Ирланди Баск Куҫар

Ирландецла куҫару ирландецсен чӗлхин тӗлӗнмелле те кӑткӑс ҫутҫанталӑкне пула лингвистикӑн специализациленӗ облаҫӗ пулса тӑрать. Ҫак чӗлхе Ирландире 1,8 миллион ҫынна яхӑн тата Великобританипе Америкӑн хӑш-пӗр пайӗсенче 60 000 яхӑн ҫынна яхӑн калаҫакан чӗлхе Ирландец Республикин официаллӑ чӗлхи тата ҫурҫӗр Ирландире сахалрахӑшӗн чӗлхи официаллӑ майпа палӑрса тӑрать.

Ирландецла куҫарас тӗллевӗ-текстӑн шухӑш-кӑмӑлне пӗр чӗлхерен тепӗр чӗлхе ҫине куҫарасси. Ҫакӑ икӗ чӗлхене те, ҫавӑн пекех культура, социаллӑ тата политика контектне те пысӑк пӗлӳ пама ыйтать. Тӗслӗхрен, хӑйсен ячӗсемпе пӗлтерӗвӗсене тӗрӗс куҫарма уйрӑм диалектсем кирлӗ пулма пултараҫҫӗ.

Ирландецла куҫару техника процесӗсене те, пултарулӑх процесӗсене те хутшӑнать. Техника хӑнӑхӑвӗсене грамматикӑна, синтаксиса тата композици правилисене ӑнланассине, ҫавӑн пекех куҫару протоколӗсене тытса пыма пултарассине палӑртаҫҫӗ. Пултарулӑх хӑнӑхӑвӗсем ытларах тӗплӗ интерпретацилес тата пуҫламӑш материала парса тӑрас тӗллевпе ҫыхӑннӑ.

Профессиллӗ ирландири тӑлмачсем, медицина, инженер ӗҫӗ, юридически е финанс докуменчӗсем евӗр, час-часах уйрӑм облаҫра специализациленеҫҫӗ. Тӑлмачсен хӑйсен ӗҫне тарӑн пӗлмелле, ҫавӑн пекех тӗллевпе те, вӗҫев чӗлхипе те ирӗклӗн калаҫма пӗлмелле.

Ирландири куҫару пулӑшӑвӗсем ирландири текстсем, документсем тата ытти материалсем ытларах та ытларах акӑлчанла тата пачах урӑхла куҫарнипе усӑ кураҫҫӗ. Ҫакӑ кӗнекесене, контрактсене, маркетинг материалӗсене, веб-страницӑсене, программӑпа тивӗҫтерес ӗҫе ертсе пыракансене, ӳте - радиопередачӑсене тата ытти нумай страницӑсене хӑй ӑшне кӗртет.

Кирек мӗнле куҫарӑва та тивӗҫлӗ шайлӑ е сертификатлӑ квалификациллӗ специалист пурнӑҫланине ӗненни кирлӗ. Ҫав вӑхӑтрах организацисен хӑйсен тӗллевлӗ аудиторийӗн конкретлӑ чӗлхе ыйтӑвӗсем ҫинчен пӗлмелле тата куҫарусем ҫакна палӑртнине сӑнамалла.

Ирландецла куҫару культура, чӗлхе тата ирландецсен халӑхӗн историйӗ тӗрӗс упранса пӗтӗм тӗнчене парӑнса тӑтӑр тесе тивӗҫтермелли уйрӑлми пай пулса тӑрать. Ҫакӑ та тӗнчери кӗперсене хывма, пӗр-пӗрне ӑнланулӑха тарӑнлатма тата ҫӗршывсем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарма пулӑшать.

Хӑш ҫӗршывсенче ирландецла калаҫаҫҫӗ?

Ирландец чӗлхипе ытларах Ирландире калаҫаҫҫӗ. Унта ҫавӑн пекех великобританин, Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Канадӑсен Тата ытти ҫӗршывсен пысӑк мар вырӑнӗсенче, ирландирен тухнӑ ҫынсем вырнаҫнӑ пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ.

Ирландецсен чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ирландец чӗлхи (Gaeilge) - кельт чӗлхи, Европӑри чи аслӑ тата чи сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри, 2500 ҫул ытла шутланакан ҫыру историйӗ. Ку Ирландири 1,8 миллион ҫынна яхӑн ирландири официаллӑ чӗлхе, АПШРА тата 80 000 - АПШ, Великобританипе Канадӑра Тата сахалрах йыш ытти ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ.
Ирландири чи паллӑ ҫырулӑх тӗслӗхӗсене пирӗн эрӑри 4 ӗмӗре яхӑн параҫҫӗ, авалхи ирландецсен чӗлхин свидетельствисем 6 ӗмӗртен пур. Ирландецсен чӗлхин чи ир регистрациленӗ форми авалхи ирландецсен юридически тексчӗсенче, Суя Сӑмах саккунне ҫирӗплетнӗ, Вӗсене пирӗн эрӑри 7-мӗшпе 8-мӗш ӗмӗрсенче ҫырнӑ. Анчах та 11 ӗмӗр тӗлне ҫак чӗлхе вӑтам ирландецсен чӗлхинчен хӗсӗнме пуҫланӑ.
Хальхи ирландец чӗлхи вӑтам ирландирен тухнӑ та яланах икӗ диалекта пайланать: Мюнтерский (Mhumhain) тата коннахт (Connachta). 19 ӗмӗрте ирландец ҫӗршывӑн чылай районӗнче сахалтарах чӗлхе пулса тӑнӑ, анчах ирландец чӗлхине вӗренекен хастарсем унӑн пӗлтерӗшне гэль чӗлхи ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнипе 19-мӗш тата 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ӳстернӗ. Ҫак тапхӑрта ирландецсен чӗлхипе литература чечекленсе кайнӑ, ҫав чӗлхене вӗренес тата унпа калаҫас кӑмӑл ӳссе пынӑ.
Ҫавӑнтанпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсен шучӗ ирландец чӗлхипе пӗлтерекен радио - телевизон станцийӗсем туса хунипе, пуҫламӑш тата вӑтам шкулсен вӗренӳ программисене предмет вырӑнне кӗртнипе, ҫавӑн пекех ирландец чӗлхипе культурине юлашки ҫулсенче ҫӗнӗрен чӗртсе янипе пӗр чарӑнмасӑр ӳссе пынӑ.

Ирландец чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Дуглас Хайд (1860-1949): Вӑл 1893 ҫулта Гэль лигине никӗслекенсенчен пӗри пулнӑ, ирландецсен чӗлхине популяризацилес тӗлӗшпе ывӑна пӗлмесӗр ӗҫленӗ, ҫав темӑпа темиҫе кӗнеке ҫырнӑ.
2. Луинг Ҫинчен калакан Шон (1910-1985): вӑл поэт тата ученӑй пулнӑ, литературӑпа ирландецсен чӗлхи ҫинчен нумай ҫырнӑ, ҫавӑн пекех чӗлхене упрас тата сарас ӗҫре малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ.
3. Майра мхак ана (1920-2018): вӑл ирландири поэтесса тата писатель пулнӑ, вӑл хӑйӗн произведенийӗсене ирландецсен чӗлхипе ҫырнӑ. Унӑн чи паллӑ сӑввине "Ceo Drachta" ("Вӑрттӑн тӗтре") теҫҫӗ.
4. Мак Пиарайс Падрайг (1879-1916): Вӑл Ирландири политикӑллӑ чи паллӑ кӗрешӳҫӑсенчен пӗри, ҫавӑн пекех ирландири чӗлхене хаяррӑн хӳтӗлекен ҫын пулнӑ. Вӑл 1916 ҫулхи Мӑнкунра ирландири революцие хавхалантарнӑ, ирландири халӑх хӑйӗн чӗлхине каялла тавӑрма пултарасса ҫирӗп ӗненнӗ.
5. Брайан О-Куив (1939 ҫулта ҫуралнӑ): вӑл ирландири политик, вӑл 1997-2011 ҫулсенче общинӑсен, ял районӗсен тата Гэлтах ӗҫӗсен министрӗн постне йышӑннӑ. Гэлтахта Ҫинчен Калакан саккун Тата ирландири чӗлхене аталантармалли 20 ҫулти стратеги пек пуҫарусем туса, вӑл ирландец чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Ирландец чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ирландец чӗлхи (ҫавӑн пекех гэль е ирландец-гэль чӗлхи) - темиҫе диалектпа усӑ куракан кельт чӗлхи. Ӑна глагол-субъект-объект йӗрки тавра структуриленӗ, унӑн флективлӑ морфологи ҫук. Чӗлхе, тӗпрен илсен, кашни сӑмахӑн пуҫламӑш сыпӑкӗ ҫинче ударени. Глагол тата ят формисен анлӑ спектрӗпе ансат, кӑткӑс идейӑсене каласа пама усӑ кураҫҫӗ.

Ирландец чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхене вӗренӗр. Ирландецсен радионе итлӗр те ирландецсен телешоуне пӑхӑр, чӗлхепе тата унӑн сӑмахӗсемпе паллашӑр.
2. Никӗссене вӗренӗр. Ирландецсен чӗлхин грамматикӑлла правилисене нумай сарӑлнӑ хӑш-пӗр сӑмахсене, пуплевсене тата грамматикӑлла правилисене вӗренме тытӑнӑр. Кӳрекен занятисемпе кӗнекесенчен нумайӑшӗ ҫакна шута илӗҫ.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе усӑ курӑр. Ирландец чӗлхипе занятисене ҫӳрӗр, ҫак чӗлхепе калаҫакан ҫынсемпе паллашӑр, вӗсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курӑр. Ҫавӑн пекех эсир онлайн-сӳтсе явмалли хӑмасем е чатсем тупма пултаратӑр, унта эсир ирландецсен чӗлхипе калаҫма пултаратӑр.
4. Вулӑр та итлӗр кӗнекесене, хаҫатсемпе журналсене. Кӗнекесене вулани тата ирландецсен чӗлхипе аудиокнигӑсене итлени сире ҫак чӗлхе мӗнле янӑранине итлеме пулӑшма пултарать.
5. Ирландири культурӑна юратма вӗренӗр. Эсир те культурӑна кӗрсе кайсан, чӗлхене вӗренме ҫӑмӑлтарах пулать. Пӑхӑр ирландецсен фильмӗсене, ирландецсен литературине вулӑр та ирландецсен культурине кӑтартас тесе ирландецсен музыкине вӗренӗр.
6. Практикӑна нихҫан та ан пӑрахӑр. Юлашкинчен, хӑвӑр мӗн вӗреннине манас мар тесе, кашни кунах практикӑра пулӑр. Эсир практикӑра мӗн чухлӗ ытларах ӗҫлетӗр, ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулатӑр!

Баск куҫарӑвӗ - чӗлхе-ҫӑварӑн хӑйне евӗрлӗ облаҫӗ, унта баск чӗлхинчен, авалхи чӗлхерен, сӑмахсенче пиреней ҫурутравӗн ҫурҫӗрӗнче пурӑнакан пысӑках мар халӑх калаҫать, урӑх чӗлхепе куҫараҫҫӗ. Баск чӗлхи хӑйӗн тӑван регионӗсен тулашӗнче анлӑ сарӑлман пулин те, документсемпе пӗлтерӳсене ку чӗлхене ӗҫ валли те, харпӑр хӑй тӗллевӗсем валли те куҫарас кӑмӑл ӳсет.

Ытти чӗлхесене куҫарассинчен баск чӗлхине уйӑракан факторсем те пур. Пӗрремӗшӗнчен, вӑл тӗнчери пӗр-пӗринпе ҫывӑх тӑванлӑ е пӗрпеклӗ мар нииндоевропӑри чӗлхе. Ҫакӑ тӑлмачсен чӗлхине тарӑн ӑнланмаллине тата тӗплӗ куҫарусене пурнӑҫлама пысӑк квалификаци пуррине пӗлтерет. Иккӗмӗшӗнчен, баск чӗлхи нумай диалект тата акцентсем пур, вӗсем географи районӗн чиккисенче те палӑрма пултараҫҫӗ. Ку чӗлхе нюансӗсене тӗп-тӗрӗс ӑнланас тесен культура пӗлӗвӗсен шайне палӑртмалла.

Баск чӗлхинчен тӑлмача шыранӑ чухне вӑл квалификаци кирлӗ пулнине ӗненӗр. Вӗсен тӑван чӗлхене ирӗклӗн тыткаламалла, культурӑна нумай пӗлмелле тата ҫак облаҫри ӗҫ опычӗсене пӗлмелле. Кунсӑр пуҫне вӗсен грамматикӑна, синтаксиса тата чӗлхе запасне тарӑн ӑнланмалла. Ку текстӑн ҫутҫанталӑк пӗлтерӗшне тӗрӗс куҫарусемпе упраса хӑварни пӗлтерӗшлӗ.

Документсене ҫӑвартан куҫарма хушса, баск чӗлхинчен куҫаракансем тӳрӗ трансляцисем, аудиозапиҫсем тата обществӑн ытти формисем валли ҫӑварпа куҫарас енӗпе пулӑшу пама пултараҫҫӗ. Хӑшпӗр чухне куҫару ятарлӑ пӗлӳ ыйтакан объектсем е палӑксем валли те кирлӗ пулма пултарать.

Юлашкинчен ҫакна палӑртмалла: баск чӗлхи сайра та арпашӑннӑ. Ҫавна пула чӑваш халӑхӗн чӗлхине, культурине тата диалекчӗсене лайӑх пӗлекен профессионалсене тӗп-тӗрӗс куҫарма пулӑшмалла. Вӗсем пулӑшнипе предприятисем те баск чӗлхипе ытти чӗлхесем хушшинчи уйрӑмлӑха ҫӗнтерме пултараҫҫӗ, ҫакӑ коммуникацие лайӑх ӑнланма тата лайӑхлатма пулӑшать.

Хӑш ҫӗршывсенче баск чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Баск чӗлхипе ытларах Испанин Ҫурҫӗрӗнче, Басксен Ҫӗршывӗнче калаҫаҫҫӗ, анчах Унта Наваррӑра (Испани) Тата Францин баск провинцийӗсенче те калаҫаҫҫӗ.

Баск чӗлхин историйӗ мӗнле?

Баск чӗлхи-Испанипе Францире пин ҫул хушши басксен ҫӗршывӗнче тата Наваррӑн регионӗсенче каланӑ историллӗ чӗлхе. Баск чӗлхи изоляциленӗ; унӑн лингвистикӑллӑ тӑванӗсем, аквитанири темиҫе тӗрлӗ енсӗр пуҫне, урӑх ҫук. Пирӗн эрӑри 5 ӗмӗрте баск чӗлхипе асӑнни чи малтан паллӑ, анчах вӑл пурӑннине унччен те ҫирӗплетсе парать. Вӑтам ӗмӗрсенче баск чӗлхи суту-илӳ чӗлхипе анлӑн усӑ курнӑ, кивҫен илнӗ нумай сӑмахсене урӑх чӗлхесене, уйрӑмах испанипе француз чӗлхисене кӗртнӗ. Анчах та юлашки ҫӗр ҫул хушшинче ҫак чӗлхепе усӑ курасси чакма пуҫларӗ. 20 ӗмӗр тӗлне баск чӗлхи Ҫӗршывӑн чылай районӗнче баскпа усӑ курма тухнӑ, хӑш-пӗр регионсенче вара унпа саккунсӑр та усӑ курнӑ. Ҫак тапхӑр каллех 20-мӗш ӗмӗр вӗҫӗнче, чӗлхепе кӑсӑкланни чӗлхене хӳтӗлес тата популяризацилес енӗпе мерӑсем йышӑнни патне илсе пынӑ чухне пулнӑ. Шкулсенче тата патшалӑх службисенче баск чӗлхипе усӑ курассине анлӑлатас енӗпе вӑй хунӑ, хальхи вӑхӑтра ӑна Баск Ҫӗршывӗнчи хӑш-пӗр шкулсенче вӗрентеҫҫӗ. Ку чӗлхепе массӑллӑ информаци, литература тата пурнӑҫлакан искусство хатӗрӗсенче те анлӑн усӑ кураҫҫӗ. Апла пулин те баск чӗлхи ҫухалассипе хӑратать, Паян Вара Ҫӗршыври халӑхӑн 33 процентне яхӑн баскпа калаҫма пултараҫҫӗ.

Баск чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Арана Сабино (1865-1903): баск националисчӗ, политик тата писатель. Вӑл баск чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртнӗшӗн юхӑм пионерӗ пулнӑ, ӑна баск чӗлхипе правописанин стандартлӑ тытӑмне туса хурасси тесе ҫырса хураҫҫӗ.
2. Чӗрӗлсе тӑнӑ Мария Де Азкуэ (1864-1951): лингвистпа лексикограф, баскпа испанири пӗрремӗш словарӗн авторӗ.
3. Бернардо Эсторнес Ласа (1916-2008): баск литературин паллӑ профессорӗ, писатель тата поэт. Вӑл хальхи баск орфографине туса хатӗрленӗ.
4. Митчелен тухатмӑшӗ (1915-1997): лингвист тата баск филологийӗн профессорӗ. Вӑл хальхи баск лигвистикин никӗслевҫисенчен пӗри пулнӑ.
5. Пелло Эрротета (1954 ҫулта ҫуралнӑ): писатель, драматург тата баск литературин профессорӗ. Вӑл баск культури ҫинчен нумай ҫырнӑ, баск чӗлхипе литературӑра усӑ курнине пропагандӑланӑ.

Баск чӗлхи тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Баск чӗлхи агглютинативлӑ чӗлхе пулса тӑрать, ку вӑл нюанссене пӗлтерӗшлӗ сӑмахсем ҫумне суффикссемпе приставкӑсем хушнине пӗлтерет. Синтаксис ытларах тытӑмри тематика комментарийӗ шутланать, унта тема пӗрремӗш вырӑнта тӑрать, ун хыҫҫӑн тӗп содержани кирлӗ. Ҫавӑн пекех глаголпа пуҫламӑш структура тӗлӗшпе те туртӑм пур. Баск чӗлхинче икӗ глагол флексийӗ пур: пӗри-хальхи тата иртнӗ вӑхӑтри, ҫавӑн пекех виҫӗ тайлӑм (пӗлтерӗшлӗ, ссылкӑра, хушуллӑ). Кунсӑр пуҫне чӗлхе пур классенче те пур, ҫав классем сӑмахра тата чӑн-чӑн йӑхра тӗп-тӗрӗс палӑраҫҫӗ.

Баск чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Вӗренӳ ресурсӗсене, учебниксемпе онлайн-курссене инвестици хывӑр. Баск чӗлхи - Европӑри авалхи чӗлхесенчен пӗри, ӑна ҫителӗклӗ ресурссӑр вӗренме те йывӑр.
2. Радиопрограммӑсене итлӗр, телешоу пӑхӑр та баск чӗлхипе кӗнекесем вулӑр. Ҫакӑ сире чӗлхене лайӑхрах ӑнланма тата вӑл мӗнле усӑ курнине чӑн тӗслӗхсемпе паллаштарма пулӑшӗ.
3. Занятисене ҫӳрӗр. Вырӑнти университетсемпе организацисем хӑш чухне чӗлхе курсӗ е баск чӗлхипе репетиторство сӗнеҫҫӗ. Ҫак занятисем час-часах чӗлхе ҫӳрекенсемпе калаҫма тата практика опычӗ илме лайӑх майсем параҫҫӗ.
4. Калаҫура усӑ курӑр. Баск чӗлхипе калани ансат пулма пултарать. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсен регулярлӑ практики тата чӗнсе калани сире чӗлхене лайӑхрах вӗренме пулӑшать.
5. Хӑйпе калаҫакана тупӑр. Баскла калаҫакан, эрнере пӗрре те пулин сирӗнпе калаҫма хатӗр ҫынна тупӑр. Хӑйпе калаҫакан ҫын пурри мотивацие лайӑх сыхласа хӑварма тата чӗлхене контекстра вӗренме пултарать.