Telýgý Grýzın Aýdarma

Telýgý - Úndistannyń Andhra-Pradesh shtatynyń resmı tili jáne búkil Úndistanda, sonyń ishinde Karnataka, Tamılnada jáne Maharashtranyń bólikterinde mıllıondaǵan adamdar sóıleıdi. Alaıda, onyń keńinen qoldanylýyna qaramastan, Telýgý tiline aýdarma alý kóptegen adamdar úshin, ásirese shetelde turatyndar úshin qıyndyq týdyrýy múmkin.

Baqytymyzǵa oraı, qazirgi ýaqytta sapaly Telýgý aýdarmalaryn alýdyń birneshe senimdi nusqalary bar. Iskerlik jáne jeke qujattardyń aǵylshyn tilinen telýgý tiline nemese kerisinshe dál, rastalǵan aýdarmalaryn usynatyn kásibı qyzmetter bar. Bul qyzmetter ana tilinde sóıleıtin jáne barlyq aýdarylǵan qujattardyń túpnusqalyq mazmunmen birdeı dáldik pen sapa deńgeıin saqtaýyn qamtamasyz etetin tájirıbeli aýdarmashylardy paıdalanady.

Bıznes úshin telýgý tiline naqty aýdarymdar alý halyqaralyq tabystyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Olar eldegi áleýetti klıentter men seriktesterge jaqsy qol jetkizý úshin qujattarynyń durys aýdarylǵanyna kóz jetkizýi kerek. Naqty aýdarymdar olarǵa naryqty sátti keńeıtýge kómektesip qana qoımaıdy, sonymen qatar qymbat qatelikterge ákelýi múmkin yqtımal túsinispeýshilikterdi boldyrmaýǵa kómektesedi.

Jeke qujattaryn aýdarǵysy keletin adamdarǵa keletin bolsaq, telýgý tiline aýdarymdar birdeı mańyzdy. Bul ásirese vızaǵa, azamattyqqa, jumysqa nemese zańdy dáldikti talap etetin kez kelgen basqa qujatqa ótinish bergisi keletin adamdar úshin mańyzdy bolýy múmkin.

Sebepke qaramastan, sapaly Telýgý aýdarmalaryn alý árqashan basymdyq bolýy kerek. Ana tilinde sóıleıtin aýdarmashylar jumys isteıtin kásibı qyzmetterdi tańdaı otyryp, kásiporyndar da, jeke tulǵalar da olardyń qujattary ár ýaqytta dál jáne kásibı túrde aýdarylatynyna senimdi bola alady.

Telýgý tilinde qaı elder sóıleıdi?

Telýgý tili negizinen Úndistanda sóıleıdi, onda ol Andhra-Pradesh, Telangana jáne Ianam Shtattarynda resmı til bolyp tabylady. Ol sondaı-aq kórshiles Karnataka, Tamılnad, Maharashtra, Chhattısgarh jáne Odısha Shtattaryndaǵy mańyzdy azshylyq qaýymdastyqtarymen sóıleıdi jáne Úndistannyń odaqtas aýmaǵy bolyp tabylatyn Pýdýcherrı shtatyndaǵy kópshilik sóıleıdi.

Telýgý tiliniń tarıhy qandaı?

Telýgý tili alǵash ret 10 ǵasyrdaǵy sanskrıt negizindegi ádebı shyǵarmalarda paıda boldy jáne sodan beri eski telýgýdan orta telýgý tiline, sodan keıin qazirgi telýgý tiline qaraı damydy. Telýgý tilindegi eń alǵashqy belgili jazýlar bizdiń zamanymyzdyń 5 ǵasyryna jatady jáne Andhra-Pradeshtegi Anantapýr aýdanynyń Ashrama úńgirlerinen tabylǵan. Osy kezeńde bul til zańdy jáne komersıalyq jazbalar úshin qoldanyldy.
Ortaǵasyrlyq kezeńde telýgý sanskrıt pen prakrıttiń yqpalynda boldy jáne sol kezeńdegi aqyndar tilge degen súıispenshilikteri týraly jazdy. Mundaı jumystardyń mysaldary Nannaıanyń "Mahabharatam", Palkýrıkı Somananyń "Basava pýranam" jáne Tıkkannanyń "Rýkmangada Charıtra".
17-18 ǵasyrlarda telýgý ádebıeti órkendep, bımı reddı, Pıngalı Sýrana, Atýkýrı Molla, Chınnaıasýrı, Paravastý Chınnaıa Sýrı jáne Kandýkýrı Veeresalıngam Pantýlý sıaqty jazýshylar til men onyń ádebıetiniń damýyna mańyzdy úles qosty. 1875 jyly Madras ýnıversıteti telýgý tilinde ádebıetten sabaq bere bastady, bul ony bastaǵan alǵashqy úndi ýnıversıteti boldy.
Búgingi tańda telýgý-eń kóp taralǵan dravıd tili jáne Úndistannyń resmı tilderiniń biri. Ol Andhra-Pradeshte, sondaı-aq Karnataka, Tamılnad jáne Orıssa shekaralas aımaqtarynda, sondaı-aq Maharashtra, Chhattısgarh jáne Djarhandtyń bólikterinde keńinen qoldanylady.

Telýgý tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Vemana: vemana-telýgý tilindegi áıgili aqyn, mıstık jáne fılosof. Ol Advaıta-Vedanta ilimderin beıneleıtin mazmundy jáne túsinikti óleńderimen tanymal. Ol telýgý mádenıeti men ádebıetine aıtarlyqtaı úles qosty.
2. Nannaıa: Nannaıa - 11 ǵasyrda ómir súrgen sanskrıt bilgiri, gramatık jáne jazýshy. Ol telýgý tilindegi ádebıettiń atasy bolyp sanalady, óıtkeni ol telýgý tilindegi ádebıettiń alǵashqy úlgilerin jazǵan dep esepteledi.
3. Tıkkana Somaıadjı: Tıkkana Somaıadjı 14 ǵasyrda telýgý tilinde aqyn jáne komentator bolǵan. Ol telýgý tilinde "Mahabharata" dep jazylǵan, ol "Tıkkana Mahabharatamý" dep atalady. Ol sondaı-aq Bhagavad Gıta, Bhagavata pýrana jáne Ýpanıshadtarǵa túsiniktemeler jazdy.
4. Annamacharıa: Annamacharıa-15 ǵasyrda ómir súrgen shabyttandyratyn aqyn jáne Áýlıe. Ol Tırýpatıdegi Lord Venkateshvaranyń dańqy úshin 32000-nan astam án jazdy, olar "Shrı Annamacharıa sankırtana"degen atpen tanymal. Bul ánder áli kúnge deıin Úndistannyń ońtústigindegi hramdarda aıtylady.
5. Braýn: Charlz Fılıpp Braýn telýgý tilinde kóp jumys istegen Brıtandyq ındolog jáne fılolog boldy. Ol alǵashqy telýgý-aǵylshyn sózdigin qurastyrdy jáne birneshe klasıkterdi sanskrıtten telýgý tiline aýdardy. Onyń Telýgý tili men ádebıetiniń damýyna qosqan baǵa jetpes úlesi búginde de este qalady.

Telýgý tiliniń qurylymy qalaı?

Telýgý-aglútınatıvti til, ıaǵnı sózder Negizgi nemese túbir pishinine jurnaqtar qosý arqyly jasalady. Mysaly, "ıt" degen sóz "kýkka", al "ıtter" degen sóz "kýkkala". Qurylym turǵysynan telýgý tilinde vso (etistik-sýbekt-obekt) sóz tártibi qoldanylady jáne jynysy men jaǵdaıy boıynsha aıyrmashylyq qoldanylady. Onyń úsh negizgi jaǵdaıy bar: túzý, kólbeý jáne lokatıvti. Sonymen qatar, onyń tórt etistik konúgasıasy jáne kúrdeli qurmetti ataqtar júıesi bar.

Telýgý tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Telýgý tilin úırený kýrsynan ótińiz: telýgý tilin úırenýge kómektesetin birqatar onlaın jáne betpe - bet kýrstar bar. Sizdi sáttilikke jeteleıtin til týraly tolyq túsinik alý úshin olardyń birine jazylyńyz.
2. Aýyzeki telýgý tilin úırenińiz: telýgý tilin erkin meńgerý úshin tildiń sóılesý kontekstinde qalaı jumys isteıtinin túsiný mańyzdy. Telýgý tilinde sóıleıtinderdi tyńdaýdan bastańyz jáne olardyń artyndaǵy sóz tirkesterin qaıtalaýǵa jattyǵyńyz.
3. Gramatıkany jattyqtyrý úshin resýrstardy paıdalanyńyz: aýyzeki telýgý tiliniń negizgi deńgeıin meńgergennen keıin, tildiń etistik shaqtary men sóılem qurylymy sıaqty kúrdeli aspektilerin úırenýdi bastańyz. Telýgý tilinde kitaptar, gazetter men maqalalar oqý - gramatıkalyq daǵdylaryńyzdy jattyqtyrýdyń tamasha tásili.
4. Internettegi resýrstardy paıdalanyńyz: kóptegen veb-saıttar telýgý tili men mádenıeti týraly oqý is-sharalary men aqparatty usynady. Basqa stýdenttermen tanysý, oqý seriktesterin tabý jáne suraqtar qoıý úshin Telýgý tilindegi forýmdarǵa kirińiz.
5. Mádenıetke ený: kez - kelgen tildi úırenýdiń eń jaqsy tásili-mádenıetke ený. Telýgý tilinde mýzyka tyńdańyz, Fılmder kórińiz, is-sharalar men festıválderge qatysyńyz jáne tildi erkin meńgerý úshin Telýgý tilinde sóıleıtindermen dostar tabyńyz.

Grýzın tili-Kavkaz aımaǵyndaǵy eń kóne jazbasha jáne aýyzeki tilderdiń biri. Onyń ózindik alfavıti bar jáne kúrdeli gramatıkasymen jáne kúrdeli konúgasıa júıesimen tanymal. Nátıjesinde, grýzın tiline aýdarma grýzındermen ana tilinde sóıleskisi keletin búkil álemdegi adamdar úshin mańyzdy qyzmet bolyp tabylady.

Grýzın tiline aýdarmalar tájirıbeli aýdarmashyny qajet etedi, óıtkeni tildi bógde adamdar túsiný qıyn. Grýzın tilinen kásibı aýdarmashylar óte jaqsy jazý daǵdylaryna ıe bolýy kerek jáne Grýzıanyń mádenıeti men dıalektilerin tereń túsinýi kerek. Olar sondaı-aq sózderdiń maǵynasyn jazbasha da, aýyzsha da dál jetkize bilýi kerek.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarǵanda dáldik mańyzdy. Jaqsy aýdarma mátinniń núanstary men kontekstin eskerýi kerek, sonda ol anyq jáne túsinikti bolady. Kásibı aýdarmashy mádenı siltemeler men órnekterdi túpnusqa mátinge múmkindiginshe jaqyn saqtaıdy.

Grýzın tilinen basqa tilderge aýdarý qıyn, óıtkeni tilde basqa tilderde joq kóptegen sózder bar. Mysaly, grýzın tilinen aǵylshyn tiline aýdarǵanda, aýdarmashy grýzın sóziniń maǵynasyn onyń tutastyǵyn joǵaltpaı jaqsy jetkizetin durys aǵylshyn sózin nemese sóz tirkesin tabýy kerek. Bul qıyn bolýy múmkin, óıtkeni grýzın tilindegi keıbir órnekterdiń basqa tilderde tikeleı balamasy joq.

Grýzın tili keń taralmaǵandyqtan, grýzın tiline sapaly aýdarmany tabý qıyn bolýy múmkin. Grýzın tiline naqty aýdarmalardy usyný úshin tájirıbesi men biliktiligi bar bedeldi aýdarma búrosymen nemese aýdarmashymen jumys isteý mańyzdy.

Grýzın tiliniń kúrdeliligin túsine otyryp, kásibı aýdarmashy mátinniń mánin kórsetetin jáne bastapqy maǵynasyna sáıkes keletin joǵary sapaly aýdarmany qamtamasyz ete alady. Tájirıbeli grýzın aýdarmashysynyń kómegimen siz qujatta qoldanylatyn termınder men sóz tirkesteriniń dál jáne túsinikti ekenine kóz jetkize alasyz.

Grýzın tilinde qaı elder sóıleıdi?

Grýzın tili negizinen Grýzıada, sondaı-aq Ázirbaıjan, Armenıa jáne Reseı sıaqty Kavkaz aımaǵynyń basqa bólikterinde sóıleıdi. Ol Túrkıada, Iranda, Sırıada jáne Gresıada da aıtylady.

Grýzın tiliniń tarıhy qandaı?

Grýzın tili-negizinen Grýzıada 4 mıllıonǵa jýyq adam sóıleıtin kartvel tili. Bul Grýzıanyń resmı tili jáne búkil Kavkazda lıngva franka retinde qoldanylady. Grýzın tiliniń tarıhyn bizdiń eramyzdyń 4 ǵasyrynan bastap, Asomtavrýlı dep atalatyn alǵashqy grýzın alfavıti jasalǵan kezde baıqaýǵa bolady. Bul alfavıtten keıin áli kúnge deıin qoldanylyp kele jatqan Mhedrýlı alfavıti paıda boldy. 9 ǵasyrda grýzınder armán jazýyn qabyldaı bastady. Keıinirek, 19 ǵasyrda grýzın tili grek alfavıtiniń grýzın nusqasyn qabyldady. Keńestik kezeńde bul til búkil eldegi mektepterde orys tilimen qatar oqytyldy. Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin grýzın tilin qoldaný aıtarlyqtaı ósti jáne qazirgi ýaqytta bul til tanymal bolyp keledi.

Grýzın tilin úırenýge eń kóp úles qosqan 5 adamnyń qataryna kim kiredi?

1. Ivane Djavahıshvılı-qazirgi grýzın fılologıasynyń negizin qalaǵan lıngvıs jáne ǵalym.
2. Djordj Merchýle-qazirgi grýzın emlesin jasaǵan ǵalym.
3. Akakıı Seretelı-kóptegen batys shyǵarmalaryn grýzın tiline aýdarǵan aqyn jáne qoǵam qaıratkeri.
4. Sýlhan-Saba Orbelıanı-sheteldik sózderdi, ádebı órnekter men termınderdi engizý arqyly grýzın tiliniń baılyǵyn Keńeıtken aqyn jáne lıngvıs.
5. Grıgol Peradze-grýzın gramatıkasy boıynsha eńbekteri qazirgi lıngvısıkalyq zertteýlerdiń negizin qalaǵan ǵalym.

Grýzın tiliniń qurylymy qalaı?

Grýzın tili aglútınatıvti til bolyp tabylady, ıaǵnı ol sózderdi qalyptastyrý úshin affıksterdi (prefıkster men qosymshalar) qoldanady. Ol sondaı-aq turaqty jáne turaqty emes fleksıalyq jáne týyndy úlgileri bar kúrdeli zat esimder men etistikter júıesine ıe. Grýzın tili 33 áripten turatyn óziniń alfavıtimen jazylǵan. Til sonymen qatar tynys alatyn jáne tynys almaıtyn daýyssyz dybystardy ajyratady, bul ony oryndalatyn birneshe tilderdiń birine aınaldyrady.

Grýzın tilin eń durys jolmen qalaı úırenýge bolady?

1. Negizderden bastańyz. Grýzın alfavıtin, aıtylýyn jáne gramatıkanyń negizgi erejelerin bilińiz. 2. Tyńdaý daǵdylaryńyzdy damytyńyz. Ana tilinde sóıleıtinderdi tyńdap, aıtylymyńyzdy jattyqtyryńyz. 3. Sózdik qoryńyzdy keńeıtińiz. Qarapaıym sózderdi, sóz tirkesterin jáne sóılemderdi úırenińiz. 4. Oqý men jazýdy úırenińiz. Grýzın tilindegi kitaptardy, onlaın kýrstardy, jýrnaldardy nemese gazetterdi paıdalanyńyz. 5. Aýyzeki tilde jattyǵýdy umytpańyz. Ana tilinde sóıleıtindermen baılanysyńyz jáne tildi úırený úshin onlaın resýrstardy paıdalanyńyz. 6. Grýzın mádenıetine enińiz. Grýzın tilinde fılmder kórińiz, mýzyka tyńdańyz nemese kitap oqyńyz.