Grýzın Papámento Aýdarma

Grýzın tili-Kavkaz aımaǵyndaǵy eń kóne jazbasha jáne aýyzeki tilderdiń biri. Onyń ózindik alfavıti bar jáne kúrdeli gramatıkasymen jáne kúrdeli konúgasıa júıesimen tanymal. Nátıjesinde, grýzın tiline aýdarma grýzındermen ana tilinde sóıleskisi keletin búkil álemdegi adamdar úshin mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.

Grýzın tiline aýdarmalar tájirıbeli aýdarmashyny qajet etedi, óıtkeni tildi bógde adamdar túsiný qıyn. Grýzın tilinen kásibı aýdarmashylar óte jaqsy jazý daǵdylaryna ıe bolýy kerek jáne Grýzıanyń mádenıeti men dıalektilerin tereń túsinýi kerek. Olar sondaı-aq sózderdiń maǵynasyn jazbasha da, aýyzsha da dál jetkize bilýi kerek.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarǵanda dáldik mańyzdy. Jaqsy aýdarma mátinniń núanstary men kontekstin eskerýi kerek, sonda ol anyq jáne túsinikti bolady. Kásibı aýdarmashy mádenı siltemeler men órnekterdi túpnusqa mátinge múmkindiginshe jaqyn saqtaıdy.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarý qıyn, óıtkeni tilde basqa tilderde joq kóptegen sózder bar. Mysaly, grýzın tilinen aǵylshyn tiline aýdarǵanda, aýdarmashy grýzın sóziniń maǵynasyn onyń tutastyǵyn joǵaltpaı jaqsy jetkizetin durys aǵylshyn sózin nemese sóz tirkesin tabýy kerek. Bul qıyn bolýy múmkin, óıtkeni grýzın tilindegi keıbir órnekterdiń basqa tilderde tikeleı balamasy joq.

Grýzın tili keń taralmaǵandyqtan, grýzın tiline sapaly aýdarmany tabý qıyn bolýy múmkin. Grýzın tiline naqty aýdarmalardy usyný úshin tájirıbesi men biliktiligi bar bedeldi aýdarma búrosymen nemese aýdarmashymen jumys isteý mańyzdy.

Grýzın tiliniń kúrdeliligin túsine otyryp, kásibı aýdarmashy mátinniń mánin kórsetetin jáne bastapqy maǵynasyna sáıkes keletin joǵary sapaly aýdarmany qamtamasyz ete alady. Tájirıbeli grýzın aýdarmashysynyń kómegimen siz qujatta qoldanylatyn termınder men sóz tirkesteriniń dál jáne túsinikti ekenine kóz jetkize alasyz.

Grýzın tilinde qaı elder sóıleıdi?

Grýzın tili negizinen Grýzıada, sondaı-aq Ázirbaıjan, Armenıa jáne Reseı sıaqty Kavkaz aımaǵynyń basqa bólikterinde sóıleıdi. Ol Túrkıada, Iranda, Sırıada jáne Gresıada da aıtylady.

Grýzın tiliniń tarıhy qandaı?

Grýzın tili-negizinen Grýzıada 4 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıtin kartvel tili. Bul Grýzıanyń resmı tili jáne búkil Kavkazda lıngva franka retinde qoldanylady. Grýzın tiliniń tarıhyn bizdiń eramyzdyń 4 ǵasyrynan bastap, Asomtavrýlı dep atalatyn alǵashqy grýzın alfavıti jasalǵan kezde baıqaýǵa bolady. Bul alfavıtten keıin áli kúnge deıin qoldanylyp kele jatqan Mhedrýlı alfavıti paıda boldy. 9 ǵasyrda grýzınder armán jazýyn qabyldaı bastady. Keıinirek, 19 ǵasyrda grýzın tili grek alfavıtiniń grýzın nusqasyn qabyldady. Keńestik kezeńde bul til búkil eldegi mektepterde orys tilimen qatar oqytyldy. Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin grýzın tilin qoldaný aıtarlyqtaı ósti jáne qazirgi ýaqytta bul til tanymal bolyp keledi.

Grýzın tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ivane Djavahıshvılı-qazirgi grýzın fılologıasynyń negizin qalaǵan lıngvıs jáne ǵalym.
2. Djordj Merchýle-qazirgi grýzın emlesin jasaǵan ǵalym.
3. Akakıı Seretelı-kóptegen batys shyǵarmalaryn grýzın tiline aýdarǵan aqyn jáne qoǵam qaıratkeri.
4. Sýlhan-Saba Orbelıanı-sheteldik sózderdi, ádebı órnekter men termınderdi engizý arqyly grýzın tiliniń baılyǵyn Keńeıtken aqyn jáne lıngvıs.
5. Grıgol Peradze-grýzın gramatıkasy boıynsha eńbekteri qazirgi lıngvısıkalyq zertteýlerdiń negizin qalaǵan ǵalym.

Grýzın tiliniń qurylymy qalaı?

Grýzın tili aglútınatıvti til bolyp tabylady, ıaǵnı ol sózderdi qalyptastyrý úshin affıksterdi (prefıkster men qosymshalar) qoldanady. Ol sondaı-aq turaqty jáne turaqty emes fleksıalyq jáne týyndy úlgileri bar kúrdeli zat esimder men etistikter júıesine ıe. Grýzın tili 33 áripten turatyn óziniń alfavıtimen jazylǵan. Til sonymen qatar tynys alatyn jáne tynys almaıtyn daýyssyz dybystardy ajyratady, bul ony oryndalatyn birneshe tilderdiń birine aınaldyrady.

Grýzın tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Grýzın alfavıtin, aıtylýyn jáne gramatıkanyń negizgi erejelerin bilińiz. 2. Tyńdaý daǵdylaryńyzdy damytyńyz. Ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdap, aıtylymyńyzdy jattyqtyryńyz. 3. Sózdik qoryńyzdy keńeıtińiz. Qarapaıym sózderdi, sóz tirkesterin jáne sóılemderdi úırenińiz. 4. Oqý men jazýdy úırenińiz. Grýzın tilindegi kitaptardy, onlaın kýrstardy, jýrnaldardy nemese gazetterdi paıdalanyńyz. 5. Aýyzeki tilde jattyǵýdy umytpańyz. Ana tilinde sóıleıtindermen baılanysyńyz jáne tildi úırený úshin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 6. Grýzın mádenıetine enińiz. Grýzın tilinde fılmder kórińiz, mýzyka tyńdańyz nemese kitap oqyńyz.

Papıamento-Karıb teńiziniń Arýba, Bonaıre jáne Kúrasao araldarynda sóıleıtin kreol tili. Bul ıspan, portýgal, goland, aǵylshyn jáne ártúrli afrıkalyq dıalektilerdi biriktiretin gıbrıdti til.

Ǵasyrlar boıy papıamento jergilikti turǵyndar úshin qarym-qatynas tili retinde qyzmet etip, araldardaǵy ártúrli mádenıetterdiń ókilderi arasynda baılanys ornatýǵa múmkindik berdi. Kúndelikti qarym-qatynas tili retinde qoldanýmen qatar, ol ádebıet pen aýdarma quraly retinde de qoldanyldy.

Papıamentonyń aýdarma tarıhy 1756 jyldan bastalady, sol kezde alǵashqy aýdarmalar baspasózde paıda boldy. Ǵasyrlar boıy til damyp, sóıleýshilerdiń qajettilikterin qanaǵattandyrý úshin beıimdeldi.

Búgingi tańda papıamento aýdarmasy bızneste, týrızmde jáne bilim berýde keńinen qoldanylady. Microsoft jáne Apple sıaqty kompanıalar qoldaý kórsetiletin tilder tizimine papıamento qosyp, bul tildi sheteldik kelýshiler men stýdentterge qol jetimdi etti.

Karıb teńizi elderinde jumys isteıtin kompanıalar óz klıentterimen tıimdi qarym-qatynas jasaý úshin papıamento aýdarma qyzmetterin paıdalana alady. Bul tildi jergilikti halyqqa qol jetimdi veb-saıttar men broshúralar jasaý úshin paıdalanýǵa bolady. Sonymen qatar, kompanıalar birneshe tilde sóılesýge kómektesetin onlaın aýdarma qyzmetterin paıdalana alady.

Bilim berý áleminde papıamento ártúrli tásildermen qoldanylady. Karıb teńizindegi mektepter bul tildi oqýshylardy mádenıeti men tarıhymen tanystyrý úshin jıi qoldanady. Sonymen qatar, dúnıe júzindegi kóptegen ýnıversıtetter papıamento boıynsha kýrstar men arnaıy baǵdarlamalardy usynady. Bul álemniń túkpir-túkpirinen kelgen stýdentterge til jáne onymen baılanysty Mádenıet týraly túsinikterin jaqsartýǵa múmkindik beredi.

Jalpy, papıamento aýdarmasy Karıb teńiziniń baı mádenıeti men murasynyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Ol kúndelikti qarym-qatynas, bıznes, bilim berý jáne aýdarma úshin qoldanylady. Bul tildiń tanymaldylyǵynyń artýyna baılanysty ol aldaǵy jyldary odan da keń taralýy múmkin.

Papıamento qaı elderde sóıleıdi?

Papıamento negizinen Karıb teńiziniń Arýba araldarynda, Bonaırada, Kúrasaoda jáne Golandıa túbeginde (Sınt Estatıýs) aıtylady. Bul Venesýelanyń Falkon jáne Sýlıa aımaqtarynda da aıtylady.

Papıamento tiliniń tarıhy qandaı?

Papıamento-Karıb teńiziniń Arýba aralynan shyqqan afro-portýgal kreoly. Bul Batys Afrıka tilderiniń, portýgal, ıspan jáne goland tilderiniń jáne basqa tilderdiń qospasy. Bul tildi alǵash ret 16 ǵasyrda Kúrasao aralyna altyn men qul izdep kelgen portýgaldyq jáne ıspandyq saýdagerler qoldanǵan. Osy kezeńde papıamento negizinen osy ártúrli etnıkalyq toptar arasyndaǵy saýda tili retinde qoldanyldy. Ýaqyt óte kele ol jergilikti halyqtyń tiline aınaldy, buryn sol jerde sóılegen baıyrǵy tilderdi almastyrdy. Bul til jaqyn Arýba, Bonaıre jáne Sınt-Marten araldaryna da taraldy. Búgingi tańda papıamento-350 000-nan astam adam sóıleıtin ABC (Arýba, Bonaıre jáne Kýrakao) araldarynyń resmı tilderiniń biri.

Papıamento tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Hendrık Kıp 2. Pıter De Iong 3. Hendrık De Kok 4. Ýlrıh de Mıranda 5. Reımar Berıs Besarıl

Papıamento tiliniń qurylymy qalaı?

Papıamento-portýgal, goland jáne Batys Afrıka tilderiniń elementterinen, sondaı-aq ıspan, aravak jáne aǵylshyn tilderinen turatyn kreol tili. Papıamento gramatıkasy óte qarapaıym jáne qarapaıym, buzýshylyqtary az. Bul sóılemdegi sózderdiń fýnksıasyn belgileý úshin affıksterdi (prefıkster men qosymshalar) qoldanatyn aglútınatıvtiligi joǵary Til. Papıamentoda sózderdiń turaqty tártibi joq; sózderdi ár túrli maǵynany bildiretin etip ornalastyrýǵa bolady. Bul til Karıb mádenıetimen erekshe baılanysty jáne kóbinese mádenı ıdeıalardy bildirý úshin qoldanylady.

Papıamento tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Basyńyzben súńgińiz. Kez - kelgen tildi úırenýdiń eń tıimdi ádisi-oǵan baspen súńgý. Eger siz papıamento úırenip jatsańyz, olarmen jattyǵý jasaý úshin ony sóıleıtin basqa adamdardy tabýǵa tyrysyńyz. Papıamento sóıleıtin toptardy, synyptardy nemese klýbtardy izdeńiz.
2. Tyńdańyz jáne qaıtalańyz. Papıamento tilinde sóıleıtinderdi tyńdaýǵa jáne olardyń aıtqanyn qaıtalaýǵa ýaqyt bólińiz. Internette papıamento tilinde sóıleıtinderdiń beıneleri bar, olar bul úshin paıdaly bolýy múmkin ártúrli taqyryptar týraly aıtady.
3. Oqyńyz jáne jazyńyz. Papıamento týraly kitaptar men gazetterdi oqýǵa ýaqyt bólińiz. Eger bul qol jetimdi bolsa, papıamento sózderi men sáıkes sýretteri bar balalar jazý kitapshasyn tabyńyz. Sonymen qatar, papıamento tilinde sóıleıtinderden estıtin sózder men sóz tirkesterin jazyńyz.
4. Internettegi quraldardy qoldanyńyz. Papıamentony úırenýge kómektesetin kóptegen onlaın quraldar men resýrstar bar. Gramatıkalyq jattyǵýlar, Dıalogtar, aıtylý boıynsha keńester jáne basqa áreketter bar kýrsty, veb-saıtty nemese qoldanbany tabyńyz.
5. Aýyzeki sóıleýge mashyqtanyńyz. Tilmen tanysqannan keıin, onymen sóılesýge mashyqtanyńyz. Neǵurlym kóp jattyǵý jasasańyz, papıamentomen sóılesý soǵurlym yńǵaıly bolady. Ana tilinde sóıleıtindermen sóılesińiz, sóıleýińizdi jazyńyz jáne sóılesýge mashyqtanyńyz.