Grýzın Taı Aýdarma

Grýzın tili-Kavkaz aımaǵyndaǵy eń kóne jazbasha jáne aýyzeki tilderdiń biri. Onyń ózindik alfavıti bar jáne kúrdeli gramatıkasymen jáne kúrdeli konúgasıa júıesimen tanymal. Nátıjesinde, grýzın tiline aýdarma grýzındermen ana tilinde sóıleskisi keletin búkil álemdegi adamdar úshin mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.

Grýzın tiline aýdarmalar tájirıbeli aýdarmashyny qajet etedi, óıtkeni tildi bógde adamdar túsiný qıyn. Grýzın tilinen kásibı aýdarmashylar óte jaqsy jazý daǵdylaryna ıe bolýy kerek jáne Grýzıanyń mádenıeti men dıalektilerin tereń túsinýi kerek. Olar sondaı-aq sózderdiń maǵynasyn jazbasha da, aýyzsha da dál jetkize bilýi kerek.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarǵanda dáldik mańyzdy. Jaqsy aýdarma mátinniń núanstary men kontekstin eskerýi kerek, sonda ol anyq jáne túsinikti bolady. Kásibı aýdarmashy mádenı siltemeler men órnekterdi túpnusqa mátinge múmkindiginshe jaqyn saqtaıdy.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarý qıyn, óıtkeni tilde basqa tilderde joq kóptegen sózder bar. Mysaly, grýzın tilinen aǵylshyn tiline aýdarǵanda, aýdarmashy grýzın sóziniń maǵynasyn onyń tutastyǵyn joǵaltpaı jaqsy jetkizetin durys aǵylshyn sózin nemese sóz tirkesin tabýy kerek. Bul qıyn bolýy múmkin, óıtkeni grýzın tilindegi keıbir órnekterdiń basqa tilderde tikeleı balamasy joq.

Grýzın tili keń taralmaǵandyqtan, grýzın tiline sapaly aýdarmany tabý qıyn bolýy múmkin. Grýzın tiline naqty aýdarmalardy usyný úshin tájirıbesi men biliktiligi bar bedeldi aýdarma búrosymen nemese aýdarmashymen jumys isteý mańyzdy.

Grýzın tiliniń kúrdeliligin túsine otyryp, kásibı aýdarmashy mátinniń mánin kórsetetin jáne bastapqy maǵynasyna sáıkes keletin joǵary sapaly aýdarmany qamtamasyz ete alady. Tájirıbeli grýzın aýdarmashysynyń kómegimen siz qujatta qoldanylatyn termınder men sóz tirkesteriniń dál jáne túsinikti ekenine kóz jetkize alasyz.

Grýzın tilinde qaı elder sóıleıdi?

Grýzın tili negizinen Grýzıada, sondaı-aq Ázirbaıjan, Armenıa jáne Reseı sıaqty Kavkaz aımaǵynyń basqa bólikterinde sóıleıdi. Ol Túrkıada, Iranda, Sırıada jáne Gresıada da aıtylady.

Grýzın tiliniń tarıhy qandaı?

Grýzın tili-negizinen Grýzıada 4 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıtin kartvel tili. Bul Grýzıanyń resmı tili jáne búkil Kavkazda lıngva franka retinde qoldanylady. Grýzın tiliniń tarıhyn bizdiń eramyzdyń 4 ǵasyrynan bastap, Asomtavrýlı dep atalatyn alǵashqy grýzın alfavıti jasalǵan kezde baıqaýǵa bolady. Bul alfavıtten keıin áli kúnge deıin qoldanylyp kele jatqan Mhedrýlı alfavıti paıda boldy. 9 ǵasyrda grýzınder armán jazýyn qabyldaı bastady. Keıinirek, 19 ǵasyrda grýzın tili grek alfavıtiniń grýzın nusqasyn qabyldady. Keńestik kezeńde bul til búkil eldegi mektepterde orys tilimen qatar oqytyldy. Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin grýzın tilin qoldaný aıtarlyqtaı ósti jáne qazirgi ýaqytta bul til tanymal bolyp keledi.

Grýzın tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ivane Djavahıshvılı-qazirgi grýzın fılologıasynyń negizin qalaǵan lıngvıs jáne ǵalym.
2. Djordj Merchýle-qazirgi grýzın emlesin jasaǵan ǵalym.
3. Akakıı Seretelı-kóptegen batys shyǵarmalaryn grýzın tiline aýdarǵan aqyn jáne qoǵam qaıratkeri.
4. Sýlhan-Saba Orbelıanı-sheteldik sózderdi, ádebı órnekter men termınderdi engizý arqyly grýzın tiliniń baılyǵyn Keńeıtken aqyn jáne lıngvıs.
5. Grıgol Peradze-grýzın gramatıkasy boıynsha eńbekteri qazirgi lıngvısıkalyq zertteýlerdiń negizin qalaǵan ǵalym.

Grýzın tiliniń qurylymy qalaı?

Grýzın tili aglútınatıvti til bolyp tabylady, ıaǵnı ol sózderdi qalyptastyrý úshin affıksterdi (prefıkster men qosymshalar) qoldanady. Ol sondaı-aq turaqty jáne turaqty emes fleksıalyq jáne týyndy úlgileri bar kúrdeli zat esimder men etistikter júıesine ıe. Grýzın tili 33 áripten turatyn óziniń alfavıtimen jazylǵan. Til sonymen qatar tynys alatyn jáne tynys almaıtyn daýyssyz dybystardy ajyratady, bul ony oryndalatyn birneshe tilderdiń birine aınaldyrady.

Grýzın tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Grýzın alfavıtin, aıtylýyn jáne gramatıkanyń negizgi erejelerin bilińiz. 2. Tyńdaý daǵdylaryńyzdy damytyńyz. Ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdap, aıtylymyńyzdy jattyqtyryńyz. 3. Sózdik qoryńyzdy keńeıtińiz. Qarapaıym sózderdi, sóz tirkesterin jáne sóılemderdi úırenińiz. 4. Oqý men jazýdy úırenińiz. Grýzın tilindegi kitaptardy, onlaın kýrstardy, jýrnaldardy nemese gazetterdi paıdalanyńyz. 5. Aýyzeki tilde jattyǵýdy umytpańyz. Ana tilinde sóıleıtindermen baılanysyńyz jáne tildi úırený úshin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 6. Grýzın mádenıetine enińiz. Grýzın tilinde fılmder kórińiz, mýzyka tyńdańyz nemese kitap oqyńyz.

Taı tiline aýdarma únemi ósip kele jatqan álemdik naryqtyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady, óıtkeni ol kompanıalarǵa Taılandta jańa klıentterdi tartýǵa múmkindik beredi. Jazbasha sózderdiń dál jáne oryndy aýdarmasyna kepildik berý úshin kásibı Taı aýdarmashysynyń qyzmetterin paıdalaný mańyzdy.

Taı tilinen aýdarmashyny tańdaǵanda, til men mádenıette úlken tájirıbesi bar adamdy tabý mańyzdy. Aýdarmashy tildi qalaı qoldaný kerektigin ǵana emes, sonymen qatar mádenıetter arasynda qalaı tıimdi qarym-qatynas jasaý kerektigin de jaqsy bilýi kerek. Bul sizdiń aýdarmashyńyz ana tilinde sóılemeıtinderdiń túsinýi qıyn bolýy múmkin sózder men sóz tirkesterin anyqtaı alýy kerek jáne túpnusqa mátinniń maǵynasyn ózgertpesten Taı tiline durys aýdarmany qamtamasyz etýi kerek degendi bildiredi.

Tildiń ózinen basqa, mádenı núanstardy eskerý mańyzdy. Mysaly, keıbir mádenıetter basqalarǵa qaraǵanda formaldy, sondyqtan sizdiń aýdarmashyńyzǵa aýdarmalarynyń únin sáıkesinshe retteý qajet bolýy múmkin. Aýdarmashylar sonymen qatar sypaıy sózderdi qoldaný jáne qorlaıtyn dep sanalýy múmkin sózderden aýlaq bolý sıaqty jergilikti ádet-ǵuryptar týraly bilýi kerek.

Sońynda, jobanyń talaptaryn qarastyryńyz. Keıbir qujattar arnaıy sertıfıkattardy nemese belgili bir stıl nusqaýlyǵyn qajet etýi múmkin. Sizdiń aýdarmashyńyz tańdaý prosesinde belgili bir jobaǵa qoıylatyn kez kelgen talaptardy biletinine kóz jetkizińiz.

Eger durys oryndalsa, Taı tiline aýdarý sizge áldeqaıda keń aýdıtorıaǵa jetýge jáne klıenttik bazańyzdy keńeıtýge kómektesedi. Sizdiń aýdarmashyńyz bastapqy habarlamanyń maǵynasyn joǵaltpaıtyn dál jáne tıimdi aýdarmalardy usyna alýy kerek. Sizdiń tarapyńyzda durys aýdarmashy bolǵan kezde, sizdiń habarlamańyz taı tilinde sóıleıtinderge de, sol tilde sóılemeıtinderge de áser etetinine senimdi bola alasyz.

Taı tilinde qaı elder sóıleıdi?

Taı tili negizinen Taılandta jáne Amerıka Qurama Shtattary, Kanada, Sıngapýr, Avstralıa sıaqty elderde, sondaı-aq Eýropa men Taıaý Shyǵys elderinde turatyn Taı dıasporasynyń músheleri arasynda sóıleıdi.

Taı tiliniń tarıhy qandaı?

Taı tili, sondaı-aq Sıam nemese ortalyq taı tili retinde belgili, Taılandtyń ulttyq jáne resmı tili jáne taı halqynyń ana tili. Ol taı-kadaı tilder otbasynyń múshesi jáne Laos, Shan jáne Chjýan sıaqty aımaqtaǵy basqa tildermen tyǵyz baılanysty.
Taı tiliniń naqty shyǵý tegi belgisiz, degenmen ol qazirgi Taılandtyń kóp bóligine taralǵan b.z. d. birinshi myńjyldyqtaǵy mon halqynyń tilinen shyqqan dep esepteledi. 13 ǵasyrǵa qaraı onyń turǵyndarynyń tili belgili bir túrge aınaldy prototaı. Bul til tas jazýlarda qoldanylǵan jáne Sýhotaı kezeńinde (1238-1438) myqtap bekitilgen. Til 16 ǵasyrda zamanaýı alfavıt pen jazý júıesi engizilgen kezde úlken qaıta qurýdan ótti.
19 ǵasyrda taı tili aıtarlyqtaı modernızasıa men standarttaý kezeńin bastan ótkerdi. Bul onyń jazbasha túrin jaqsartýǵa, sózdik qoryn arttyrýǵa jáne gramatıkalyq erejelerdi keńeıtýge kúsh salýdy qamtydy. Taı tili mektepter men ýnıversıtetterde de oqytyla bastady jáne oqýshylarǵa kómektesý úshin sózdikter jasaldy. 20 ǵasyrda teledıdar men radıo jelileriniń qurylýymen taı tili odan da keń aýdıtorıaǵa usynyldy. Búginde bul 60 mıllıonnan astam adam sóıleıtin Taılandtyń resmı tili.

Taı tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Uly Ramhamhaeng patsha Taı alfavıti men jazý júıesin qurǵan dep esepteledi.
2. Sýrıotaı patshaıymy Taı tilin qoldanýdy keńeıtip, ony standarttaǵan dep esepteledi.
3. Koról Vadjıravýd taı tilinde jańa sózderdi, sóz tirkesterin jáne jazý stılderin engizip, tanymal etti.
4. Praıa Chonlasın-Taı tilin bilim berý praktıkasynda jáne ádebı shyǵarmalarda qoldanýdy nasıhattaýdyń eńbegi.
5. Praıa Anýman Radjadhon-memlekettik basqarýda jáne resmı qujattarda Taı tilin qoldanýdyń izashary bolyp sanalady.

Taı tiliniń qurylymy qalaı jumys isteıdi?

Taı tili-taı-kadaı tilder otbasynyń múshesi jáne kúrdeli býyn qurylymymen tanymal. Ol analıtıkalyq til bolyp sanalady, ıaǵnı ol kúrdeli gramatıkalyq formalardy qoldanýdyń ornyna ıdeıalardy sóz tártibi arqyly jetkizedi. Taı tilindegi zat esimder, esimdikter men etistikter formalaryn ózgertpeıdi, al sıntaksıstik aıyrmashylyqtar bólshekter men basqa elementterdi qoldaný arqyly júzege asyrylady. Til sonymen qatar ıntonasıaǵa, ekpin qurylymyna jáne gramatıkalyq aqparatty berý tonyna baılanysty.

Taı tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Taı tili kýrsynan ótińiz. Jergilikti jerde de, ınternette de jan-jaqty sabaqtar usynatyn bedeldi mektep nemese taı tili kýrsyn tabyńyz.
2. Taı tilin úırený úshin onlaın platformany nemese qoldanbany paıdalanyńyz. Babbel jáne Pimsleur sıaqty ondaǵan qosymshalar bar, olar qyzyqty Taı sabaqtaryn usynady.
3. Aýdıovızýaldy materıaldardy qoldanyńyz. Taı tilindegi kirispe beıne nemese aýdıo kýrsty jumys dápterlerimen birge alyńyz.
4. Tıimdi oqý quraldaryn paıdalanyńyz. Kartalar men praktıkalyq testter negizgi uǵymdardy este saqtaýǵa jáne taldaýǵa kómektesedi.
5. Únemi jattyǵý jasańyz. Kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-ony jıi aıtý. Taı tilinde sóıleıtinderdi tabýǵa tyrysyńyz nemese taı tilin úırenýge bolatyn onlaın forýmdarǵa qosylyńyz.
6. Taı gazetteri men kitaptaryn oqyńyz. Taı tilinde jazylǵan gazetterdi, romandardy jáne basqa ádebıetterdi oqý sizge osy tildi jaqsy bilýge kómektesedi.