Ирланди Пушкӑрт Куҫар

Ирландецла куҫару ирландецсен чӗлхин тӗлӗнмелле те кӑткӑс ҫутҫанталӑкне пула лингвистикӑн специализациленӗ облаҫӗ пулса тӑрать. Ҫак чӗлхе Ирландире 1,8 миллион ҫынна яхӑн тата Великобританипе Америкӑн хӑш-пӗр пайӗсенче 60 000 яхӑн ҫынна яхӑн калаҫакан чӗлхе Ирландец Республикин официаллӑ чӗлхи тата ҫурҫӗр Ирландире сахалрахӑшӗн чӗлхи официаллӑ майпа палӑрса тӑрать.

Ирландецла куҫарас тӗллевӗ-текстӑн шухӑш-кӑмӑлне пӗр чӗлхерен тепӗр чӗлхе ҫине куҫарасси. Ҫакӑ икӗ чӗлхене те, ҫавӑн пекех культура, социаллӑ тата политика контектне те пысӑк пӗлӳ пама ыйтать. Тӗслӗхрен, хӑйсен ячӗсемпе пӗлтерӗвӗсене тӗрӗс куҫарма уйрӑм диалектсем кирлӗ пулма пултараҫҫӗ.

Ирландецла куҫару техника процесӗсене те, пултарулӑх процесӗсене те хутшӑнать. Техника хӑнӑхӑвӗсене грамматикӑна, синтаксиса тата композици правилисене ӑнланассине, ҫавӑн пекех куҫару протоколӗсене тытса пыма пултарассине палӑртаҫҫӗ. Пултарулӑх хӑнӑхӑвӗсем ытларах тӗплӗ интерпретацилес тата пуҫламӑш материала парса тӑрас тӗллевпе ҫыхӑннӑ.

Профессиллӗ ирландири тӑлмачсем, медицина, инженер ӗҫӗ, юридически е финанс докуменчӗсем евӗр, час-часах уйрӑм облаҫра специализациленеҫҫӗ. Тӑлмачсен хӑйсен ӗҫне тарӑн пӗлмелле, ҫавӑн пекех тӗллевпе те, вӗҫев чӗлхипе те ирӗклӗн калаҫма пӗлмелле.

Ирландири куҫару пулӑшӑвӗсем ирландири текстсем, документсем тата ытти материалсем ытларах та ытларах акӑлчанла тата пачах урӑхла куҫарнипе усӑ кураҫҫӗ. Ҫакӑ кӗнекесене, контрактсене, маркетинг материалӗсене, веб-страницӑсене, программӑпа тивӗҫтерес ӗҫе ертсе пыракансене, ӳте - радиопередачӑсене тата ытти нумай страницӑсене хӑй ӑшне кӗртет.

Кирек мӗнле куҫарӑва та тивӗҫлӗ шайлӑ е сертификатлӑ квалификациллӗ специалист пурнӑҫланине ӗненни кирлӗ. Ҫав вӑхӑтрах организацисен хӑйсен тӗллевлӗ аудиторийӗн конкретлӑ чӗлхе ыйтӑвӗсем ҫинчен пӗлмелле тата куҫарусем ҫакна палӑртнине сӑнамалла.

Ирландецла куҫару культура, чӗлхе тата ирландецсен халӑхӗн историйӗ тӗрӗс упранса пӗтӗм тӗнчене парӑнса тӑтӑр тесе тивӗҫтермелли уйрӑлми пай пулса тӑрать. Ҫакӑ та тӗнчери кӗперсене хывма, пӗр-пӗрне ӑнланулӑха тарӑнлатма тата ҫӗршывсем хушшинчи ҫыхӑнӑва аталантарма пулӑшать.

Хӑш ҫӗршывсенче ирландецла калаҫаҫҫӗ?

Ирландец чӗлхипе ытларах Ирландире калаҫаҫҫӗ. Унта ҫавӑн пекех великобританин, Пӗрлешӳллӗ Штатсен, Канадӑсен Тата ытти ҫӗршывсен пысӑк мар вырӑнӗсенче, ирландирен тухнӑ ҫынсем вырнаҫнӑ пӗтӗм тӗнчипе калаҫаҫҫӗ.

Ирландецсен чӗлхин историйӗ мӗнле?

Ирландец чӗлхи (Gaeilge) - кельт чӗлхи, Европӑри чи аслӑ тата чи сарӑлнӑ чӗлхесенчен пӗри, 2500 ҫул ытла шутланакан ҫыру историйӗ. Ку Ирландири 1,8 миллион ҫынна яхӑн ирландири официаллӑ чӗлхе, АПШРА тата 80 000 - АПШ, Великобританипе Канадӑра Тата сахалрах йыш ытти ҫӗршывсенче калаҫаҫҫӗ.
Ирландири чи паллӑ ҫырулӑх тӗслӗхӗсене пирӗн эрӑри 4 ӗмӗре яхӑн параҫҫӗ, авалхи ирландецсен чӗлхин свидетельствисем 6 ӗмӗртен пур. Ирландецсен чӗлхин чи ир регистрациленӗ форми авалхи ирландецсен юридически тексчӗсенче, Суя Сӑмах саккунне ҫирӗплетнӗ, Вӗсене пирӗн эрӑри 7-мӗшпе 8-мӗш ӗмӗрсенче ҫырнӑ. Анчах та 11 ӗмӗр тӗлне ҫак чӗлхе вӑтам ирландецсен чӗлхинчен хӗсӗнме пуҫланӑ.
Хальхи ирландец чӗлхи вӑтам ирландирен тухнӑ та яланах икӗ диалекта пайланать: Мюнтерский (Mhumhain) тата коннахт (Connachta). 19 ӗмӗрте ирландец ҫӗршывӑн чылай районӗнче сахалтарах чӗлхе пулса тӑнӑ, анчах ирландец чӗлхине вӗренекен хастарсем унӑн пӗлтерӗшне гэль чӗлхи ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнипе 19-мӗш тата 20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ӳстернӗ. Ҫак тапхӑрта ирландецсен чӗлхипе литература чечекленсе кайнӑ, ҫав чӗлхене вӗренес тата унпа калаҫас кӑмӑл ӳссе пынӑ.
Ҫавӑнтанпа чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсен шучӗ ирландец чӗлхипе пӗлтерекен радио - телевизон станцийӗсем туса хунипе, пуҫламӑш тата вӑтам шкулсен вӗренӳ программисене предмет вырӑнне кӗртнипе, ҫавӑн пекех ирландец чӗлхипе культурине юлашки ҫулсенче ҫӗнӗрен чӗртсе янипе пӗр чарӑнмасӑр ӳссе пынӑ.

Ирландец чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Дуглас Хайд (1860-1949): Вӑл 1893 ҫулта Гэль лигине никӗслекенсенчен пӗри пулнӑ, ирландецсен чӗлхине популяризацилес тӗлӗшпе ывӑна пӗлмесӗр ӗҫленӗ, ҫав темӑпа темиҫе кӗнеке ҫырнӑ.
2. Луинг Ҫинчен калакан Шон (1910-1985): вӑл поэт тата ученӑй пулнӑ, литературӑпа ирландецсен чӗлхи ҫинчен нумай ҫырнӑ, ҫавӑн пекех чӗлхене упрас тата сарас ӗҫре малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ.
3. Майра мхак ана (1920-2018): вӑл ирландири поэтесса тата писатель пулнӑ, вӑл хӑйӗн произведенийӗсене ирландецсен чӗлхипе ҫырнӑ. Унӑн чи паллӑ сӑввине "Ceo Drachta" ("Вӑрттӑн тӗтре") теҫҫӗ.
4. Мак Пиарайс Падрайг (1879-1916): Вӑл Ирландири политикӑллӑ чи паллӑ кӗрешӳҫӑсенчен пӗри, ҫавӑн пекех ирландири чӗлхене хаяррӑн хӳтӗлекен ҫын пулнӑ. Вӑл 1916 ҫулхи Мӑнкунра ирландири революцие хавхалантарнӑ, ирландири халӑх хӑйӗн чӗлхине каялла тавӑрма пултарасса ҫирӗп ӗненнӗ.
5. Брайан О-Куив (1939 ҫулта ҫуралнӑ): вӑл ирландири политик, вӑл 1997-2011 ҫулсенче общинӑсен, ял районӗсен тата Гэлтах ӗҫӗсен министрӗн постне йышӑннӑ. Гэлтахта Ҫинчен Калакан саккун Тата ирландири чӗлхене аталантармалли 20 ҫулти стратеги пек пуҫарусем туса, вӑл ирландец чӗлхине ҫӗнӗрен чӗртсе тӑратас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.

Ирландец чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Ирландец чӗлхи (ҫавӑн пекех гэль е ирландец-гэль чӗлхи) - темиҫе диалектпа усӑ куракан кельт чӗлхи. Ӑна глагол-субъект-объект йӗрки тавра структуриленӗ, унӑн флективлӑ морфологи ҫук. Чӗлхе, тӗпрен илсен, кашни сӑмахӑн пуҫламӑш сыпӑкӗ ҫинче ударени. Глагол тата ят формисен анлӑ спектрӗпе ансат, кӑткӑс идейӑсене каласа пама усӑ кураҫҫӗ.

Ирландец чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Чӗлхене вӗренӗр. Ирландецсен радионе итлӗр те ирландецсен телешоуне пӑхӑр, чӗлхепе тата унӑн сӑмахӗсемпе паллашӑр.
2. Никӗссене вӗренӗр. Ирландецсен чӗлхин грамматикӑлла правилисене нумай сарӑлнӑ хӑш-пӗр сӑмахсене, пуплевсене тата грамматикӑлла правилисене вӗренме тытӑнӑр. Кӳрекен занятисемпе кӗнекесенчен нумайӑшӗ ҫакна шута илӗҫ.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсемпе усӑ курӑр. Ирландец чӗлхипе занятисене ҫӳрӗр, ҫак чӗлхепе калаҫакан ҫынсемпе паллашӑр, вӗсемпе калаҫнӑ чухне усӑ курӑр. Ҫавӑн пекех эсир онлайн-сӳтсе явмалли хӑмасем е чатсем тупма пултаратӑр, унта эсир ирландецсен чӗлхипе калаҫма пултаратӑр.
4. Вулӑр та итлӗр кӗнекесене, хаҫатсемпе журналсене. Кӗнекесене вулани тата ирландецсен чӗлхипе аудиокнигӑсене итлени сире ҫак чӗлхе мӗнле янӑранине итлеме пулӑшма пултарать.
5. Ирландири культурӑна юратма вӗренӗр. Эсир те культурӑна кӗрсе кайсан, чӗлхене вӗренме ҫӑмӑлтарах пулать. Пӑхӑр ирландецсен фильмӗсене, ирландецсен литературине вулӑр та ирландецсен культурине кӑтартас тесе ирландецсен музыкине вӗренӗр.
6. Практикӑна нихҫан та ан пӑрахӑр. Юлашкинчен, хӑвӑр мӗн вӗреннине манас мар тесе, кашни кунах практикӑра пулӑр. Эсир практикӑра мӗн чухлӗ ытларах ӗҫлетӗр, ҫавӑн чухлӗ лайӑхрах пулатӑр!

Пушкӑрт чӗлхи - Пушкӑрт Республикинче, Раҫҫейре пушкӑртла халӑх калаҫакан авалхи тӗрӗк чӗлхи. Вӑл тӗрӗк чӗлхисен кипчаксен ушкӑнне кӗрет, унта 1,5 миллиона яхӑн ҫын калаҫать.

Пушкӑрт чӗлхи тӗрлӗ, унта пӗтӗм республикипе тӗрлӗ диалектсем сарӑлнӑ. Ҫакна пушкӑрт чӗлхинчен куҫарни тата ун ҫине те кӑткӑс задача лартать. Диалектсен хушшинче темиҫе тӗп уйрӑмлӑх пур, вӗсем куҫарӑва уйрӑмах йывӑрлатма пултараҫҫӗ, мӗншӗн тесен сӑмах вӗҫӗсемпе произведенийӗсем тӗрлӗ.

Чӗлхе нюансӗсене ӑнланакан пушкӑрт чӗлхине тӗп-тӗрӗс куҫарӑва тивӗҫтерес тесен кирлӗ. Ку куҫаруҫӑсен тӗрлӗ диалектсене лайӑх тӗпчесе пӗлмелле, чи пӗчӗк уйрӑмлӑхсене те пӗлме пӗлмелле. Акӑ мӗншӗн професси тӑлмачӗсене пушкӑртла куҫарасси ҫинчен сӑмах пынӑ чухне час-часах ытларах хисеплеҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхинчен тӑлмача шыранӑ чухне темиҫе паха фактор пур, вӗсене шута илмелле. Опыт татӑклӑ пӗлтерӗшлӗ; тӑлмачӑн оригинал чӗлхипе те, куҫару чӗлхипе те усӑ курмалла, ҫавӑн пекех культура контектне те ӑнланмалла. Ҫавӑн пекех тӑлмачӑ чӗлхе шайӗнче усӑ куракан терминологине активлӑ пӗлӳ илнине, мӗншӗн тесен вӑл вӑхӑт иртнӗҫемӗн улшӑнма пултарать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, пушкӑрт чӗлхинчен куҫару ятарлӑ пӗлӳсемпе хӑнӑхусем, ҫавӑн пекех диалектсемпе культура ӑнланӑвӗсем кирлӗ. Мӗн тума шутланине тӗп-тӗрӗс каласа парас тесе, опытлӑ та лайӑх пӗлекен тӑлмача тара тытни кирлӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче пушкӑртла калаҫаҫҫӗ?

Пушкӑрт чӗлхипе ытларах Раҫҫейре калаҫаҫҫӗ, Казахстанра, Украинӑра тата Узбекистанра халӑх нумай мар пулин те.

Пушкӑрт чӗлхин историйӗ мӗнле?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхи, унпа ытларах Пушкӑртстан Республикинче, Урал тӑвӗсен регионӗнче, калаҫаҫҫӗ. Ку республикӑн официаллӑ пӗртен-пӗр чӗлхи, ун ҫинче кӳршӗри удмурт кӗҫӗнрех представителӗсем те калаҫаҫҫӗ. Ку чӗлхепе темиҫе ӗмӗр тӑршшӗпех усӑ кураҫҫӗ тата ку таранччен калаҫакан тӗрӗксен авалхи чӗлхисенчен пӗри пулса тӑрать.
Пушкӑрт чӗлхи ҫинчен чи ир асӑннисем 16 ӗмӗре кӗреҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтра вӑл араб тата перси чӗлхисем витӗмлӗ пулнипе пулнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте пушкӑрт чӗлхи регионта темиҫе тӗрлӗ пӗчӗк чӗлхе пулса тӑнӑ. Вӑл наука ӗҫӗсенче те усӑ курнӑ, ҫакӑ ӑна пӗтӗм регионӗпех сарӑлма пулӑшнӑ.
Совет тапхӑрӗнче пушкӑрт чӗлхи раҫҫей витӗмӗнчен чылай сиен курнӑ. Пушкӑрт сӑмахӗсене вырӑс эквиваленчӗсемпе улӑштарнӑ. Ку чӗлхене те шкулсенче вӗрентнӗ, пушкӑртсен пӗрлӗхлӗ алфавитне тума хӑтланса пӑхнӑ.
Совет саманинче пушкӑрт чӗлхипе активлӑн усӑ курма пуҫланӑ, ҫак чӗлхене упрас тӗлӗшпе ытларах вӑй хунӑ. Нумай ҫынсем халӗ пушкӑртла иккӗмӗш чӗлхене вӗреннӗ пек вӗренеҫҫӗ, Пушкӑрт Республикин правительстви ҫак чӗлхене чӗртме ытларах та ытларах вӑй хурать.

Пушкӑрт чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Илдар Габдрафиков-поэт, публицист тата сценарист, вӑл пушкӑрт литературинче тата пушкӑрт чӗлхине чӗртсе тӑратассинче пысӑк кӗлетке пулнӑ.
2. Николай Галиханов-пушкӑрт ученӑйӗ тата поэчӗ, вӑл пушкӑрт чӗлхипе вуншар ӗҫ ҫырнӑ, хальхи пушкӑрт наукин никӗслевҫи шутланать.
3. Дамир Исмагилов-академик, философ тата лингвист, вӑл пушкӑрт чӗлхипе ҫӳрекенсем хушшинче хут пӗлӗвӗн шайне ӳстерес тӗлӗшпе нумай ӗҫленӗ, пушкӑрт чӗлхипе нумай ҫыру ҫырнӑ.
4. Аскер Аимбетов-пушкӑрт поэчӗ, прозаик тата ученӑй, вӑл пушкӑрт чӗлхипе литература енӗпе малта пыракан фигурӑсенчен пӗри пулнӑ, ҫак чӗлхепе темиҫе пысӑк произведени ҫырнӑ.
5. Иек Яхина – пушкӑртсен паллӑ писателӗпе драматург, унӑн произведенийӗсене Раҫҫейре кӑна мар, пӗтӗм тӗнчипе те йышӑннӑ, вӑл пушкӑрт чӗлхине вулакансемшӗн лайӑхрах тӑвас тесе нумай ӗҫ тунӑ.

Пушкӑрт чӗлхи структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Пушкӑрт чӗлхи-тӗрӗк чӗлхин кипчак турачӗсемпе ҫыхӑннӑ агглютинативлӑ чӗлхе. Вӑл грамматика функцийӗсене палӑртма усӑ куракан суффикссемпе тата ятарлӑ сасӑсемпе усӑ курать. Пушкӑрт чӗлхи те хупӑ та уҫӑ сасӑсен пуян системи пур, слогсен те, деепрически конструкцисем те унӑн пӗтӗмӗшле тытӑмӗ пулса тӑраҫҫӗ.

Пушкӑрт чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Пушкӑрт алфавитӗпе тата произведенийӗпе паллашӑр. Пушкӑрт чӗлхине вӗренме тытӑнсан, ку чи пысӑк утӑм. Хӑш-пӗр тӗп текстсене пушкӑрт чӗлхипе вулама тытӑнӑр та кашни саспаллин тӗрӗс произведенийӗнче усӑ курӑр.
2. Репетитор е курс тупма хӑтланса пӑхӑр. Чӗлхене вӗренмелли чи лайӑх меслет-чӗлхе носителӗпе уйрӑм вӗрентӳ иртесси. Май ҫук пулсан, вырӑнти курссене е аудиона тата сире чӗлхе вӗрентме пулӑшакан видеокурссене кӗрсе пӑхӑр.
3. Вулӑр, итлӗр те пушкӑртла нумай материалсем пӑхӑр. Эсир чӗлхепе лайӑхрах паллашнӑ май пушкӑрт чӗлхипе массӑллӑ информаци хатӗрӗсене вуланипе тата итлесе практикӑна малалла тӑсӑр. Аудиозапиҫӗсене, литературӑна, пушкӑрт чӗлхипе фильмсемпе юрӑсене тупма хӑтланса пӑхӑр та пуҫӑрсене чикӗр.
4. Пушкӑртла калаҫура усӑ курӑр. Практика валли партнер тупӑр е онлайн-форума хутшӑнӑр, унта ҫынсем пушкӑртла калаҫаҫҫӗ. Йӑнӑшсем тума ан хӑрӑр — ку вӗрентӳ пайӗ!
5. Малалла вӗренӗр. Эсир хӑвӑра никӗссемпе хӑтлӑ туятӑр пулсан та, яланах мӗн те пулин ҫӗнни пур, ӑна вӗренсе хӑнӑхма та пулать. Малалла вулӑр, итлӗр, мӗн май килнӗ таран ытларах пушкӑртла пӑхӑр.