Armán Khmer Aýdarma

Armán tiline aýdarma qazirgi álemdik naryqta barǵan saıyn qundy bola túsýde. Elder bir-birimen belsendi qarym-qatynas jasaı otyryp, jazbasha aýdarma qyzmetteri úlken suranysqa ıe ekeni belgili boldy. Armán tili-búkil álem boıynsha 6 mıllıonnan astam adam sóıleıtin til jáne ol kóptegen ártúrli halyqtar mádenıetiniń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Bul ony basqa elderdegi tutynýshylarmen baılanys ornatýǵa kómektesetin qundy bıznes quralyna aınaldyrady.

Armán tiline aýdarma qyzmetteriniń suranysqa ıe bolýynyń sebepteriniń biri-olardyń elder men tilder arasyndaǵy baılanys alshaqtyqtaryn joıý qabileti. Armenıa Eýropa men Azıa arasyndaǵy qıylysta ornalasqan, ıaǵnı ol ártúrli mádenıetter men tildermen jıi qıylysady. Tildiń ózi de óte erekshe, bul ony kórshi tilderden ońaı ajyratýǵa múmkindik beredi. Bul jiberilgen habarlamalardyń maqsatty aýdıtorıaǵa dál jetkizilýin qamtamasyz etýge kómektesedi.

Onyń mádenı mańyzdylyǵynan basqa, armán tilin qarym-qatynas tili retinde qoldanýdyń kóptegen praktıkalyq artyqshylyqtary bar. Bul ártúrli jaǵdaılarda qoldanýǵa bolatyn ońaı beıimdeletin til. Sonymen qatar, bul úırenýge salystyrmaly túrde qarapaıym til, ıaǵnı til tájirıbesi az adamdar bul tildi qoldanýda óte sátti bola alady. Sonymen qatar, keıbir basqa tilderden aıyrmashylyǵy, armán tiliniń uzaq jazbasha tarıhy bar, ıaǵnı til úırenýshilerge kómektesetin kóptegen baspa materıaldary men resýrstar bar.

Aqyrynda, armán aýdarmashylary úlken tájirıbe men senimdilikke ıe. Tildiń tanymaldyǵy artqan saıyn aýdarma mamandarynyń sany da artyp keledi. Kóptegen aýdarmashylar belgili bir salalarǵa mamandanǵan, ıaǵnı bıznes olardyń qajettilikterine sáıkes keletin aýdarmashyny taba alady. Tildiń núanstaryn túsiný tájirıbesi bul aýdarmashylardy óz habarlamalaryn beıtanys tilde dál jetkizýge tyrysatyn kompanıalar úshin baǵa jetpes etedi.

Jalpy, armán tiline aýdarma halyqaralyq deńgeıde bıznes júrgizetin kásiporyndar, mekemeler jáne jeke tulǵalar úshin óte qundy aktıv bolyp tabylady. Bul kóptegen qarym-qatynas múmkindikterin ashyp qana qoımaıdy, sonymen qatar Mádenıetter men ulttar arasyndaǵy mádenı kópir retinde qyzmet etedi. Jahandanýdyń ósýimen armán aýdarmashylary men aýdarma qyzmetterine degen qajettilik óse beredi.

Armán tilinde qaı elder sóıleıdi?

Armán tili-Armenıa men Taýly Qarabahtaǵy resmı til. Sondaı-aq, Reseı, Amerıka Qurama Shtattary, Lıvan, Fransıa, Grýzıa, Sırıa, Iran jáne Túrkıa sıaqty kóptegen elderdegi armán dıasporasynyń ókilderi sóıleıdi.

Armán tiliniń tarıhy qandaı?

Armán tiliniń ejelgi tarıhy bar, ol bizdiń dáýirimizge deıingi 5 ǵasyrdyń basynda, ol alǵash ret eski armán túrinde jazylǵan kezden bastalady. Bul eń kóne úndi-eýropalyq tilderdiń biri jáne Armenıa Respýblıkasynyń resmı tili bolyp tabylady. Tilge Armán patshalyǵy men onyń mádenıeti qatty áser etti jáne onyń kóptegen termınderi áli kúnge deıin qoldanylady.
Ǵasyrlar boıy til birqatar evolúsıalardan ótti, sonymen qatar grek, latyn, parsy jáne túrik sıaqty basqa tilderdiń yqpalynda boldy. 19 ǵasyrda armán tili aıtarlyqtaı jandandy, óıtkeni sol kezdegi ǵalymdar búkil armán dıasporasynda jáne odan tys jerlerde qoldanýǵa bolatyn standarttalǵan nusqany jasaý úshin kóp jumys jasady.
Búginde bul tilde 8 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıdi jáne Amerıka Qurama Shtattaryndaǵy, Kanadadaǵy, Germanıadaǵy, Fransıadaǵy jáne Reseıdegi kóptegen armán qaýymdastyqtarynyń negizgi tili bolyp tabylady. Ol birneshe hrıstıandyq konfesıalarda lıtýrgıalyq til retinde de qoldanylady.

Armán tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Mesrop Mashtos-armán alfavıtin jasaýshy 2. Movses Horenası-armán tarıhy men ádebıetiniń izashary 3. Ovanes Týmanán-aqyn, proza jazýshysy jáne qoǵam qaıratkeri 4. Grıgor Narekası-9 ǵasyrdaǵy mıstıkalyq aqyn 5. Mkrtıch Nagash-qazirgi armán ádebıetiniń alǵashqy jazýshylarynyń biri

Armán tiliniń qurylymy qalaı?

Armán tiliniń qurylymy aglútınatıvti, ıaǵnı sózderdi ózgertý jáne gramatıkalyq erekshelikterdi bildirý úshin affıksterdi nemese jurnaq tárizdi prefıksterdi qoldanady. Qurylymdyq jaǵynan armán tili úndieýropalyq tilder otbasynyń basqa tilderine uqsas. Onda kóptegen zat esimder, kóńil-kúıler men etistik shaqtary, sondaı-aq esimdikter men etistik formalarynyń edáýir sany bar. Armán tilinde daýyssyz mýtasıalardyń keń júıesi bar.

Armán tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Armán tiliniń jaqsy kýrsyn tabyńyz. Eger siz ony jaqyn jerden taba alsańyz, onlaın nemese betpe-bet kýrsty izdeńiz. Kýrstyń jan-jaqty ekenine jáne gramatıka, sóılem qurylymy men sózdik qorynyń negizderin qamtıtynyna kóz jetkizińiz.
2. Armán tilin úırenýge kirisińiz. Armán fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz, armán mýzykasyn tyńdańyz, armán kitaptary men gazetterin oqyńyz jáne armán tilinde sóıleıtindermen sóılesýge tyrysyńyz.
3. Jattyǵý, jattyǵý, jattyǵý. Qatelikter jiberýden qoryqpańyz, bul úırenýdiń jalǵyz joly. Kún saıyn birneshe mınýt bolsa da, armán tilin úırenýge ýaqyt bólińiz.
4. Nusqaýlyq retinde onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. Internette armán tilin úırenýge kómektesetin kóptegen resýrstar bar. Tildi oqytýǵa arnalǵan veb-saıttar men forýmdardy, sondaı-aq paıdaly qoldanbalar men podkasttardy izdeńiz.
5. Bilimińizdi tekserý úshin kartalardy paıdalanyńyz. Armán sózdiginiń sózdik kartalaryn jasańyz jáne progresti baǵalaý úshin ózińizdi únemi tekserip otyryńyz.
6. Basqa oqýshylarmen sóılesińiz. Armán tilin úırenetin basqa adamdarmen onlaın nemese jeke sóılesińiz. Sol tildi Úırenetin basqa bireýmen sóılesý sizdi yntalandyrýǵa jáne qatysýǵa kómektesedi.

Khmer tili-Kambodjanyń resmı tili, búkil álem boıynsha 16 mıllıonnan astam adam sóıleıdi. Til avstroazıalyq tilder otbasyna jatady, oǵan Vetnam jáne Mon-khmer, mysaly, khmer jáne mon-mon tilderi kiredi. Khmer tili óziniń jazý júıesiniń arqasynda Ońtústik-Shyǵys Azıadaǵy týystarynyń arasynda erekshe. Kambodjadaǵy azamattyq soǵys kezinde basqarýshy Komýnıstik partıamen tarıhı baılanysy úshin "khmer qyzyldary" dep atalatyn khmer alfavıti sıllabıkalyq jazý úshin daýyssyz áripter men dıakrıtıkterdiń tirkesimin qoldanady.

Dıakrıtıkanyń bolýyna qaramastan, khmer jazýyn basqa Shyǵys Azıa tilderimen salystyrǵanda úırený ońaı. Áripter rettelgen, bul oqýdy jeńildetedi. Bul basqa tilderge aýdarmalarmen salystyrǵanda khmer tiline aýdarýdy jeńildetýge kómektesedi.

Khmer tilinen aýdarma qyzmetteri Kambodjada týrızm men iskerlik múmkindikterdiń ósýine baılanysty suranysqa ıe. Nátıjesinde aǵylshyn jáne khmer tilderi arasyndaǵy alshaqtyqty joıýǵa kómektesetin kóptegen aýdarma kompanıalary paıda boldy.

Khmer tilindegi aýdarma kompanıasyn tańdaǵanda aýdarmashynyń tájirıbesin jáne onyń til týraly bilimin eskerý qajet. Sondaı-aq, aýdarmashynyń mádenıetti jaqsy biletinine jáne tildiń basqa jaǵdaıda nazardan tys qalýy múmkin keıbir núanstaryn bólip kórsetetinine kóz jetkizý mańyzdy.

Sonymen qatar, aýdarma kompanıasynyń dál jáne ýaqtyly aýdarmalardy usynatynyna kóz jetkizý mańyzdy. Bul Kambodjadaǵy kásiporyndarmen nemese jeke tulǵalarmen qarym-qatynas kezinde sheshýshi bolýy múmkin. Dáldik iskerı qujattar men kelisimsharttar úshin mańyzdy, sondyqtan khmer tilinen senimdi aýdarmashylarǵa aqsha salǵan jón.

Sońynda, básekege qabiletti baǵany usynatyn aýdarma kompanıasyn tabý mańyzdy. Kóptegen kompanıalar khmer tilinen aýdarma qyzmetin usynatyndyqtan, eń jaqsy mámileni alý úshin dúken aralap, baǵalardy salystyrǵan jón.

Khmer tilinen aýdarma qyzmetteri Kambodjada bıznes júrgizgisi keletin jeke adamdar men bıznes úshin baǵa jetpes bolýy múmkin. Tıisti aýdarmashynyń kómegimen olar qarym-qatynastyń dál jáne mádenı dástúrlerge sáıkes kelýin qamtamasyz ete alady. Sondyqtan, eger sizge qajettilik týyndasa, khmer tilinen aýdarma qyzmetterine júginýden tartynbańyz.

Khmer tilinde qaı elder sóıleıdi?

Khmer tili negizinen Kambodjada sóıleıdi. Ol basqa eldermen qatar Vetnam men Taılandta da sóıleıdi.

Khmer tiliniń tarıhy qandaı?

Khmer tili-Kambodjada, Vetnamda, Taılandta jáne Fransıada shamamen 16 mıllıon adam sóıleıtin avstroazıalyq til. Bul bizdiń dáýirimizdiń birinshi ǵasyrynan beri aımaqta qoldanylyp kele jatqan Kambodjanyń resmı tili..
Khmer tilindegi eń alǵashqy jazýlar bizdiń zamanymyzdyń 7 ǵasyryna jatady, biraq bul til áldeqaıda uzaq ómir súrgen bolýy múmkin. VII ǵasyrǵa deıingi ǵasyrlarda khmer ımperıasynda sanskrıt tilinde sóıleıtin Úndistan halqy basym boldy. 8 ǵasyrǵa qaraı khmer tili bólek dıalekt retinde erekshelene bastady.
Khmer tiline 9 ǵasyrda Úndistannyń ońtústiginen úndi býdda mısıonerleri ákelgen palı tili qatty áser etti. Palı men sanskrıttiń áseri aımaqtyń avstroazıalyq tilimen úılesip, qazirgi khmer tilin týdyrdy.
Sodan beri khmer tili tanymal bola bastady jáne qazirgi ýaqytta Kambodjada eń kóp taralǵan til bolyp tabylady. Bul sonymen qatar Ońtústik-Shyǵys Azıa memleketteri qaýymdastyǵynyń (ASEAN) resmı tilderiniń biri.

Khmer tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Prea Ang Eng (17 ǵ.): khmer tarıhyndaǵy mańyzdy tulǵa, Prea Ang Eng tildi saqtaý men nasıhattaýda mańyzdy ról atqarǵan birneshe eńbekter jazdy. Ol Ońtústik-Shyǵys Azıada alǵashqy baspa mashınasyn qurǵan, sonymen qatar khmer tiliniń jazbasha nusqasyn engizgen.
2. Kimniń Chankırıri (19 ǵasyrdyń aıaǵy): kimniń Chankırıri khmer tiliniń qazirgi damýyndaǵy eń mańyzdy tulǵalardyń biri bolyp sanalady. Ol osy ýaqytqa deıin qoldanylyp kele jatqan devanagarı jazýyna negizdelgen jazý júıesin jasady jáne emle men gramatıkany standarttaýǵa jaýapty boldy.
3. Thong Hı (20 ǵasyrdyń basy): Thong Hı khmer sózdigin jasaýdaǵy jańashyl jumysymen tanymal. Onyń sózdigi 1923 jyly jaryq kórdi jáne áli kúnge deıin khmer tiline silteme retinde keńinen qoldanylady.
4. Qurmetti Chýon Nat (20 ǵ.): Vat Botým Vaddaı ǵıbadathanasynyń rektory, Qurmetti Chýon NAT khmer tilin saqtaý jáne nasıhattaý jónindegi jumysy úshin úlken qurmetke ıe. Ol khmer tilinde býddıstik ilimmen alǵashqylardyń biri bolyp bólisti jáne kóbinese khmer mádenıetin saqtaýǵa kómektesken.
5. Haı Kantýl (21 ǵasyr): búgingi kúnge deıin khmer tilindegi eń yqpaldy tulǵalardyń biri, Haı Kantýl - profesor jáne lıngvıs, ol khmer tilin bilim berýde qoldanýdy nasıhattaý úshin tynymsyz jumys istedi. Ol khmer tili boıynsha birneshe oqýlyqtar ázirledi jáne khmer quqyǵyn qorǵaýshy bolyp tabylady.

Khmer tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Khmer tili-MON-khmer sýbfamılıasyna jatatyn avstroazıalyq til. Bul sózderdiń sýbektıvti-etistik-Obektilik reti bar jáne predlogtardyń ornyna keıingi sózderdi qoldanatyn analıtıkalyq til. Onda ár túrli prefıkster, jurnaqtar jáne ınfıksıvti aınalymdar bar baı affıks júıesi bar. Onyń zat esimderi sanmen, al etistikter bet, San, aspekt, daýys jáne kóńil - kúımen belgilenedi. Sondaı-aq, ártúrli mánderdi ajyratý úshin qoldanylatyn bes tondy tonaldy júıe bar.

Khmer tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Alfavıtti úırenýden bastańyz: khmer tili abýgıd álipbıin qoldana otyryp jazylǵan aksar khmer, sondyqtan áriptermen jáne olardyń ártúrli formalarymen tanysýdan bastaý kerek. Alfavıtti úırenýge kómektesetin resýrstardy Internetten taba alasyz.
2. Negizgi sózdik qoryn meńgerińiz: alfavıtpen tanysqannan keıin khmer tilindegi negizgi sózder men sóz tirkesterin úırený úshin jumys isteı bastańyz. Sózderdi izdeý jáne aıtylý tájirıbesi úshin onlaın sózdikterdi, oqýlyqtardy jáne qoldanbalardy paıdalanýǵa bolady.
3. Sabaqqa jazylyńyz: eger siz tildi durys úırenip jatqanyńyzǵa kóz jetkizgińiz kelse, jergilikti mektepte nemese ýnıversıtette khmer tilindegi sabaqtarǵa jazylyńyz. Sabaqqa qatysý sizge suraqtar qoıýǵa jáne nusqaýshymen jattyǵýǵa múmkindik beredi.
4. Ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdańyz: khmer tilinde qalaı sóıleıtinin bilý úshin ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdaýǵa biraz ýaqyt jumsaýǵa tyrysyńyz. Siz khmer tilindegi teleshoýlardy nemese fılmderdi kóre alasyz, podkasttardy tyńdaı alasyz nemese sol tildegi ánderdi taba alasyz.
5. Jazý jáne sóıleý jattyǵýlaryn oryndańyz: til týraly negizgi túsinikke ıe bolǵannan keıin, khmer tilinde jazý jáne sóıleý jattyǵýlaryn bastańyz. Osy tilde oqýdy bastańyz jáne ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýge tyrysyńyz. Bul Sizge ózińizge degen senimdilikti arttyrýǵa jáne daǵdylaryńyzdy damytýǵa kómektesedi.