Латинла Сингаль Куҫар

Латыньла куҫарни-пин ҫул шутланакан практика. Вӑл текста пӗр чӗлхерен тепӗр чӗлхе ҫине, латыньрен акӑлчан е хальхи чӗлхе ҫине куҫарать. Латынь ӗмӗр тӑршшӗпех ученӑйсемпе писательсен чӗлхипе пурӑннӑ. Паян та латынь юриспруденци, медицина тата католик чиркӗвӗ пек нумай облаҫсенче пысӑк вырӑн йышӑнать.

Куҫару проектне пуҫлас тесен тӑлмачӑн латыньпе усӑ курса куҫармалли проектсем валли латынь мӗнле чӗлхе пулнине палӑртмалла. Унтан вӗсен латин чӗлхине лайӑх пӗлмелле. Ҫакӑ грамматикӑна та, чӗлхе синтаксисне те пӗлӗве кӗртет. Унсӑр пуҫне тӑлмачӑн хӑй куҫаракан куҫару чӗлхипе питӗ лайӑх усӑ курмалла. Ҫакӑ чӑваш чӗлхине культурӑллӑ нюанссене пӗлни, оригиналлӑ текстӑн тонне тата пӗлтерӗшне тӗпӗ-йӗрӗпе каласа парас тесе витӗм кӳрет.

Пуҫламӑш чӗлхене палӑртсан, тӑлмачӑн кирлӗ хӑнӑхусем пулсан, вӑл куҫарӑва тытӑнма пултарать. Оригиналлӑ текст тата тӗллев аудиторийӗн кӑткӑслӑхне кура тӑлмач темиҫе меслетпе усӑ курма пултарать. Сӑмахран, текста латынь ӑнланман анлӑ аудитори валли куҫараҫҫӗ пулсан, тӑлмач вӗсен букварь аналогӗсем мар, хальхи терминсемпе сӑмах ҫаврӑнӑшӗсемпе ытларах усӑ курма пултарать. Тепӗр енчен, куҫару формӑллӑрах куҫару ыйтакан текстсемшӗн тӑлмач латин текстне тытса пыма пултарать.

Ҫакна асра тытмалла: латынь-кӑткӑс чӗлхе. Чӗлхене тӗпӗ-йӗрӗпе пӗлмен тӑлмачшӑн йывӑр пулма пултаракан ҫинҫе япаласем нумай унӑн. Ҫавна пула ку енӗпе опыт пур профессионаллӑ тӑлмача латиница ҫине кӑткӑс куҫарусене час-часах шанса пани лайӑхрах.

Кирек мӗнле пулсан та куҫару тӗрӗслӗхӗ чи пӗлтерӗшлӗ. Куҫару тӗслӗхшӗн, стильшӗн е пӗлтерӳсемшӗн сиенсӗр мар оригиналлӑ текст пӗлтерӗшне тӗп-тӗрӗс пӗлтермелле. Ку уйрӑммӑнах латыньрен куҫарнӑ чухне тӗрӗс, мӗншӗн тесен йӑнӑшсене пӑтраштарса яма е ӑнланма ҫӑмӑл. Куҫарнӑ текста тӗрӗслесси тата тӗрӗслесси тӗп-тӗрӗс тивӗҫтерме питӗ кирлӗ.

Куҫару вӑл-хӑнӑху, ӑна алла илме вӑхӑт тата практика кирлӗ. Ӗҫ латынь ҫине куҫарма тытӑнсан профессионалсем час-часах чи лайӑх вариант пулса тӑраҫҫӗ. Вӗсен латинла текстне акӑлчанла е урӑх чӗлхепе тӗрӗс куҫарма кирлӗ инструментсемпе пӗлӳсемпе усӑ курма май пур. Ҫак задачӑна квалификациленӗ тӑлмачӑ пур пирки латин чӗлхинчен куҫаракансем тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарусем парасса шанма пултараҫҫӗ.

Хӑш ҫӗршывсенче латинла калаҫаҫҫӗ?

Латинла пӗр ҫӗршывра та тӗп вырӑн йышӑнса калаҫмаҫҫӗ, анчах Вӑл Ватиканра тата Сан-Марино Республикинче нумай официаллӑ тӗллевсемпе усӑ курать. Латынь те нумай ҫӗршывсенчи вӗренӳ программисен пӗр пайне, Пӗрлешӳллӗ Штатсем, Франци, Испани, Португали, Итали, Польша, Румыни, Германи, Германи, Австри, Нидерланди, Бельги, Швейцари, Канада, Мексика, Колумби, Бразили, Венесуэл, Перу, Аргентина, Чили, Эквадор, Боливи, Парагвай тата ытти ҫӗршывсене кӗртнӗ.

Латин чӗлхин историйӗ мӗнле?

Латин чӗлхин темиҫе пин ҫул шутласа кӑларакан вӑрӑм истори пур. Вӑл индоевропӑри чӗлхе пек пулса Тухнӑ та, Итали ҫурутравӗпе пӗрремӗш хут тимӗр ӗмӗрте усӑ курнӑ. Унтан вӑл Ытти регионсене, Иберипе Галлие тата, юлашкинчен, Британи Рим империйӗн классикла тапхӑрӗнче сарӑлнӑ. Латынь рим империйӗн официаллӑ чӗлхи пин ҫул ытла пулнӑ, вӑтам ӗмӗрсенче вара католицизм чӗлхи пулса тӑнӑ. Латынь Ҫӗнӗрен Чӗрӗлсе тӑнӑ тапхӑрта ҫӗнӗрен чӗрӗлсе тӑнӑ, наука, вӗренӳ тата литература тӗллевӗсемпе усӑ курнӑ. 19-мӗш ӗмӗрте ӑна романла чӗлхесемпе обществӑн тӗп чӗлхи вырӑнне улӑштарнӑ, анчах вӑл халӗ те пӗр-пӗр институци условийӗсенче, ҫавӑн пекех тӗнпе академи тӗллевӗсенче усӑ курать.

Латин чӗлхине вӗренес ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Цицерон (пирӗн эрӑчченхи 106 – мӗш, пирӗн эрӑчченхи 43 – мӗш) - рим патшалӑх деятелӗ, юрист тата оратор, хӑйӗн произведенийӗсемпе тата сӑмахӗсемпе латин чӗлхине тарӑн витӗм кӳнӗ.
2. Вергилий (пирӗн эрӑчченхи 70-19-мӗшчен) – рим поэчӗ, хӑйӗн "Энеида" ятлӑ эпикӑллӑ поэми латинла ҫырнӑ. Унӑн ӗҫӗсем латин литературипе синтаксиса аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
3. Юлий Цезарь (пирӗн эрӑчченхи 100 ҫ. – пирӗн эрӑчченхи 44 ҫ.) – рим полководецӗпе государство деятелӗ, вӗсен ӗҫӗсем латин грамматикипе синтаксиса аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ.
4. Гораций (пирӗн эрӑчченхи 65-мӗшчен-пирӗн эрӑчченхи 8-мӗшӗччен) – рим поэчӗ-лирик, вӗсен одысемпе сатирисем латин поэзийӗ ҫине иксӗлми витӗм кӳчӗҫ.
5. Овидий (пирӗн эрӑчченхи 43 ҫ. – пирӗн эрӑри 17 ҫ.) – хӑйӗн калавлӑ произведенийӗсемпе чи паллӑ рим поэчӗ, латин прозине чылай пуянлатнӑ "Метаморфозӑсем" пек.

Латин чӗлхин структури мӗнле йӗркеленнӗ?

Латин чӗлхин тытӑмӗ пилӗк тайлӑмран тӑракан системӑра никӗсленнӗ, ҫав тытӑмсем пӗтӗмӗшле вӗҫленнӗ пӗлтерӗшлӗ тата паллӑ ҫынсен ушкӑнӗсем пулса тӑраҫҫӗ. Кашни тайлӑмрах ултӑ тӗрлӗ падеж пур: менельник, ашшӗ-амӑшӗ, тӗплӗ, эрехлӗ, абливлӑ тата илӗртӳллӗ. Латыньре те икӗ тӗрлӗ глагол пур: регулярнӑй тата негулярнӑй мар. Латынь тытӑмӗ те инфикссене, суффикссене, предлогсемпе местоименисене, ытти элементсем хушшинче хутшӑнать.

Латин чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Тӗпрен пуҫлӑр. Курс витӗр тухӑр е фредерик М.Уилок Фредерикӑн Латин грамматикипе словарнӑй запасӗн никӗсӗсене ҫавӑрса илекен учебник илӗр.
2. Латинла аудиозапиҫӗсене итлӗр. Май пулсан, чӗлхе йӑтса ҫӳрекенсем калакан латынь аудиозапиҫӗсене тупӑр. Ку сире тӗрӗс калама тата интонацие вӗрентме пулӑшӗ.
3. Латыньла вуланипе усӑ курӑр. Латинла текстсене, вергилипе Цицерон произведенийӗсене, латинла литературӑпа хальхи кӗнекесене вулӑр.
4. Латынь ҫине ҫырӑр. Эсир латыньпе хӑнӑхса ҫитсен, грамматикӑпа тата унпа мӗнле усӑ курнипе лайӑхрах паллашас тесе, латынь ҫине ҫырма тӑрӑшӑр.
5. Латынла калаҫӑр. Вырӑнти латино америка клубне кӗрӗр, онлайн-латынь курсне ҫырӑнӑр та латыньрен куҫарнӑ тӗрӗслеве хутшӑнӑр, калаҫӑва хӑнӑхӑр.

Сингальскине куҫарни юлашки ҫулсенче ытларах та ытларах пӗлтерӗшлӗ пулса пырать, мӗншӗн тесен ҫак чӗлхепе тата унӑн культурипе пӗтӗм тӗнчипе ытларах паллашаҫҫӗ. Сингаль чӗлхипе ытларах Шри-Ланкра калаҫаҫҫӗ, анчах вӑл инди, Сингапур тата Бангладеш йышши ытти ҫӗршывсенче те усӑ курать. Сингаль чӗлхипе ҫӳрекенсемпе тухӑҫлӑ хутшӑнма тӗрӗс те шанчӑклӑ куҫарусем кирлӗ.

Сингаль чӗлхине лайӑх куҫару илесси чи малтан квалификациллӗ профессиллӗ тӑлмача шырасси шутланать. Тӑлмачӑн кирек мӗнле тӗллевсем валли те лингвистика тӗлӗшӗнчен тӗрӗс те тивӗҫлӗ культурӑпа куҫару тивӗҫтермелле. Авторитетлӑ компанисене Интернетра тупма пулать, анчах эсир суйласа илнӗ тӑлмачӑ чӗлхепе ҫителӗклех ӗҫленине ӗненни те кирлӗ.

Ҫавӑн пекех куҫару контектне тӗп-тӗрӗс кӑтартса пани кирлӗ, куҫаруҫӑн тухӑҫлӑ куҫарӑва тивӗҫтермелли мӗнпур информаци пултӑр. Ҫакӑ текст тӗллевӗ, тӗллевлӗ аудитори тата ытти кирлӗ терминологи е конкретлӑ пуплевсем ҫинчен кӑштах справка информацийӗ кӗртме пултарать.

Тӑлмач кирлӗ информаципе тата лингвистика хӑнӑхӑвӗсемпе усӑ курнӑ чухне куҫару процесӗ патнех пыма юрать. Куҫарнӑ текст калӑпӑшӗпе кӑткӑслӑхне кура ку темиҫе минутран пуҫласа темиҫе куна е ытларах та йышӑнма пултарать. Куҫару вӗҫленнӗ хыҫҫӑн куҫарнӑ текста тӗп-тӗрӗс текстпа килӗшӳллӗн пӑхса тухмалла.

Тӑлмача тӗрӗс суйланӑ чухне сингаль чӗлхи ҫине пахалӑхлӑ куҫару тӗрлӗ культура хушшинчи уйрӑлӑва ҫӗнтерсе пӗр-пӗринпе хутшӑнассине ҫӑмӑллатма пултарать. Квалификациллӗ тӑлмача шыраса вӑхӑта сая ярса тата тӑлмачӑн лайӑх ӗҫе пурнӑҫлама кирлӗ информаци пуррине пӗлсен, эсир куҫару тӗрӗс, культура йӑли-йӗркисене тивӗҫлӗ тата шанчӑклӑ пуласса шанма пултаратӑр.

Мӗнле ҫӗршывсенче сингаль чӗлхипе калаҫаҫҫӗ?

Сингаль чӗлхипе Шри-Ланкра тата Индин, Малайзин, Сингапур тата Таиландӑн хӑш-пӗр пайӗсенче калаҫаҫҫӗ.

Сингал чӗлхин историйӗ мӗнле?

Сингаль чӗлхи вӑтам ази чӗлхинчен тухнӑ. Унта шри-Лан утравӗ ҫине куҫса килнисем пирӗн эрӑчченхи 6 ӗмӗртен пуҫласа калаҫнӑ. Шри-Ланка хӑй буддизм центрӗ пулнӑ, вӑл сингал чӗлхине аталантарма вӑйлӑ витӗм кӳнӗ. Португалипе голландири суту-илӳҫӗсем килнӗренпе 16 ӗмӗрте чӗлхе ют ҫӗршыв сӑмахӗсене, уйрӑмах суту-илӳпе ҫыхӑннӑ сӑмахсене, хутшӑнма пуҫланӑ. Ку 19-мӗш ӗмӗрте те тӑсӑлнӑ, англипе тамиль сӑмахӗсене сингальскине кӗртнӗ. Хальхи тапхӑрта сингаль чӗлхи икӗ литература формипе: сингаль виджесекарӗпе сингаль китсирӗнче стандартизациленнӗ. Унӑн официаллӑ статусӗ Шри-Ланкра 2018 ҫулта ҫӗршывра виҫӗ официаллӑ чӗлхерен пӗри пулса унӑн политика статусӗпе пӗрле эволюциленӗ.

Сингал чӗлхине аталантарас ӗҫе пысӑк тӳпе хывнӑ топ-5 ҫынна кам кӗрет?

1. Ананда Кумарасов – Шри-Ланкӑри ученӑй, сингаль чӗлхипе культура ҫинчен нумай эссессен авторӗ, "сингали литературин Критикӑлла историйӗ" тата "Сингали грамматики тата букварь сочиненийӗ"пеккисем.
2. Вималаванс Вималаванс Теро-буддири манахпа паллӑ пӗлӳҫӗ пере-пере вилнӗ, унпа усӑ курассишӗн яваплӑ пулнӑ, сингали литературинче пуҫ хунӑ, студентсене нумайӑшне вӗрентнӗ.
3. Валисингха Харитчандра-хальхи сингал литературин ҫимӗҫлӗ писателӗ тата пионерӗ, "Вессантар Джатак", "Суриягод" тата "Кисавай Кави"произведенисен авторӗ.
4. Гунадас Амарасекара – хальхи сингаль чӗлхи валли "грамматари кунчу" правописанин системине йышӑннӑ, "Вӗлле" тата "Элефант перевалӗнчен Килнӗ Ҫул"романсене ҫырнӑ.
5. Эдирера Сараччандра – ертсе пыракан драматург, вӑл "Манама" Тата "Синхабаха" пьесӑсем ҫырнӑскер, сихал чӗлхипе тата ҫырӑвӑн пултарулӑх стилӗпе творчествӑлла усӑ курнипе чапа тухнӑ.

Сингаль чӗлхин тытӑмӗ мӗнле йӗркеленнӗ?

Сингальский-кӑнтӑр индоарий чӗлхи, Ун ҫинче Шри-Ланкра 16 миллиона яхӑн ҫын, ытларах сингал этнически ушкӑнӗн представителӗсем калаҫаҫҫӗ. Чӗлхене ҫапла йӗркеленӗ: кашни сыпӑках уҫӑ сасӑ пур — е /a/,//, е//. Сӑмахсем килӗшӳллӗ те уҫӑ сасӑсен пӗрлешӗвӗпе йӗркеленеҫҫӗ, килӗшекенсен ушкӑнӗсем пӗрлехи пулса тӑраҫҫӗ. Ку чӗлхене санскрит та, португали, голланди тата акӑлчан чӗлхисенчен илнӗ сӑмахсем те хытӑ витӗм кӳнӗ. Сингаль чӗлхи субъект-объект-глагол (SOV) сӑмахӗсен йӗркине тытса пырать тата хисеплӗ ятсен тата сӑпайлӑх паллисен пуян системи пур.

Сингал чӗлхине тӗрӗс меслетпе мӗнле вӗренмелле?

1. Сингаль чӗлхин тӗп грамматикипе структурине вӗренӗр. Калаҫӑвӑн тӗрлӗ пайӗсемпе паллашӑр, хальхи, местоименисем, глаголсем, паллӑ ячӗсем, чӗлхесем т. ыт. те.
2. Вӗреннӗ чухне справка материал вырӑнне усӑ курмашкӑн сингаль чӗлхипе лайӑх кӗнеке туянӑр. Глаголсем, пурӑнмалли вӑхӑтсем, ҫулталӑк тата идиомсем пек темӑсене ҫавӑрса илекен кӗнекесене шырӑр.
3. Чӗлхе йӑтса ҫӳрекене тупӑр, унпа усӑ курма пулать. Кам та пулин ҫак чӗлхепе ирӗклӗн калаҫакан пулсан, сире хӑвӑрт та тӗп-тӗрӗс ҫӗнӗ сӑмахсемпе пуплевсене вӗрентме пултарать.
4. Сингаль словарьне вӗренӗр. Сингаль сӑмахӗсемпе тата вӗсем мӗнле усӑ курнипе паллашма вӑхӑт тупӑр. Словарьте вӗсен пӗлтерӗшне тупӑр та вӗсене ҫырса пыма тӑрӑшӑр.
5. Сингаль чӗлхипе аудиозапись итлӗр. Ҫакӑ сире чӗлхе янӑранине хӑнӑхма, акцентпа произведени ҫинчен ӑнланма пулӑшӗ.
6. Технологипе хӑвӑр интересӗрпе усӑ курӑр. Усӑллӑ веб-сайтсем, приложенисемпе ытти ресурссем нумай, вӗсем сире чӗлхене вӗрентме пулӑшӗҫ. Вӗсемпе усӑ курӑр, вара эсир сингальскине кӗске вӑхӑтра вӗрентме пултаратӑр.