýshylyǵynyń kórnekti aqyny, satırıgi jáne dramatýrgi boldy. Ol latyn tilinde de, polák tilinde de óleńder jazdy, polák tiline kóptegen maqal-mátelder engizdi.
3. Adam Mıskevıch (1798-1855): Mıskevıchti kóbinese "polák aqyndarynyń hanzadasy"dep ataıdy. Onyń shyǵarmalary polák tili men ádebıetiniń damýyna úlken úles qosty.
4. Stanıslav Vyspánskıı (1869-1907): Vyspánskıı óner men ádebıettegi "jas Polsha" qozǵalysynyń negizgi qaıratkeri boldy. Ol polák tilinde kóp jazdy jáne polák jazýshylarynyń keıingi urpaqtaryna úlken áser etken erekshe ádebı stıldi damytty.
5. Cheslav Mılosh (1911-2004): Mılosh ádebıet boıynsha Nobel syılyǵynyń laýreaty boldy. Onyń jumysy polák tili men mádenıetin shetelde tanymal etýde mańyzdy ról atqardy. Ol sondaı-aq jazýshylardyń jas býynyn polák ádebıetinde buryn-sońdy bolmaǵan taqyryptardy zertteýge shaqyrdy.

Polák tiliniń qurylymy qalaı?

Polák tili-slaván tili. Ol úndieýropalyq otbasyna jatady jáne batys slaván tilder tobyna jatady. Tildiń ózi úsh negizgi dıalektke bólinedi: malopolskıı, velıkopolskıı jáne mazoves. Bul dıalektilerdiń árqaısysynyń ózindik aımaqtyq kishi dıalektileri bar. Polák tili-sóılemderdi qurý úshin jaǵdaılardy, urpaqtardy jáne ýaqyttardy qoldanatyn joǵary ıkemdi til. Sózderdiń reti ıkemdi jáne kóbinese sıntaksıs emes, kontekstpen anyqtalady. Sonymen qatar, polák tilinde sózderdi qurýda qoldanylatyn daýyssyz, daýysty jáne ekpinniń baı júıesi bar.

Polák tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz: negizgi sózdik pen aıtylymdy úırenińiz. Jaqsy polák oqýlyǵyn nemese amalı Klestiń "polák negizderi" sıaqty gramatıkaǵa arnalǵan onlaın kýrsty alyńyz.
2. Aıtylymmen tanysyńyz: polák tilinde sóıleıtinderdi tyńdap, daýystap aıtýǵa mashyqtanyńyz.
3. Mýltımedıalyq oqytý quraldaryn qoldanyp kórińiz: polák tilin úırenýge kómektesetin podkasttardy, beınelerdi jáne kompúterlik baǵdarlamalardy paıdalanyńyz.
4. Aǵylshyn tilinen aýdarmadan aýlaq bolyńyz: bul ońaıyraq bolyp kóringenimen, eger siz asosıasıalar qurýǵa jáne sózderdi qurýǵa tyryssańyz, kúsh-jigerińizden kóbirek paıda kóresiz.
5. Únemi jattyǵý jasańyz: kúnine kem degende 30 mınýt polák tilin úırenýdi ádetke aınaldyryńyz.
6. Kóńil kóterý: polák tilimen almasýǵa qosylyńyz, polák fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz, polák kitaptary men jýrnaldaryn oqyńyz nemese áleýmettik jelilerde ana tilinde sóıleıtindermen sóılesińiz.
7. Basyńyzdy batyryńyz: eger siz muny isteı alsańyz, polák tilinde sóıleıtin elde ómir súrýge eshteńe jetpeıdi. Neǵurlym kóp batyrsańyz, tildi tezirek meńgeresiz.