Belarýs Italán Aýdarma

Belarýs-Reseı, Ýkraına, Polsha, Lıtva jáne Latvıamen shektesetin Shyǵys Eýropa eli. Qujattardy, ádebıetterdi jáne veb-saıttardy belarýs tiline aýdarý belorýstar men basqa halyqtar arasyndaǵy ǵana emes, sonymen birge eldiń ishindegi halyqaralyq qatynastardyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. 10 mıllıonǵa jýyq halqy bar osy alýan túrli eldegi qoǵamnyń barlyq salalarymen tıimdi qarym-qatynas jasaý úshin belarýs tiline tıimdi aýdarma jasaı bilý mańyzdy.

Belarýssıanyń resmı tili-belarýs tili jáne jazýdyń eki negizgi ádisi bar, olardyń ekeýi de aýdarmada jıi qoldanylady: latyn álipbıi jáne kırıllısa. Latyn álipbıi latyn tilinen shyqqan, Rım ımperıasynyń tili jáne kóptegen batys elderinde qoldanylady; ol polák alfavıtimen tyǵyz baılanysty. Sonymen qatar, grek alfavıtinen shyqqan jáne monahtar jasaǵan kırıll alfavıti orys tilimen tyǵyz baılanysty jáne Shyǵys Eýropa men Ortalyq Azıanyń kóptegen elderinde qoldanylady.

Belarýssıalyq aýdarmashy bastapqy mátinniń maǵynasyn dál jetkizý úshin eki alfavıtti de jaqsy bilýi kerek. Aýdarmashy dál aýdarma jasaý úshin Belarýssıa gramatıkasy men leksıkasyn, sondaı-aq Belarýssıa mádenıetin jaqsy bilýi kerek.

Eger aýdarmashy tildi túsinse jáne habarlamany dál jetkize alsa, aǵylshyn tilinen belarýs tiline nemese Belarýs tilinen aǵylshyn tiline aýdarý qıyn emes. Alaıda, Belarýssıadan nemis, fransýz nemese ıspan sıaqty basqa tilge aýdarǵysy keletinder úshin qıyndyq birshama qıyn. Sebebi aýdarmashyǵa habarlamany Belarýs tilinde joq sózderdi nemese sóz tirkesterin paıdalanyp aýdarma tiline aýdarý qajet bolýy múmkin.

Belarýssıalyq aýdarmashylardyń taǵy bir problemasy-kóptegen sózder men sóz tirkesteriniń kontekstke baılanysty birneshe aýdarmalary bolýy múmkin. Sonymen qatar, keıbir jaǵdaılarda aǵylshyn jáne Belarýs tilderinde múldem basqa maǵynaǵa ıe sózder bar, sondyqtan aýdarmashy bul aıyrmashylyqty bilip, aýdarmasyn sáıkesinshe túzetýi kerek.

Aqyrynda, belarýs tiline aýdarǵanda mádenı kontekstke muqıat nazar aýdarý jáne kez kelgen qorlaıtyn nemese mádenı sezimtal emes termınder men sóz tirkesterinen aýlaq bolý óte mańyzdy. Habarlamany Belarýs tilinde dál jetkizý úshin aýdarmashy tildiń núanstarymen, onyń gramatıkalyq qurylymdarymen jáne Belarýssıa qoǵamynyń mádenı kontekstimen tanys bolýy kerek.

Tapsyrma qandaı bolsa da, belarýs tiline aýdarý qıyn kásiporyn bolýy múmkin, biraq durys bilim men tájirıbe bolsa, ol sátti bolýy múmkin. Tildiń qalaı jumys isteıtinin túsiný jáne mádenı konteksttiń mańyzdylyǵyn moıyndaı otyryp, tájirıbeli belarýssıalyq aýdarmashy tildik alshaqtyqty joıýǵa jáne maǵynaly baılanystar ornatýǵa kómektesedi.

Belarýs tilinde qaı elder sóıleıdi?

Belarýs tili negizinen Belarýssıada jáne Reseıdiń, Ýkraınanyń, Lıtvanyń, Latvıanyń jáne Polshanyń keıbir aımaqtarynda sóıleıdi.

Belarýs tiliniń tarıhy qandaı?

Belarýs halqynyń bastapqy tili ejelgi shyǵys slaván tili boldy. Bul til 11 ǵasyrda paıda boldy jáne 13 ǵasyrda quldyraǵanǵa deıin Kıev Rýsi dáýiriniń tili boldy. Osy ýaqyt ishinde oǵan shirkeý slavándary men basqa tilder qatty áser etti.
13-14 ǵasyrlarda til eki túrli dıalektke bóline bastady: Belarýs tiliniń Soltústik jáne Ońtústik dıalektileri. Ońtústik dıalekt Lıtva Uly gersogtiginde qoldanylatyn ádebı tildiń negizin qalady, ol keıinirek eldiń resmı tiline aınaldy.
Máskeý kezeńinde, 15 ǵasyrdan bastap, belarýs tiline orys tili odan ári áser etti, al qazirgi belarýs tili óz kontýryn ala bastady. 16-17 ǵasyrlarda tildi kodıfıkasıalaý jáne standarttaý áreketteri jasaldy, biraq bul kúsh-jiger nátıjesiz boldy.
19 ǵasyrda belarýs tili aýyzeki jáne ádebı til retinde qaıta jandandy. 1920 jyldary ol Keńes Odaǵynyń resmı tilderiniń biri retinde tanyldy. Alaıda 1930 jyldardaǵy stalındik qýǵyn-súrgin bul tildiń qoldanylýynyń tómendeýine ákeldi. Ol 1960 jyldardyń sońynda qaıta jandandy jáne sodan beri Belarýssıanyń is júzinde resmı tili boldy.

Belarýs tiliniń damýyna eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Fransısk Skorına (1485-1541): kóbinese "Belarýssıa ádebıetiniń ákesi" dep atalady, Skorına latyn jáne Cheh tilderinen belarýs tilderine hrıstıan mátinderiniń alǵashqy baspageri jáne aýdarmashysy boldy. Ol belarýs tilin jandandyrdy jáne bolashaq jazýshylardy osy tilde jumys isteýge shabyttandyrdy.
2. Sımeon Poloskıı (1530-1580): teolog, aqyn jáne fılosof, Poloskıı til, tarıh, mádenıet, din jáne geografıa salasyndaǵy kóp qyrly eńbekterimen tanymal. Ol Belarýs ádebıetiniń kanondyq shyǵarmalaryna aınalǵan Belarýs tilinde birneshe mátin jazdy.
3. Ianka Kýpala (1882-1942): aqyn jáne dramatýrg, Kýpala Belarýssıada da, orys tilinde de jazdy jáne 20 ǵasyrdyń eń mańyzdy belarýssıalyq aqyny retinde tanymal.
4. Iakýb Kolas (1882-1956): aqyn jáne prozashy, Kolas eldiń batys bóliginde sóıleıtin Belarýs tiliniń dıalektisinde jazdy jáne tilge kóptegen jańa sózder men sóz tirkesterin engizdi.
5. Vasılıı Bykov (1924-2003): aqyn, dramatýrg, senarıst jáne dıssıdent, Bykov keńestik okýpasıa kezinde Belarýssıadaǵy ómirdi sıpattaıtyn áńgimeler, pesalar men óleńder jazdy. Onyń kóptegen shyǵarmalary qazirgi Belarýssıa ádebıetindegi eń mańyzdylardyń biri bolyp sanalady.

Belarýs tiliniń qurylymy qalaı?

Belarýs tili shyǵys slaván tilder tobyna kiredi jáne orys jáne ýkraın tilderimen tyǵyz baılanysty. Bul kúshti fleksıalyq til, sózderdiń ártúrli formalary birqatar maǵynalardy bildirý úshin qoldanylady, sonymen qatar aglútınatıvti til, ıaǵnı kúrdeli sózder men sóz tirkesteri basqa sózder men morfemalarǵa affıkster qosý arqyly jasalady. Gramatıkalyq turǵydan bul negizinen SOV (sýbekt-obekt-etistik) sóz reti boıynsha jáne erler de, áıelder de qoldanady jynystar jáne kópshe jaǵdaılar. Aıtylý turǵysynan bul slaván tili, keıbir cheh jáne polák áserleri bar.

Belarýs tilin qalaı durys úırenýge bolady?

1. Resmı til kýrsynan ótińiz: Eger siz belarýs tilin úırenýge baısaldy bolsańyz, onlaın nemese betpe - bet til kýrsyn bastaýdyń jaqsy joly. Til kýrsy sizge tildiń negizderin úırenýge jáne daǵdylaryńyzdy damytýǵa qurylym berýge kómektesedi.
2. Súńgý: tildi shynymen úırený jáne ony erkin meńgerý úshin tilge súńgýge múmkindiginshe kóp ýaqyt jumsaý kerek. Belarýs mýzykasyn tyńdańyz, Belarýs fılmderi men teleshoýlaryn kórińiz, Belarýs kitaptaryn, blogtary men maqalalaryn oqyńyz — belarýs tilin estýge jáne qoldanýǵa kómektesetin barlyq nárse.
3. Tájirıbe: tildi meńgerý úshin sóıleý men tildi tyńdaýǵa ýaqyt bólý kerek. Tilde sóıleýdi úırenýdiń birneshe ádisi bar-siz til tobyna qosyla alasyz, tildik seriktes taba alasyz nemese ana tilinde sóıleıtindermen jattyǵý úshin til úırenýge arnalǵan qosymshalardy qoldana alasyz.
4. Keri baılanys alyńyz: tilde sóıleý jáne tyńdaý jattyǵýlaryn jasaǵannan keıin, ony durys qoldanǵanyńyzǵa kóz jetkizý úshin keri baılanys alý mańyzdy. Siz ana tilinde sóıleıtinderden keri baılanys alý úshin til úırený qoldanbalaryn paıdalana alasyz nemese tipti sizge jeke usynystar men keri baılanys bere alatyn onlaın tárbıeshini taba alasyz.

Italán tili-Italıanyń romantıkasyn ómirge ákeletin tamasha til. Bul sonymen qatar búkil álemdegi kásiporyndar men uıymdar úshin mańyzdy til, óıtkeni Italıa mańyzdy ekonomıkalyq jáne mádenı ortalyq bolyp tabylady. Klıenttermen baılanysý, áriptestermen jumys isteý nemese ıtalán tilinde jazylǵan qujattardy túsiný qajet pe, jazbasha aýdarma qyzmetteri aqparattyń dál berilýin qamtamasyz ete alady.

Italán tilinen aǵylshyn tiline nemese aǵylshyn tilinen ıtalán tiline aýdarý-tildiń núanstaryn tıimdi jetkizý úshin tájirıbeli aýdarmashyny qajet etetin kúrdeli mindet. Italán tilinen aǵylshyn tiline nemese aǵylshyn tilinen ıtalán tiline aýdarýdaǵy birinshi másele - tildiń ártúrli qurylymy. Italándyq sóılem ádette sýbektiden, obektiden jáne is-áreket etistiginen turady, sodan keıin ústeý nemese basqa determınanttar. Aǵylshyn tilinde bul sanattardyń ornalasý tártibi jıi keri bolady.

Italán tiline aýdarý kezinde týyndaıtyn taǵy bir másele-til ishindegi kóptegen aımaqtyq varıasıalar. Italıada ondaǵan dıalektiler bolǵandyqtan, kóptegen aýdarmashylar aımaqtyń biregeı mádenı erekshelikterin jaqsyraq jetkizý úshin belgili bir aımaqtyq dıalektilerge mamandanǵan. Sonymen qatar, aýdarmashynyń ıtalán tilinde sóıleý nemese jazý kezinde jıi qoldanylatyn aýyzeki sóılemder men ıdıomalardy túsinýi mańyzdy.

Tildiń núanstaryn bilýmen qatar, ıtalán tilinen tıimdi aýdarmashylar eldiń mádenıeti men tarıhyn jaqsy bilýi kerek. Bul olarǵa qujatty bastapqy kontekstinde túsindirýge múmkindik beredi jáne maǵynaly aýdarmany qamtamasyz etedi.

Italán tilinen dál aýdarýdy bilý bıznestiń ósýine yqpal etedi jáne jahandyq aýdıtorıamen qarym-qatynasty jeńildetedi. Uıymdarǵa tildiń sulýlyǵyn saqtaı otyryp, tildik kedergini jeńýge kómektesetin kásibı aýdarma qyzmetteri usynylady. Tájirıbeli aýdarmashylar tobymen yntymaqtastyq-ıtalán tilinde dál jáne maǵynaly qarym-qatynasty qamtamasyz etýdiń eń jaqsy tásili.

Italán tilinde qaı elder sóıleıdi?

Italán tili-Italıada, San-Marınoda, Vatıkanda jáne Shveısarıanyń keıbir bólikterinde resmı til. Ol Albanıa, Malta, Monako, Slovenıa jáne Horvatıada da sóıleıdi. Sonymen qatar, búkil álemde ıtalán tilinde sóıleıtin birneshe qaýymdastyq bar, sonyń ishinde Amerıka Qurama Shtattary, Fransıa jáne Argentına sıaqty elderde.

Italán tiliniń tarıhy qandaı?

Italán tiliniń tarıhy uzaq jáne kúrdeli. Italán tili týraly eń alǵashqy jazbasha eskertý bizdiń zamanymyzdyń 9 ǵasyryna jatady, degenmen bul til áldeqaıda erterek aıtylǵan bolýy múmkin. Italán tili bizdiń zamanymyzdyń 6 ǵasyrynda Italıa túbegine basyp kirgen nemis halqy lombardtar sóıleıtin nemis tili longobard dıalektilerinen shyqqan.
9-14 ǵasyrlar aralyǵynda ıtalán tili túbekte aımaqtyq dıalektilerdiń damýymen aıtarlyqtaı damydy. Osy kezeńde týskan dıalektisi nemese "toskana" paıda boldy, ol qazirgi standartty ıtalán tiline negiz boldy.
15 ǵasyrda Florensıa, Rım jáne Venesıa jazýshylarynyń yqpaly tildi odan ári standarttaýǵa ákeldi. Osy ýaqytta til sózdigine "amoroso" (súıkimdi) jáne "dolce" (tátti) sıaqty kóptegen latyn sózderi engizildi.
16-17 ǵasyrlarda Italıa uly ádebı shyǵarmashylyq kezeńin bastan ótkerdi. Sol kezdegi eń yqpaldy qaıratkerler Dante, Petrarka jáne Bokkachcho boldy, olardyń shyǵarmalary tilge úlken áser etti.
19 ǵasyrda Italıada saıası birigý prosesi júrip, jańa standartty til nemese "Italiano Comune"quryldy. Italıanyń resmı tili qazirgi ýaqytta óziniń kórnekti ádebı murasynyń arqasynda Toskana dıalektisine negizdelgen.
Uzaq tarıhyna qaramastan, ıtalán tili eldiń kóptegen bólikterinde kúndelikti sóıleýde áli de belsendi qoldanylatyn til bolyp qala beredi.

Italán tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Dante Alıgerı (1265-1321): kóbinese "ıtalán tiliniń ákesi" dep atalady, Dante "Qudaıdyń komedıasyn" jazdy jáne qazirgi standartty ıtalán tiliniń negizi retinde Toskana dıalektisin qurǵan.
2. Petrarka (1304-1374): ıtalándyq aqyn jáne ǵalym, Petrarka óziniń gýmanısik áserimen este qalady, sonymen qatar poezıanyń sonet túrin oılap tapty. Ol ıtalán tilinde kóp jazdy, bul tildi ádebı etýge kómektesti.
3. Bokkachcho (1313-1375): 14 ǵasyrdaǵy ıtalándyq jazýshy, Bokkachcho ıtalán tilinde birqatar shyǵarmalar jazdy, sonyń ishinde "Dekameron" jáne Sent-Frensıs ómirindegi áńgimeler. Onyń jumysy ıtalán tiliniń shekaralaryn onyń dıalektilerinen tys keńeıtýge jáne ózindik túrin qurýǵa kómektesti lıngva franka.
4. Lýıdjı Pırandello (1867-1936): Nobel syılyǵynyń laýreaty, dramatýrg, Pırandello ıtalán tilinde Áleýmettik ıelikten shyǵarý jáne ekzıstensıaldy saǵynysh taqyryptaryna qatysty kóptegen shyǵarmalar jazdy. Onyń kúndelikti tildi qoldanýy bul tildi keńinen qoldanýǵa jáne túsinikti etýge kómektesti.
5. Ýgo Foskolo (1778-1827): ıtalándyq romantızmniń eń yqpaldy qaıratkerleriniń biri Foskolo rıfmalardy, metrlerdi jáne basqa poetıkalyq konvensıalardy qoldanýdy tanymal ete otyryp, qazirgi ıtalán tiliniń tilin qalyptastyrýǵa kómektesti.

Italán tiliniń qurylymy qalaı?

Italán tili-roman tili jáne basqa roman tilderi sıaqty etistikterdiń aınalasynda salynǵan. Onda sózderdiń sýbektıvti-etistik-Obektilik tártibi jáne ótkendi, búgindi jáne bolashaqty bildirý úshin kúrdeli ýaqyt pen kóńil-kúı júıesi bar. Ol kúrdeli núanstary men sózderdiń maǵynasyndaǵy názik aıyrmashylyqtarǵa baılanysty úırenýge bolatyn eń qıyn tilderdiń biri bolyp sanalady.

Italán tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Basyńyzdy batyryńyz: tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili - oǵan múmkindiginshe súńgý. Bul ıtalán tilinde múmkindiginshe kóp estýdi, sóıleýdi jáne oqýdy bildiredi. Italándyq fılmderdi, teleshoýlardy, mýzykany, kitaptardy jáne ana tilinde sóıleıtindermen sóılesýlerdi tabyńyz.
2. Italán gramatıkasynyń negizderin, atap aıtqanda etistik shaqtaryn, zat esim jynysyn jáne esimdik formalaryn bilińiz. Ózińizdi tanystyrý, suraqtar qoıý jáne olarǵa jaýap berý, sondaı-aq emosıalardy bildirý sıaqty qarapaıym áńgimeden bastańyz.
3. Únemi jattyǵý jasańyz: kez-kelgen tildi úırený berilgendik pen tájirıbeni qajet etedi. Italán tilin úırenýge jáne jattyǵýǵa únemi ýaqyt bóletindigińizge kóz jetkizińiz.
4. Resýrstardy aqylmen paıdalanyńyz: ıtalán tilin úırenýge kómektesetin kóptegen resýrstar bar. Onlaın til úırený kýrsyn, sózdikterdi, sózdikterdi jáne aýdıokitaptardy paıdalanyńyz.
5. Motıvasıany saqtańyz: kez kelgen tildi úırený qıyn bolýy múmkin. Ózińizge kishigirim maqsattar qoıyńyz jáne olarǵa qol jetkizgen kezde ózińizdi marapattańyz. Sizdiń jetistikterińizdi atap ótińiz!
6. Kóńil kóterińiz: ıtalán tilin úırený qyzyqty ári jaǵymdy tájirıbe bolýy kerek. Tildik oıyndar oınaý nemese ıtalándyq múltfılmderdi kórý arqyly oqý prosesin qyzyqty etińiz. Siz qanshalyqty tez úırenetinińizge tań qalasyz.