Orys Lúksembýrg Aýdarma

Orys tili-erekshe gramatıkasy men sıntaksısi bar kúrdeli til. Bul Reseıdiń de, Táýelsiz Memleketter Dostastyǵynyń da (TMD), burynǵy keńestik respýblıkalardyń aımaqtyq uıymynyń resmı tili. Orys tilinde búkil álem boıynsha 180 mıllıonnan astam adam sóıleıdi jáne ol álemdegi eń kóp taralǵan 10 tildiń qataryna kiredi. Ol sondaı-aq dıplomatıa, saýda jáne tehnologıa sıaqty ártúrli salalardaǵy mańyzdylyǵyna baılanysty burynǵy Keńes Odaǵynda qarym-qatynas tili bolyp sanalady.

Onyń halyqaralyq arenada keńinen qoldanylýyn jáne mańyzdylyǵyn eskere otyryp, orys tiline jáne odan aýdarma qajetti daǵdy bolyp tabylady. Bul mádenı núanstardy eskere otyryp, bastapqy maǵynany dál jetkizýdi jáne konteksttiń dáldigin qamtamasyz etýdi talap etedi. Onyń kúrdeliligi men tildi tereń túsiný qajettiligine baılanysty joǵary sapaly aýdarmalardy oryndaý úshin tájirıbeli kásibı aýdarmashy qajet.

Orys tiline aýdarý kóbinese zańdy kelissózder, qarjyǵa qatysty qujattar jáne marketıńtik materıaldar sıaqty iri iskerlik operasıalarda qajet. Reseıde nemese TMD-nyń basqa elderinde jumys isteıtin kompanıalar tıimdi baılanys úshin, ásirese olardyń veb-saıttary men kontent-marketıńi úshin naqty aýdarmalardy qajet etedi. Osy salada tájirıbesi bar bilikti aýdarmashy boljamdy habarlamanyń dál jetkizilýin jáne qabyldanýyn qamtamasyz ete alady.

Beıresmı áńgimeler sıaqty kishigirim aýdarmalar úshin Internette qol jetimdi ártúrli avtomattandyrylǵan quraldar bar. Bul quraldar til týraly negizgi túsinikti qamtamasyz ete alady, biraq kásibı aýdarmashyǵa tán dáldik pen kontekst týraly túsinik joq. Sondyqtan aýdarma qyzmetteriniń qandaı túrin qoldaný kerektigi týraly sheshim qabyldamas buryn materıaldyń maqsaty men kúrdeliligin eskerý mańyzdy.

Qorytyndylaı kele, orys tildi álemdegi kompanıalar men jeke tulǵalar arasyndaǵy sátti qarym-qatynas úshin orys tiline dál jáne senimdi aýdarma qajet. Kásibı aýdarmashyny paıdalaný boljamdy habarlamanyń iskerlik, jeke nemese basqa maqsattarda berilýin jáne túsinilýin qamtamasyz etedi. Sonymen qatar, tildiń kúrdeliligi aýdarmanyń barlyq máselelerin sheshý úshin joǵary bilikti mamandardy tartýdyń mańyzdylyǵyn kórsetedi.

Qaı elderde orys tilinde sóıleıdi?

Reseı, Belarýs, Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Ýkraına, Estonıa, Latvıa, Lıtva, Moldova, Tájikstan, Lıtva, Ózbekstan, Ázirbaıjan, Armenıa, Túrikmenstan, Grýzıa jáne Abhazıada orys tilinde sóıleıdi.

Orys tiliniń tarıhy qandaı?

Orys tili slaván tilderiniń úsh tarıhı kishi tobynyń biri-shyǵys slaván tilinen bastaý alady. 9 ǵasyrda qazirgi Reseı, Ýkraına jáne Belarýs terıtorıasynyń kóp bóligin mekendegen shyǵys slaván taıpalary osy tilde sóıledi jáne jazdy. Osy ýaqyt ishinde shirkeý slavándary ádebı, dinı jáne ákimshilik maqsattar úshin jazbasha til retinde qyzmet ete bastady, olardyń ornyna erterek grek jáne latyn.
10 ǵasyrǵa qaraı shyǵys slaván tili birtindep qazirgi orys tiline aınaldy, oǵan ortaǵasyrlyq bolgar jáne serb tilderi áser etti, olarǵa shirkeý slaván tili qatty áser etti. 11 ǵasyrda Kıev Rýsi kezeńiniń basty ádebı týyndysy - alǵashqy shejire-ejelgi shyǵys slaván tilinde jazylǵan.
14-15 ǵasyrlar boıy orystar óz aýmaqtaryn keńeıtýdi jalǵastyrdy, saıyp kelgende Tynyq muhıtyna jetti jáne osylaısha kóptegen basqa tildermen jáne mádenıettermen baılanysta boldy. Orystar osy basqa tilderdiń áserin qalpyna keltirip, olardy óz tilderine engizip, qazirgi orys tili dep atalatyn nárseni jasady.
17 ǵasyrdan bastap Orys tili "ádebı orys"dep atalatyn tilde jazǵan Aleksandr Pýshkın men Ivan Týrgenev sıaqty yqpaldy avtorlardyń eńbekteriniń arqasynda damı bastady. Tildiń bul jańa, kúrdeli túri tez taraldy jáne kóp uzamaı saıasattyń, ádebıettiń, ǵylymnyń jáne mádenıettiń tańdaýly tiline aınaldy.
Búgingi tańda orys tili slaván tilderiniń ishindegi eń keń taraǵany bolyp tabylady, onyń sóıleýshileri 145 mıllıonnan astam adam jáne Birikken Ulttar Uıymynyń resmı tilderiniń biri bolyp tabylady.

Orys tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ivan Týrgenev (1818-1883) – orys tilin qoldanýdy tanymal etken jáne ulttyq ádebıettiń damýyna úles qosqan prozashy, aqyn jáne dramatýrg.
2. Aleksandr Sergeevıch Pýshkın (1799-1837) – qazirgi orys ádebıetiniń negizin qalaýshy jáne orys poezıasynyń ákesi.
3. Nıkolaı Karamzın (1766-1826) – orys tilinde kóp jazǵan jáne orys mádenıetine aıtarlyqtaı úles qosqan aqyn jáne tarıhshy.
4. Vladımır Dal (1801-1872) – lıngvıs, leksıkograf jáne orys tiliniń alǵashqy tolyq sózdigin qurastyrýshy.
5. Aleksandr Blok (1880-1921) – HH ǵasyrdyń basyndaǵy orys ádebı sahnasynyń jetekshi qaıratkerleriniń biri jáne orys poezıasyndaǵy eń tanymal shyǵarmalardyń avtory.

Orys tiliniń qurylymy qalaı?

Orys tiliniń qurylymy negizinen aglútınatıvti jáne analıtıkalyq prınsıpterdiń úılesýine negizdelgen. Agglútınasıa-bul morfemalar nemese sózderdiń bólikteri birtutas uǵymdy bildiretin bir sóz jasaý úshin biriktiriletin proses. Analıtıkalyq qurylymdar ony túsinýdi jeńildetý úshin bir uǵymdy jeke sózderge bólýdi qamtıdy. Orys tilinde jurnaqtar kóbinese jynys, jaǵdaı, San, aspekt, ýaqyt jáne menshik sıaqty ártúrli gramatıkalyq kategorıalarǵa silteme jasaý úshin qoldanylady. Orys tilinde zat esimder men syn esimderde alty túrli jaǵdaı bolýy múmkin. Til sıntaksısi pasıvti sóılemder, baǵynyńqy sóılemder jáne kúrdeli etistik formalary júıesimen óte erekshe.

Orys tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Naqty úmitter men maqsattar qoıyńyz: orys tilin túsiný keıde aýyr bolyp kórinýi múmkin, biraq eger siz ózińizge naqty úmitter men maqsattar qoısańyz, jetistikke jete alasyz. Til úırený saparyńyzdy basqarylatyn kezeńderge bólińiz jáne ózińizge shydamdy bolyńyz.
2. Oqý seriktesin tabyńyz: onlaın oqytý seriktesin nemese orys tilinde sóıleıtin dosyńyzdy tabyńyz, ol sizge sóıleý jáne aıtylý jattyǵýlaryn jasaýǵa kómektesedi.
3. Orys mádenıetine enińiz: kitap oqyńyz, fılmder men teleshoýlardy kórińiz, podkasttar men mýzykany tyńdańyz jáne til men onyń mádenı konteksti arasynda baılanys ornatýǵa tyrysyńyz.
4. Orys tilindegi sabaqtarǵa qatysyńyz: orys tilindegi betpe-bet nemese onlaın sabaqtar negizderdi úırenýdiń jáne muǵalimnen nemese ana tilinen Keri baılanys alýdyń tamasha tásili bolýy múmkin.
5. Kartochkalar jasańyz: orys tilindegi eń kóp taralǵan sózder men sóz tirkesteri bar kartalar jasańyz. Bul tildi bekitýge jáne ony este saqtaýdy jeńildetýge kómektesedi.
6. Til úırený qoldanbasyn paıdalanyńyz: Duolingo, Memrise jáne Rosetta Stone sıaqty til úırený qoldanbalary orys tilin úırenýdiń tamasha quraldary bolyp tabylady. Olar sizge biraz qurylym beredi jáne tildi basqarylatyn bólikterge bólýge kómektesedi.
7. Praktıka, praktıka, praktıka: orys tilin shynymen meńgerýdiń jalǵyz joly-ony múmkindiginshe jıi qoldaný. Daǵdylaryńyzdy jaqsartý úshin únemi oqý, jazý, tyńdaý jáne sóıleý jattyǵýlaryn jasańyz.

Lúksembýrg-Fransıa, Germanıa jáne Belgıa arasynda ornalasqan Lúksembýrg Uly gersogtiginde sóıleıtin nemis tili. 400 000-nan astam adam sóıleıtin Lúksembýrg tili-Bul bıznes jáne halyqaralyq qatynastar tili retinde kóbirek nazar aýdaratyn aımaqtyq til.

Lúksembýrg ımıgranttar úshin óz shekaralaryn ashýdy jalǵastyra otyryp, Lúksembýrg tiline aýdarma osy eldiń ártúrli mádenıeti men murasyn tolyq túsingisi keletinder úshin qajet boldy. Bıznes úshin jergilikti turǵyndarmen tıimdi qarym-qatynas jasaý mindetti shart bolyp tabylady. Sol sıaqty, Lúksembýrg tilin úırenýshiler tildiń kúrdeliligin jaqsy túsiný úshin aýdarmashynyń qyzmetterin paıdalana alady.

Sonymen, Lúksembýrg aýdarmasy neni bildiredi? Kez kelgen basqa til sıaqty, aýdarma mátindi bir tilden alyp, onyń maǵynasyn saqtaı otyryp, ony basqa tilge túrlendirýdi qamtıdy. Lúksembýrg tilinen basqa tilge aýdarý esh aıyrmashylyǵy joq. Alaıda, Lúksembýrg tiliniń basty máselesi-onyń tarıhı oqshaýlanǵan mártebesi. Bul biregeı leksıkanyń, gramatıkalyq erejeler men lıngvısıkalyq konvensıalardyń damýyna ákeldi, olar árdaıym basqa tilderge aýdarýǵa daıyn emes.

Aýdarma qyzmetterine keletin bolsaq, dáldik óte mańyzdy. Qatelikter túsinispeýshilikterge, qarym-qatynastaǵy túsinispeýshilikterge nemese tipti qarym-qatynastyń buzylýyna ákelýi múmkin bolǵandyqtan, Lúksembýrg tilin jaqsy biletin kásibı aýdarmashymen jumys isteý mańyzdy.

Kásibı Lúksembýrg aýdarmashylarynyń mádenı jáne quqyqtyq kontekste úlken tájirıbesi bar. Bul Lúksembýrg tiliniń núanstaryn iskerı seriktester, klıentter nemese qyzmetkerler arasyndaǵy baılanys sıaqty ártúrli kontekstterde bilýdi qamtıdy. Dáldikti qamtamasyz etý úshin olar eń zamanaýı aýdarma quraldary men qol jetimdi baǵdarlamalyq jasaqtamany paıdalanady.

Senimdi Lúksembýrg aýdarmashysyn izdeıtinder úshin aldyn ala muqıat zertteý júrgizý mańyzdy. Osy tilde sertıfıkattalǵan, osy salada naqty tájirıbesi bar jáne tildegi sońǵy ózgeristermen tanys aýdarmashyny izdeńiz.

Qorytyndylaı kele, Lúksembýrg tiline aýdarý Lúksembýrgte turatyn jáne jumys isteıtin adamdar úshin, sondaı-aq eldiń mádenıeti men tarıhyna qyzyǵýshylyq tanytqandar úshin baǵa jetpes qyzmet bolyp tabylady. Qujattardy Lúksembýrg tilinen basqa tilderge dál aýdarý úshin qajetti daǵdylary men saraptamasy bar mamandardy jaldaý arqyly kásiporyndar men jeke tulǵalar sapaly nátıjelerge sene alady.

Lúksembýrg tilinde qaı elder sóıleıdi?

Lúksembýrg tili negizinen Lúksembýrgte jáne az dárejede Belgıa, Fransıa jáne Germanıanyń bólikterinde sóıleıdi.

Lúksembýrg tiliniń tarıhy qandaı?

Lúksembýrg tiliniń tarıhy erte orta ǵasyrlardan bastalady. Bul tildi alǵash ret III ǵasyrda Lúksembýrgti qonystandyrǵan romanızasıalanǵan keltter qoldanǵan. Keıingi ǵasyrlarda Lúksembýrg tiline kórshiles german tilderi, ásirese batys german tilderiniń bir bóligi bolyp tabylatyn tómengi Frankon tili qatty áser etti.
19 ǵasyrda Lúksembýrg tili óziniń jazbasha túrimen jeke til retinde qalyptasty. Sodan beri til ádebıette, baspa isinde jáne jeke jáne qoǵamdyq kúndelikti ómirde kóbirek qoldanyla bastady.
Búgingi tańda Lúksembýrg tili Lúksembýrg elinde resmı til bolyp tabylady, sonymen qatar Belgıa, Fransıa jáne Germanıanyń keıbir bólikterinde keń taralǵan. Ol sondaı-aq keıbir ýnıversıtetterde oqytylady jáne Eýropalyq Odaqta qarym-qatynas jasaý úshin qoldanylady.

Lúksembýrg tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Jan-Per Feıe (1893-1943): 1923 jyly Lúksembýrg tiliniń alǵashqy sózdikteri men gramatıkterin shyǵarýǵa jaýapty Fransýz lıngvısi jáne profesory.
2. Emıl Veber (1898-1968): Lúksembýrg jazýshysy jáne Lúksembýrg tiliniń tanymal bolýyna yqpal etetin kóptegen kitaptar men broshúralar jazǵan aqyn.
3. Albert Mergen (1903-1995): qazirgi Lúksembýrg emlesin jasaǵan lıngvıs jáne profesor.
4. Nıkolas Bıver (1912-1998): Lúksembýrg tilin qoldanýdy nasıhattaǵan jáne yntalandyrǵan "Lëtzebuerger Sprooch" jýrnalynyń baspageri jáne negizin qalaýshy.
5. Robert Krıps (1915-2009): lıngvıs jáne profesor, ol Lúksembýrg tiliniń standartty túrin jasaý jáne mektepterde tildi oqytýdy jaqsartý boıynsha jumys istedi.

Lúksembýrg tiliniń qurylymy qalaı?

Lúksembýrg-nemis jáne goland tilderine qatysty Nemis tili. Bul ekeýiniń elementterin biriktiretin joǵarǵy nemis jáne batys-ortalyq nemis dıalektileriniń qospasy. Tildiń úsh túrli dıalektisi bar: Mozel-Frankon (Lúksembýrgtiń soltústik-shyǵysynda sóıleıdi), joǵarǵy Gambýrg (eldiń ortalyq jáne batys aımaqtarynda sóıleıdi) jáne Lúksembýrg (negizinen ońtústikte sóıleıdi). Sózder ádette tutas býyndarda aıtylady jáne kóbinese ton joǵarylaıdy. Gramatıkalyq jaǵynan ol nemis tiline uqsas, kóptegen uqsastyqtary bar, sóz tártibi men sóılem qurylymy.

Lúksembýrg tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Ózińizge jaqsy Oqýlyq nemese til úırený kýrsyn satyp alyńyz. Lúksembýrg tiline arnalǵan kóptegen baǵdarlamalar bar, sonyń ishinde ártúrli onlaın kýrstar men Qoldanbalar. Bul qurylymdyq sabaqtar alýdyń jáne tildi túsinýge mashyqtanýdyń tamasha tásili bolýy múmkin.
2. Ana tilin tabyńyz. Lúksembýrg tilinde sóıleıtin adammen jeke nemese onlaın sóılesińiz. Bul sizge tildi tezirek úırenýge kómektesedi, óıtkeni siz qaı tilde durys sóıleıtinin estısiz, sonymen qatar olardyń Mádenıet týraly ishki biliminen paıda kóresiz.
3. Lúksembýrg tilindegi BAQ tyńdańyz. Teledıdar shoýlaryn kórýge, radıo baǵdarlamalaryn tyńdaýǵa nemese Lúksembýrg tilindegi gazetterdi oqýǵa tyrysyńyz. Bul sizge aıtylymmen jáne sózdik qorymen tanysýǵa, sondaı-aq eldiń mádenıetin jaqsy túsinýge kómektesedi.
4. Jattyǵý, jattyǵý, jattyǵý. Kez kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy joly - dáıekti tájirıbe. Sóıleý, oqý jáne tyńdaý daǵdylaryn únemi qoldanǵanyńyzǵa kóz jetkizińiz. Kartochkalardy, jumys dápterlerin nemese basqa resýrstardy qoldanyńyz, olar siz úırengen materıaldy kórýge, sondaı-aq jańa sózderdi engizýge kómektesedi.